Türk lirasındaki sert dalgalanma Aralık ayında tepe noktasında ulaştı. Geçtiğimiz hafta başında dolar/TL kuru 18,4’lük tarihi doruğundan sert gerilerken liranın öbür para üniteleri karşısındaki günlük paha aralıkları hâlâ çok yüksek. Liradaki oynaklık aralık ayında ‘güvenilmez ve oynak’ diye eleştirilen Bitcoin’den daha yüksek oldu.
Türk lirasındaki sert bedel değişimleri, ithalat ve ihracat üzere dallarda siparişleri zora sokarken oynaklığın durdurulamaması liranın Bitcoin, Ethereum üzere sert oynaklık gösteren kripto paralarla karşılaştırılmasına neden oluyor.
Merkez Bankası’nın tabirler sözlüğünde “Bir değerin fiyatındaki değişkenliğin ifadesi” olarak tanımlanan oynaklık (volatilite) tıpkı vakitte bir belirsizlik ölçüsü olarak da kabul ediliyor. Yüksek oynaklık artan bir belirsizliğin göstergesi olarak görülüyor.
Türk lirasında son 1 aydaki bedel aralığı 8 liranın üstünde. Para ünitesi bu ay içerisinde yaklaşık 10 TL ile 18,4 TL ortasındaki bedellerde seyretti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz indirim döngüsüne girdiği Eylül ayından bu yana sert paha kaybeden Türk lirası, son olarak evvelki haftanın başında tarihi tepesini görmüş, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kur muhafazalı TL mevduatı programını açıklamasının akabinde sert düşmüş ve 10’nin çabucak üstüne kadar gerilemişti.
Dolar/TL tarihi tepesinden gerilese de gün içi süreç aralıkları hâlâ çok yüksek seyretmeye devam ediyor.
Fakat düşüşe karşın dolar/TL kurundaki sert hareketler sürüyor. Kimi uzmanlar bunu süreç hacminin darlığına bağlıyor. Lakin liradaki hareket olağan bir para ünitesi için hâlâ çok yüksek.
Aralık ayında Türk lirasındaki oynaklık rekor kırarak Ruble, Arjantin Pesosu, Güney Afrika Randı üzere para ünitelerini geride bırakırken Bitcoin’le kıyaslandı.
TL, Meksika Pesosu, Brezilya reali, Rus Rublesi ve Günay Afrika randının son 19 yıldaki oynaklık düzeyi
BITCOIN’I GEÇTİ
Hesaplanan bilgilere nazaran, aralık ayında Türk lirasındaki oynaklık, Bitcoin’i geride bıraktı. T3 oynaklık endeksi datalarına nazaran, Bitcoin’in oynaklığı ile Türk lirasının dolar karşısındaki sert dalgalanmaları kıyaslandığında Türk lirasındaki oynaklık düzeyinin daha fazla olduğu görüldü.
Dolar/TL’deki oynaklık düzeyi ve Bitcoin oynaklık endeksinin karşılaştırması. Kaynak: Bloomberg
Ayrıyeten Türk lirası, 2021 yılının Aralık ayında en oynak günlerini yaşadı. 20 Aralık günü liradaki en oynak gün olarak kayıtlara geçti.
Türk lirasının Euro karşısında en oynak günleri
Bahis ile ilgili sozcu.com.tr’ye değerlendirmelerde bulunan Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan, Merkez Bankası’nın bir taraftan para ünitesini desteklemek için adımlar attığını ve dolar talebinin ilgili bandın içinde yenilenen bir manzara çizdiğini belirtti.
OYNAKLIK NE VAKİT DURACAK?
Erkan, “Bu kapsamda 20 Aralık dolar düşüşünden beri ana çizgileriyle hareketin gerçekleştiği 10-12 bandının üst tarafını daha çok zorlanma eğilimindedir” dedi.
Lira mevduatlarının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kur muhafazalı yeni eseri tanıtmasından sonra yine yatırım alternatifi olarak oyuna girdiğini hatırlatan Erkan, “Kur muhafazalı eserde yüzde 17’ye faiz limiti konmuş durumda (Politika faizi + 3). Piyasa bazlı borçlanma maliyetleri ile ortadaki fark da kabaca 6-7 puan oluyor (Gösterge tahvil faizi yüzde 23,3). Enflasyon da yıl sonu itibariyle en az yüzde 26-27 düzeylerinde, gelecek yılın birinci birkaç ayında da yüzde 30-35 bandı üzerinde olacak görünüyor” dedi.
Liradaki hareketlilik için Erkan, döviz tevdiat hesabından yahut altından dönüşte enflasyondan korunma güdüsü de kıymetli olduğundan, önümüzdeki 3-4 aylık süreçteki çevrim oranının kritik olduğunu aktardı.
Merkez Bankası’nın 2022’de enflasyon hedeflemesine devam edileceğini ve yüzde 5’lik orta vadeli enflasyon maksadının korunacağını belirttiğini hatırlatan Erkan, “Karar alıcılar da, fiyat oynaklığının süreksiz faktörlerin normalize olması, yeni mevduat eserine olan ilgi ve ekonomik dönüşüm periyodunda modelin birinci sonuçlarına ait olarak fiyat istikrarının sağlanması beklentisi içindedirler” dedi.
BİRİNCİ ÇEYREK GÖRECE SAKİN GEÇEBİLİR
Erkan, yılın birinci çeyreğinin kur açısından görece sakin geçebileceğini, burada iç faktörlerin yanında Fed’in mali siyasetleri da öne çıkacağını belirterek şöyle konuştu:
“Yeni ekonomik modelde TL faizlerinin alabildiğine düşük tutulması, borçlanma maliyetlerindeki azalmanın firmaları yatırıma yöneltmesi ve ihracat/istihdam dinamikleri ile cari fazla vererek aktivitesini ve döviz girişini hızlandıran bir ekonomik transformasyon ortaya konuluyor. Bu durumda bizim Merkez Bankası’nın faiz oranları konusundaki öngörümüz, birkaç aylık müddette ya şimdiki düzeyinde, ya da daha düşük düzeylerde olacağı istikametindedir. Yeni mevduat sisteminde yatırımcıların büyük çoğunluğunun 3 aylık mevduat tercihini kullanması bekleniyor”
KRİPTO TİCARETİ YAYGINLAŞIYOR
Türk lirasındaki oynaklık, bilhassa Tether üzere dolara sabitlenmiş kripto para ünitelerine ilgiyi artırdı. Birebir biçimde Bitcoin’in bu yıl keskin bir biçimde pahalanması, Türk yatırımcının ilgisinin TL’deki oynaklık nedeniyle kriptoya kaymasına sebep oldu. Türk yatırımcı klâsik yatırım aracı olarak altın ve doları tercih etse de Bitcoin’deki çıkarlar ve Tether üzere sabit coinler nedeniyle Türkiye’den bu para ünitelerine yönelik ilgi epeyce artmış durumda.
Reuters’ın aktardığı datalara nazaran, Bitcoin ve Tether’in 2019’dan bu yana popülerliği artıyor. Kripto piyasası tahlil firmaları Chainalysis ve Kaiko’nun bilgilerine nazaran kripto süreçlerinde günlük bir milyon günlük eşik birinci olarak merkez bankası liderinin Mart ayında birdenbire değiştirilmesinin akabinde aşılmıştı.
Sonbahar aylarında ise bu sayı günlük 500 bin kıymetinin altına düştü. Lakin liranın 2021’deki birinci büyük düşüşünü tetiklediği yılın başlarında aşıldı. Türk lirasındaki son sert paha kayıpları sonrasında ise günlük süreç sayısı tekrar 1 milyon eşiğini aştı.
Kaynak: Sözcü
