Makroekonomik istikrarsızlığımızın ana nedenlerinden olan enflasyon, sürpriz olmayan bir halde artma eğilimini sürdürüyor. Mart ayında aylık TÜFE yüzde 1,08, yıllık yüzde 16,19 olarak gerçekleşti. Yurtiçi ÜFE artışı ise aylık yüzde 4,13, yıllık yüzde 31,20 oldu. Temelde maliyet enflasyonunu gösteren ÜFE ile talep enflasyonunu gösteren TÜFE ortasındaki fark 15 puana çıkmış durumda. Muhtemelen iç talepteki daralmanın bir yansıması da olan bu durum, TÜFE’nin önümüzdeki devirde nerede tepe yapacağı ve yıllık enflasyonun ne civarda olacağı konusundaki belirsizlikleri de arttırmış durumda. Kısa vadeli bakmaya devam ediyoruz. Mevcut datalar ışığında önümüzdeki iki ayda enflasyonun yüzde 17,50 -19.00 aralığında seyretme ihtimali güçlü duruyor.
Ülkemizde enflasyonun birçok nedeni bulunuyor. Öne çıkan üç neden ise, döviz kurlarındaki artış, besin fiyatlarındaki yükseliş ile yönetilen ve yönlendirilen fiyatların artışı halinde sıralanabilir. Yönetilen ve yönlendirilen fiyat artışları yılın başında esasen hedeflenen enflasyon sayılarının çok üzerinde gerçekleşerek bu yılın enflasyonu için olumsuz bir tesirde bulunmuştu. Öbür iki tesir önemli biçimde enflasyon sayılarını olumsuz etkilemeye devam ediyor. Bu yıla mahsus iki öge daha eklenmiş durumda; global piyasalarda emtia fiyatlarının tırmanma eğiliminde olması ve tedarik zincirlerindeki aksamaların maliyetleri arttırarak bize ithal enflasyon olarak yansıması. Bu eğilimi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) bilgilerinin alt kesim endeks ayrıntılarında rahatlıkla izleyebiliyoruz.
Mevcut ÜFE sayıları enflasyon dinamiklerini net bir halde gösteriyor. ÜFE kur artışlarını çabucak yansıtan bir endekstir. ABD 10 yıllık tahvil faizlerindeki yükselişlerin tesiriyle döviz kurlarının üst hareketi, örneğin USD / TL’deki 7-7,50 ortası hareket büyük oranda yansıyor. Mart ayının son haftasında kurlardaki daha sert artışın şimdi çok az yansıdığını düşünüyoruz. Mart ayında yüzde 4,13 üzere yüksek oranda gerçekleşen artışın, döviz kurlarındaki yükseliş ile bir arada tedarik problemleri ve emtia fiyatlarının yansıması olduğu da anlaşılıyor. Bilhassa, tedarik sıkıntıları ve emtia fiyatlarının yarattığı baskı dünyanın birçok ülkesinde devam ediyor. Pandeminin seyrine bakacak olursak bu baskı devam etmeye aday. Hasebiyle, döviz kurlarında istikrar sağlansa bile ülkemizde maliyet enflasyonu baskısı devam edecek görünüyor. Son aylarda bildiğimiz ve beklediğimiz bir durumdu. Bu nedenle para siyasetinin uzun mühlet sıkı durma muhtaçlığı buradan kaynaklanıyordu. Artık, azaltmaya çalıştığımız kur riskini de eklemiş bulunuyoruz. ABD iktisadı ısınmaya devam ediyor. Önümüzdeki aylarda ABD 10 yıllık tahvil faizlerinin yüzde 2 ve üzerine çıkma ihtimali içeride kurlara baskı yaratma potansiyeli bulunduruyor. Pandeminin seyri nedeniyle, yabancı turizm gelirlerinin tekrar riske girmesi ve yüksek dolarizasyona bağlı olarak altın ithalatında beklendiği kadar düşüş olmama ihtimali cari süreçler açığına, hasebiyle döviz kurlarına baskı yapmaya aday görünüyor.
Yazının devamı burada.
