Ankara Üniversitesi Kanser Araştırma Enstitüsü’nce Covid-19’a karşı ‘adenovirüs’ metoduyla geliştirilen, ağız ve burundan da uygulanabilen yerli aşının Faz-1 çalışmaları Ankara Kent Hastanesi’nde başladı. Aşıyı geliştiren Enstitü Müdürü Prof. Dr. Hakan Akbulut, “Aşının uzun vadeli bir bağışıklık oluşturmasını bekliyoruz. Yani 3-4 ayda bir tekrar doz yapmak yerine aşılandıktan sonra ortalama 2 yıl kadar tesirli olmasını tasarladık” dedi.
TÜBİTAK Covid-19 Türkiye Platformu’nca desteklenen 7 yerli aşı adayından Ankara Üniversitesi Kanser Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen aşının çalışmalarına, 17 Mart 2020’de başlandı. Enstitü Müdürü Prof. Dr. Hakan Akbulut öncülüğündeki 8 kişilik takım, ‘adenovirüs’ usulüyle yerli aşıyı geliştirdi.
Laboratuvar ortamında üretimi yapılan aşının hayvan deneyleri muvaffakiyetle tamamlandı. Klinik çalışma için 28 Temmuz 2020’de Sıhhat Bakanlığı’na başvuruldu. Fakat yönetmelik gereği insan deneyleri için fabrika ortamında üretim yapılması gerektiği belirtilerek, müsaade verilmedi.
Bunun üzerine geçen kasım ayında Çerkezköy’deki ilaç fabrikasıyla muahede yapıldı. Fabrikada aşının üretilmesinin akabinde klinik çalışma için ikinci defa Sıhhat Bakanlığı’na müracaat yapıldı. Bakanlığın müsaade vermesinin akabinde ağız ve burundan da uygulanabilen aşının Faz-1 çalışması başladı.
“2 YIL KADAR ETKİLİ”
Ankara Kent Hastanesi Klinik Araştırmalar Merkezi’nde başlayan çalışmayla ilgili konuşan Prof. Dr. Hakan Akbulut, Mart 2020’de başladıkları çalışmada klinik etabına geldiklerini söyledi. Akbulut, şu sözleri kullandı:
* Şu anda en yaygın ve dünyada kullanılan aşılar mRNA tabanlı aşılar, inaktif aşılar ve misal adoneviral vektör aşılarda var. Bizim aşımız, tasarımı prestijiyle yenilikçi bir aşı ve ileri teknoloji eseri bir adoneviral vektör aşısı. Bu türlü bir aşının ülkemizde yapılabilmesi ve bu etaba getirilmesi bizler için değerli bir olay.
* Platformumuzun 3’üncü aşısı bu. Turkovac ile de birlikte toplam 4 tane yerli aşı geliştirilmiş oldu. Aşımızın tüm varyantlara tesirli olmasını bekliyoruz, Omicron da dahil. Kesin sonuçları klinik çalışmadan sonra söyleyebileceğiz. Tasarım itibarıyla mevcut aşılardan yaklaşık 6-8 kat daha güçlü ve daha geniş kapsamda olacak halde planlandı.
* Bir öbür özelliği de uzun periyodik bir bağışıklık oluşturmasını bekliyoruz. Yani 3-4 ayda bir tekrar doz yapmak yerine aşılandıktan sonra ortalama 2 yıl kadar tesirli olmasını tasarladık. Lakin olağan şu an bütün bunları tasarım olarak söyleyebiliyoruz. Gerçek çalışmayı klinik çalışmayı yaptıktan sonra daima bir arada göreceğiz.
“AĞIZDAN VE BURUNDAN UYGULANABİLİR”
Prof. Dr. Hakan Akbulut, olağanda corona virüsünün ağız ve burun yoluyla bedene girdiğine vurgu yaparak şu tabirleri kullandı:
* Burada ‘mukosal immünite’ dediğimiz ağız ve burun boşluğumuzda bulunan yapılarda bir bağışıklık oluşturulması lazım. Gerçek manada pandemiyi kıracak, pandemiyi bitirebilecek aşı tipi ağızdan ve burundan uygulanabilir aşılar olacak.
* Bizim aşımız da şu an bunu sağlayacak; lakin Faz-2’den itibaren ağızdan ve burundan uygulama başlayacak. Ayrıyeten istekli olmak için hiç koronavirüs geçirmemiş olmak ve aşılanmamış olma koşulu var.
* Biraz sıkıntı üzere görünüyor; fakat ben bütün halkımıza davette bulunmak istiyorum. Şimdi Covid-19 geçirmemiş ve aşılanmamış olanlar varsa 18- 59 yaş arasındakileri bu çalışmaya katılmaya çağırıyorum.
MANDAL: ÇOK DEĞERLİ GÖRÜYORUM
TÜBİTAK Lideri Prof. Dr. Hasan Mandal ise, desteklemiş oldukları ‘adenovirüs’ tabanlı aşının Faz-1 çalışmasına başladıklarını belirterek, şunları söyledi:
* 7 aşı adayımız vardı. Bunlardan 3ü klinik etaba gelen aşılarımızdı. Bunlardan şu an 3’üncüsü olan ‘adonevirüs’ tabanlı aşımızın Faz-1 çalışmasına başlanacak.
* Her gün yaşadığımız değişik virüslerle karşı karşıyayız. Bedenimizin alışık olduğu virüsler bunlar temelinde. Bu aşının öbür bir özelliği de Faz-1 çalışmasını muvaffakiyet ile tamamlandığında, bu aşının ağız ve burundan verilebilme potansiyeli de var. O manada ben çok değerli görüyorum.
Mandal, aşının Faz-1 çalışmasının 36 istekli ile başlayacağını belirterek, “Bu bizim bu çalışmamıza özel bir sayı değil. Öteki çalışmalarda da benzeriydi. Bunun ağızdan yahut burundan verilmesi bir kez tercih noktası” tabirini kullandı. DHA
Kaynak: Sözcü
