Merkez Bankası son üç ayda faizi yüzde 19’dan yüzde 14’e çekti, Cumhurbaşkanı her fırsatta ‘faizler düşecek’ dedi fakat yıl sonunda kredi faizleri yüzde 40’lara dayandı. Sozcu.com.tr’ye konuşan iş dünyası temsilcileri, bu faiz oranlarıyla iş yapılamayacağını vurguladı.
Piyasada son günlerde faiz fırtınası yaşanıyor. Merkez Bankası (TCMB) son üç ayda faizi yüzde 19’dan yüzde 14’e çekerken, Cumhurbaşkanı ve başka hükümet temsilcilerinden ‘düşük faiz’ iletileri gelirken, son periyotta bankaların mevduat ve kredi faizleri düşmek bir yana süratle artıyor.
Hem muhtaçlık hem de ticari kredilerde faizler yüzde 40’a dayanırken, mevduat faizinde de bankalar yüzde 25’e kadar çıktı.
Uzmanlar, enflasyonun yüzde 30’lara yanlışsız gitmesinin, bankaların yıl sonu bilançoları ile sermaye yeterlilik oranına ait telaşlarının ve TL likidite sıkışıklığının, kredi ve mevduat faizlerindeki artışta tesirli olduğuna dikkat çekiyor.
‘FAİZLER İNANILMAZ YÜKSEK’
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu, dün yaptığı açıklamada, birtakım bankaların son günlerde kredi faizlerini harikulâde formda artırdıklarını belirterek, “Bazı bankaların yüzde 25’ler, 30’ler düzeyinde, hatta Kredili Mevduat Hesaplarına yüzde 35 civarında kredi faizleri uyguladıklarını da piyasadan duyuyoruz. Bankalarımızın artık daha vicdanlı davranmasını bekliyoruz” derken, bugün sozcu.com.tr’ye konuşan iş dünyası temsilcileri, kredi faizlerindeki süratli yükselişe dikkat çekti.
Kocaeli Sanayi Odası İdare Heyeti Lideri Ayhan Zeytinoğlu, kredi faizlerinde artış olduğunu üyelerden duyduklarını, mevduat faizinin yüzde 25’lere geldiği bir durumda kredi faizlerinin de yüzde 30’dan aşağı olmayacağını belirtti.
Yüzde 30’lardaki kredi faizinin ‘olağanüstü yüksek’ olduğunu vurgulayan Zeytinoğlu, “Bu durumun kalıcı olduğunu düşünmek istemiyoruz. Bu kredi faizleriyle iş yapmak kolay olmaz, bir an evvel inmesini bekliyoruz. Umarız geçicidir” dedi.
Zeytinoğlu, dolar kurunda dalgalanmanın devam ettiğine de dikkat çekerek, “İstikrarlı kur istiyoruz” dedi.
DOLARIN AKABİNDE FAİZ ARTIŞI DA ETKİLİYOR
Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) İdare Konseyi Lideri Seçkin Yorgancılar, TCMB’nin siyaset faizi yüzde 14 olmasına karşın Hazine’nin borçlanma faizinin bundan 10 puan daha fazla olduğuna işaret ederek, “Hem Hazine borçlanma faizleri hem mevduat faizleri yükseldi. Bankalar da kredi faizlerinde bunları baz alıyor, üzerine risk primi, masrafları ve kârını ekliyor” dedi.
Borçları çevirmek için yüksek faizle de olsa kredi kullanmaya devam ettiklerini belirten Yorgancılar, TL tasarrufların hem vade hem de ölçü olarak artmasıyla bankaların maliyetlerinin azabileceğini, bu türlü bir durumda kredi faizlerinin düşebileceğini kelamlarına ekledi.
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Lideri Ramazan Bingöl, doların akabinde faizdeki yükselişin de kendilerini etkilediğini vurguladı.
Dolarda geçen hafta düşüş olsa da hammaddeye gelen artırımlar geri çekilmediği sürece kendilerinin de menülerde indirim yapamadıklarını belirten Bingöl, banka faizlerindeki artış nedeniyle kartlı ödemelerde vadenin uzadığını ve banka kurullarının arttığını söyledi.
HAZİNE’NİN BORÇLANMA FAİZİ DE FIRLADI
Öte yandan, Hazine’nin borçlanma faizlerinde de son devirde sert artış yaşandı. TCMB’nin 23 Eylül’de başladığı faiz indirimleri öncesinde yüzde 17,8 olan Hazine’nin 2 yıl vadeli borçlanma faizi, bugün yüzde 23,35’i gördü. İki yıllık tahvil faizinde son üç aydaki yükseliş 5,5 puana ulaştı.
Bu periyotta Hazine’nin 5 yıl vadeli tahvil faizi de tam 8 puanlık yükselişle yüzde 25,6 düzeylerine yükseldi.
2010 yılında birinci defa piyasaya sürülen Hazine’nin 10 yıl vadeli tahvilinde ise faiz bu periyotta yaklaşık 7,5 puan artışla yüzde 24,8 düzeylerine ulaşarak rekor kırdı.
KREDİLER ARTARKEN MEVDUAT AZALDI
Faiz indirimlerinin döviz kurlarını ve enflasyonu denetim dışına çıkardığı son üç aylık periyotta, bankacılık kesiminde kredi ve mevduat ayrışması yaşanması da dikkat çekti.
TL cinsi kredi hacmi 24 Eylül-23 Aralık ortasındaki üç ayda yaklaşık 250 milyar TL artarken, TL mevduat hacmi 3 milyar TL düşüş kaydetti.
Bu devirde TL kredilerle döviz cinsi kredilerin ödenmesinin, TL cinsi krediler ile mevduat hacminin ayrışmasında tesirli faktörlerden biri olduğu kestirim ediliyor. Gerçekten bu devirde döviz cinci kredi hacmi yaklaşık 7 milyar dolar azaldı.
Bu devirde yabancı para mevduatlarda da yaklaşık 3 milyar dolarlık artış yaşandı. Bu da TL kredi artışının TL mevduat hacmine yansımamasında tesirli oldu.
Mudilerin bankalardan nakit çekimlerinin de kredi-mevduat ayrışmasında tesirli olmuş olabileceği düşünülüyor.
YIL SONU MAKYAJININ ÖTESİNE GEÇTİ
Bankalar genelde yıl sonlarında maksatlarına ulaşmak için mevduat faizlerinde artışa gidiyorlardı lakin bu sene artış çok daha yüksek oldu. Kasımda yüzde 15’e kadar gerileyen TL mevduat faizinde son haftalarda çok süratli bir artış yaşandı.
Mevzuyla ilgili sozcu.com.tr’ye konuşan bankacılık kaynakları, kredi ve mevduat faizlerindeki yükselişin kolay bir yıl sonu makyajını aştığını, ortam çok kırılgan ve bilinmeyen olduğu için dengelerin bozulduğunu, bunun da olağan dışı hareketlere neden olduğuna işaret ediyor.
Enflasyonun yüzde 30’lara gitmesinin de faizleri üst ittiğini belirten kaynaklar, son aylarda TL mevduatta kaçak olduğuna, bunun da mevduat faizlerinin üst gidişinde tesirli olmuş olabileceğine işaret etti.
CUMHURBAŞKANI ‘FAİZLER DÜŞECEK’ DİYOR AMA…
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve hükümet üyeleri, her fırsatta faizlerin daha da düşürüleceğinden bahsediyor fakat Merkez Bankası’nın faiz indirimleri piyasadaki faizlerin düşmesini sağlamıyor.
Erdoğan, son devirdeki açıklamalarında sık sık “Faiz zengini daha güçlü yoksulu daha yoksul yapar. Faiz sebep enflasyon sonuçtur. Bu çarkı bozacak milleti amacına ulaştıracağız” dedi lakin enflasyonla birlikte kredi faizlerinde de son devirde büyük artış oldu.
Erdoğan, faiz siyasetiyle ilgili dinî referanslara da başvurarak “Neymiş efendim? Faizleri düşürüyormuşuz. Benden öteki bir şey beklemeyin. Bir Müslüman olarak naslar neyi gerektiriyorsa onu yapmaya devam edeceğim. Karar bu” demişti.
Kaynak: Sözcü
