BERLİN – Alım gücündeki tarihi gerileme ve kutuplaştırıcı siyasi iklim nedeniyle çok sayıda kişi, öteki bir ülkeye göç etmenin yollarını arıyor. Bilhassa uygun eğitim görenler ve yetişmiş işlerde çalışanlar, yurt dışına taşınmak istiyor. Pekala, yurt dışına göçenler nasıl bir hayat sürüyor? Hangi avantajları elde edip hangi zorluklarla uğraş ediyor? Batı’ya yapılan beyin göçünün değerli merkezlerden Almanya’ya gidenlerle konuştuk.
Yaklaşık 1,5 yıldır Berlin’de yaşayan 34 yaşındaki Alev Yıldırım, buraya Jean Monnet bursuyla gelmiş. Türkiye’ye geri dönmeyi düşünmüyor, Almanca düzeyini geliştirip kendi alanında iş bulmayı hedefliyor.
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Milletlerarası Bağlar kısmından mezun olan Alev Yıldırım, Almanya’ya gelmeden evvel Brezilya Büyükelçiliği’nde uzman olarak çalışıyormuş. “Orta üst düzeyde hoş bir işim vardı. Uzun tatillerim vardı, halim vaktim yerindeydi” diyor. Bu tabloya karşın neden yurt dışına gitme kararı aldığını ise şöyle açıklıyor: “Türkiye’de 2013’ten sonra her şey geriye gidiyordu, benim için. Mesleğe başladığımda maaşım bin 500 euroya denk geliyordu. 2018’de bin euroya düştü. Muhakkak bir standardım vardı fakat bunun altına düşmüştüm. Öte yandan Türkiye’de yaşamanın verdiği umutsuzluk… Ard arda makus haberler alıyordum. Beni zahmetten çıkaran son nokta ise bayan cinayetleriydi.”
Pandemi devam ederken -geçtiğimiz yılın eylül ayında- Berlin’e taşınan Alev Yıldırım, kentte ilan edilen Covid-19 kapanmaları nedeniyle güç günler geçirdiğini söylüyor. “Depresif bir periyot oldu. O periyotta gelen öbür arkadaşlarla da konuştuk, geçen kış herkesin süreksiz bir depresyon süreci olmuş. Bu çift olarak gelseler de birebir yalnız olarak gelseler de… Öbür şahıslarla tanışamadık, diyalog kuramadık. Mesela ben o periyotlar, Türkiye’ye gitmeyi bile düşündüm.”
Daha evvel Portekiz’de de yaşayan Alev Yıldırım, Türkiye’den çıkmanın toz pembe bir hayata geçiş yapmak manasına gelmediğini söylüyor. Yıldırım’a nazaran göçmen olmak daima biraz daha aşağıdan başlamak ve daha fazla uğraş etmek demek. “Sürekli çabalamak gerekiyor. Lisan öğrenmek gerekiyor, kültür öğrenmek gerekiyor. Burada mesleğini yapamayan çok insan gördüm. Türkiye’de Birleşmiş Milletler’de çalışabilecek insan burada telefonla müşteri hizmetleri sisteminde çalışıyor mesela.”
‘YURT DIŞINDA YAŞAMA PLANIM YOKTU’
ODTÜ’de Moleküler Biyoloji ve Genetik kısmında lisans ve yüksek lisans eğitimi alan Aycan Apak, 8 yıl evvel Berlin’e doktora yapmak için gelmiş. Birinci yılını aile takviyesi ile tamamlamış, ikinci yıl için burs bulamayınca doktorayı bırakarak iş hayatına atılmış.
“Benim branşımda yurt dışı tecrübesi çok kıymetli. Yeterli bir okulda akademik takımda çalışmak istiyorsanız, doktorayı aslında yurt dışında yapmanız gerekiyor. Ben en başından beri yurt dışında yaşamak istiyordum diyemem. Lakin son vakitlerde doğma büyüme İstanbullu olmama karşın çok sevdiğim Ankara’ya olan aidiyet hissim azalmıştı. ‘Ben artık bu kente ilişkin değilim, bu topluma ilişkin değilim’ diye düşünüyordum. Türkiye’de -Şu anki kadar makus olmasa da- kimi şeyler beni ve benim üzere insanları rahatsız etmeye başlamıştı. Gezi’nin çabucak sonrasıydı örneğin, 2013 yılının sonlarında geldim.”
Aycan Apak, vakit zaman sıkıntı periyotlar geçirse de Berlin’de yaşamaktan mutlu. Bu memnuniyette, Almanya’daki iş yapma kültürünün ve ülkenin toplumsal yapısının büyük bir tesiri olduğunu söylüyor. Ferdî alanlara hürmet duyulması bu memnuniyetin en ağır basan yanlarından. “Türkiye’de çok rahatça sorulan ‘Evli misin, çocuğun var mı, ne kadar kazanıyorsun?’ soruları burada tabudur mesela.”
Öte yandan Türkiye’de uzun müddettir tartışılan liyakat unsurunun Almanya’da düzgün bir biçimde işlediğini söz ediyor ve ferdî tecrübesini şu sözlerle anlatıyor: “Eski işyerimde Alman takımı içinde bir konuma başvurdum. Bu konuma 2 kişi başvurduk. Biri ben biri de ana lisanı Almanca olan doktora dereceli bir Alman. Birebir yazılı ve kelamlı imtihana girdik ve durumu ben aldım. Zira kelamlı imtihanda birebir puanı almışız, lakin yazılı imtihanda ben ondan daha güzel bir puan almışım.”
Almanya’da yaşadığı 8 yıl boyunca Türkiyeli olması nedeniyle rastgele bir ayrımcılığa uğramadığını belirten Aycan Apak’a nazaran, Almanya’da ayrımcı telaffuzda bulunmak Türkiye’deki kadar kolay değil: “Özellikle iş ortamından bahsediyorum. Bu biçimde düşünen insan yok mu? Elbette var fakat söylemeye cüret edemiyor. O potansiyele sahip beşerler da kendilerini mevcut kurallara uymak zorunda hissediyorlar, aksi takdirde yaptırıma uğruyorlar. Toplumsal baskı Türkiye’dekinin aksine işliyor burada.”
‘BU EKONOMİK VE SİYASİ ŞARTLARDA NEREYE DÖNECEKSİNİZ?’
Apak’a nazaran, günün birinde Türkiye’ye dönüp dönmeme kararı özgürce verilmesi gereken bir karar. Lakin mevcut şartlarda, bu karar özgürce alınamıyor. “Sonuçta orası bizim memleketimiz. Ne kadar sene geçerse geçsin o bağ asla kopmuyor, bir modülünüz orada kalıyor. Şu anki tabloda yarın öbür gün dönecek memleket yok bize. Bu ekonomik ve siyasi şartlarda nereye döneceksiniz? Orada kalan beşerler nasıl oraya mahkum olmuş hissediyorlarsa bizde buraya mahkum olduk.”
’24 SAAT NÖBET 4 SAAT YOL: CESET GİBİYDİM’
İstanbul’da Şişli Etfal’de ağır bakım hemşiresi olarak çalışan Beyza Uzungece, 4 yıl evvel Almanya’nın Mainz kentine taşınmış. Maltepe’de yaşayıp Şişli’de çalıştığı için her gün 4 saatini yolda geçiren Uzungece, “Hafta sonu 24 saat nöbet tuttuğumuzda, 4 saat de yolda geçtiğinde benim hayatımdan 28 saat gidiyordu. Ceset gibiydim” diyor.
Beyza Uzungece, 2017 yılında konutuna daha yakın bir hastanede çalışabilmek için eş tayini hakkını kullanmak istemiş. Tayinine evvel onay verilmiş, lakin bir hafta sonra süreç durdurulmuş: “Nedenini sorduğumda ‘FETÖ olaylarından ötürü tüm tayinler durduruluyor’ dediler. Benim onlarla hiçbir alakam yok. İşini yapan bir memurum ben. Bu kadar kolay bir hakkımı bile kullanamamak bardağı taşıran son damla oldu.”
Uzun nöbetler, sıhhatte şiddet ve o devirde kendini göstermeye başlayan hayat pahalılığı göç kararında tesirli olmuş. Şu anda çalıştığı hastanede 8 saatlik vardiyalarla misyon yaptığını belirtiyor. “Fazla mesai yapmadığımız takdirde 35 saat çalışıyor. Ancak birisi rapor alırsa ve natürel sizin de isteğiniz varsa yerine çalışıyorsunuz. Azamî 40 saat oluyordur bu halde de.”
‘KİMSE BENİM CANIMI ALIR MI ÜZERE BİR KORKUM OLMADAN ÇALIŞIYORUM’
Çalışma arkadaşlarının ve hastaların genel olarak sağlıkçıların yaptığı işe hürmet duyduğu müşahedesini paylaşıyor. “Bazen hastalardan duyuyorum çok güç iş yapıyorsunuz, çok hürmet duyuyorum diye. Görünür olmak bazen bana 500 euro üzere geliyor. Burada, ‘Kimse benim canımı alır mı, bana saldırır mı, bana şiddet uygular mı?’ üzere bir tasa olmadan çalışabiliyorum, işimi yapabiliyorum.”
Maaşların çok yüksek olmamasına karşın alım gücünün yüksek olduğunu belirten Beyza Uzungece, çabucak her gelir kümesinden insanın sağlıklı beslenebileceği eserler alabileceğini söylüyor ve ekliyor: “Ekonomik okur muharrir olmadan hayatta kalabiliyorsunuz.”
Tecrübelerini 2 sene evvel açtığı Youtube kanalında paylaşan Uzungece, son aylarda yaşanan kur krizinden sonra takipçi sayısının arttığını söylüyor: “B1 düzeyinde Almanca öğrenen birçok arkadaşım var. Hekim arkadaşlardan olsun, hemşirelerden olsun. Gelecekler de yani, bu kaçınılmaz görünüyor ülke bu türlü epey.”
Kaynak: Gazeteduvar
