ENAG (Enflasyon Araştırma Grubu) tarafından aylık %3,36 olarak açıklanan Mart ayı TÜFE enflasyonu TÜİK’e nazaran nokta atış beklentilere paralel %1,08. Bu sayı da yıllık TÜFE enflasyonunu %16,19’a taşımakta.
Çekirdek enflasyon (B) ise aylık %1,26 artışla yıllık %17,49’a yükselirken (Şubat’ta %16,92) önümüzdeki aylarda manşet enflasyonun düşmeyeceği; hatta üst istikametli baskıların devam edeceğini göstermiş oldu. Çekirdek C endeksinde aylık artış %1,33 ve yıllık düzey de %16,88 (Şubat’ta %16,21) .
Açıklanan Mart ayı enflasyon dataları, sayıların kısmen gizlendiği tartışmalarını körükler nitelikte. En kolay olarak yılbaşından bu yana üç aylık müddette TÜFE enflasyonunun %3,71 olması TL’deki kıymet kaybının geçişkenliği, güçlü seyreden iç talep ve birebir periyotta Yİ-ÜFE tarafında üç aylık enflasyonun %8,21 oluşu dengeli ve gerçek hayatla örtüşmez nitelikte.
ENAG bilgileri ise TÜİK bilgilerindeki sayıları kullanmasına karşın yüksekliği açısından gerçeğe daha yakın görünüyor. ENAG aylık Mart TÜFE enflasyonu %3,4 olarak açıklarken, Eylül 2020 – Mart 2021 periyodunda, E-TÜFE’nin %27,89 artışına işaret ediyor.
Mart ayında Ağbal’ın gidişinin TL üzerindeki devam eden tesirlerine bakınca Nisan-Matıs aylarında TÜFE enflasyonunun %19-20 ortasında yönelmesi kaçınılmaz. Bilhassa çekirdek enflasyon verisi aslında bu tarafa işaret etmekte.
Açıklanan iki data ile birlikte, dikkatler 15 Nisan’da yeni merkez bankası lideri Kavcıoğlu’nun yapacağı birinci PPPK toplantısında. Faiz indirimi beklenmiyor. Lakin enflasyondaki gidişat, Ağbal’ın vazifeden alınma nedeni olan “önden yüklemeli” faiz artışının gereğini yansıtmakta. Kavcıoğlu’nun gelme nedeni ve biçimi ile birleşince, TL’de devam eden bedel kaybı yen, faiz artışlarına olan gereksinimi gözler önüne sermekte. Şu durumda, Mayıs-Haziran devrinde yükselen enflasyona paralel faiz artış beklentileri tırmanacak. Yeni Başkan’ın ne kadar bağımsız olduğu da kendini aşikâr ettikçe, TL üzerindeki baskılar belirginleşecek.
Son ekonomistler toplantısında Kavcıoğlu’nun takımı, Nisan-Mayıs devrinde beklenen enflasyon yükselişine “sıkı para siyasetine devam “ederek; yani %19’u değiştirmeyerek yanıt verecekleri ima etmiş; enflasyonun bu sayede kademeli olarak düşmeye başlayacağını düşündüklerini söylemişlerdi. Açıklanan sayılar, bu beklentinin merkez bankasının istediği biçimde gerçekleşmeyebileceği istikametinde.
Metropoll son anketinde halkın besin fiyatlarının açıklanan datanın iki katından fazla %40 ve üzerinde olduğunu düşündüğünü görmekteyiz.
Bunu enflasyonun genel düzeyi için de düşünürsek (ENAG-TÜİK farkına bakarak) %19 ve üzeri faiz tartışmasının çok ötesinde bir değişimin, iktisat idare biçiminin değişmesinin enflasyonu düşürmek için artık gerekli koşul olduğunu da vurgulamak gerekli.
2021 sonu TÜFE enflasyonu mevcut fotoğrafta %15-%17 ortasında bir yere oturacak üzere görünüyor. Tabi TL/dolar 8,50 hududunun ötesine geçmezse. Beklentilerde t-yer almaya başladığı üzere 9,00-10,00 aralığına yönelecek TL/dolar ise yılsonu TÜFE enflasyonun %20 civarına yönelmesine neden olacaktır.
GA.
TÜFE yıllık değişim oranları (%), Mart 2021
Aylık ayrıntılar içinde sıhhat harcamalarındaki %3,7 artış, eğitimdeki %2.77 artış en süratli yükselenler ortasında yer alırken, besin fiyatları enflasyonun %1,13 ile sonlu kalması dikkat cazipti.
Yıllık ayrıntılar içinde besin fiyatlarındaki %17,44 oranındaki yükseliş gerçeküstü biçimde düşük görünmekte. Buna rağmen, bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran artışın yüksek olduğu ana kümeler ise sırasıyla, %24,85 ile ulaştırma, %23,64 ile konut eşyası ve %21,49 ile çeşitli mal ve hizmetler olarak dikkat çekmekte.
TÜFE ana harcama kümelerine nazaran aylık değişim oranları (%), Mart 2021
Üretici fiyatları enflasyonunda büyük sıçrama
Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık %4,13 artışla yıllık seviyeyi Şubat ayındaki %29,07’den %31,20 üzere çok yüksek bir düzeye taşıdı.
Bu güçlü artışın temelinde TL’nin kıymet kaybı bulunuyor.
Endüstrinin dört ana dalının aylık değişimleri imalatta %4,33 (yıllık %34) ; madencilik ve taş ocakçılığında %3,03 (%21,26), elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %2,87 (%2,55) ve su temininde %0,42 (%27,3) artış olarak açıklandı.
Ana sanayi kümelerinin aylık değişimleri; orta malında %5,05 (%37,72), sağlam tüketim malında %1,66 (%29,68), dayanıksız tüketim malında %2,73 (%23,98), güçte %5,93 (%23,27), sermaye malında %2,62 (%27,31)artış olarak gerçekleşti.
Yİ-ÜFE yıllık değişim oranı (%), Mart 2021
