Ogün Akkaya
ANKARA – Gelecek Partisi, İnsan Hakları Üniversal Bildirgesi’nin yayınlanmasının 73’üncü yıldönümü nedeniyle genel merkez binasında “2021 Türkiye’si ve İnsan Hakları” başlıklı sempozyum gerçekleştirdi. Anayasa hukukçularının ve insan hakları alanında çalışmalar yürüten akademisyenler ile siyasetçilerin konuşmacı olarak yer aldığı sempozyum, üç oturumda tamamlandı.
Sempozyuma Cumhuriyet Halk Partisi İnsan Haklarından Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Gülizar Biçer Karaca, Halkların Demokratik Partisi Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, Demokrat Parti Genel Lider Yardımcısı Bülent Şahinalp de katıldı.
DAVUTOĞLU: SİYASİ PARTİLER DİNAMİK OLMAK ZORUNDA
Sempozyumun açılış konuşmasını gerçekleştiren Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu, parti programlarının birinci cümlesine siyasetin temel odağı olarak insan onurunu koyduklarını belirterek konuşmasına başladı. Partilerinin salt bir iktidar uğraşı için değil, insan onurunu ayağa kaldırmak için yola çıktığını aktaran Davutoğlu, “Siyasi partiler bir fikir kuruluşu üzere, kendi içlerinde değişen dünya kaidelerine uyumlu ve dünya koşullarını manalandıran bir yapı geliştiremezlerse bir müddet sonra donuklaşırlar ve statükoya mahkum ederler. Tarih nasıl dinamik ise siyasi partiler de dinamik olmak zorunda” dedi.
‘TÜRKİYE’DEKİ BOĞUCU KRİTİK ORTAM ANAYASA MAHKEMESİ’Nİ ZORLAR HALE GETİRİYOR’
Gelecek Partisi Genel Merkezi Konferans Salonu’nda gerçekleştirilen sempozyumun birinci oturumunun moderatörlüğünü, Gelecek Partisi Aile ve Toplumsal Hizmetler Lideri Seren Yıldız yaptı. İnsan Hakları Derneği (İHD) Eş Lideri Öztürk Türkdoğan, Diyarbakır Dicle Üniversitesi Anayasa Hukuku Öğretim Üyesi Dr. Vahap Coşkun ve Ankara Üniversitesi Anayasa Hukuku Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selin Esen, demokratik ve laik devlet kavramları üzerinden seçim süreci, güvenliği ve siyasi partilerin söz, örgütlenme özgürlüğüne ait konuştular.
İHD Eş Lideri Öztürk Türkdoğan, bağımsız olarak yürüttükleri seçim takip sürecinde yaşadıkları sıkıntılara değindi. Türkdoğan, seçimlere dair yalnızca baraj sorunu olmadığını, aday olabilme ve aday yasaklamaları mevzularının da gözden geçirilmesi gerektiğini söyledi. “Yüksek Seçim Konseyi, (YSK) sizin adaylarınızı kabul etmiyor. Bununla ilgili sınırlama ve kısıtlamalar çok” diyen Türkdoğan, seçim takibi sürecinde yaşadıkları problemleri anlattı, “İktidarın seçimlerdeki hali konjonktürel tavrına nazaran şekilleniyor” dedi.
Sempozyumda, Diyarbakır Dicle Üniversitesi Anayasa Hukuku Öğretim Üyesi Dr. Vahap Coşkun ise “Demokratik Devlet: Siyasi Partilerin Söz ve Örgütlenme Hürriyeti Yönünden” başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. İdeolojilerin siyasi partileri belirleyen temel unsurlardan biri olmadığını, asıl ögenin dengeli bir örgüt yapısının olması, siyasete katılma imkanını sağlayan tesirli bir kanal fonksiyonu görmesi ve iktidarı kazanmaya yönelmiş olması gerektiğini söz eden Coşkun şunları söyledi:
“Siyasal partiler, siyasal toplumsallaşmayı sağlarlar. Bir toplumdaki siyasal kültürün oluşturulması, pekiştirilmesi ve yeni bir kültürün yaratılması noktasında hayati bir vazife ihya ederler. Bu fonksiyonlarını dikkate aldığımızda şunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Demokratik bir toplumun ya da çağdaş bir demokrasinin işlemesi için siyasi partiler olmazsa olmaz özelliktedirler.”
‘AYM BÜTÜN İNANÇLARA EŞİT ARALIKTA DURAN BİR DURUŞU BENİMSEMEDİ’
Birinci oturumun son konuşmasını Prof. Dr. Selin Esen yaptı. ”Laik Devlet” başlıklı sunum gerçekleştiren Esen, laiklik kavramı üzerinden yaşanan temel insan hakları ihlallerini Anayasa Mahkemesi’nin yaklaşımı üzerinden anlattı. Laiklik prensibinin başka prensiplerle de irtibatını olduğunu belirten Esen, söz özgürlüğü, toplantı özgürlüğünü, şov yürüyüş özgürlüğü ve örgütlenme özgürlüğünü bu ilişkiler olarak örneklendirdi.
Esen, eşitlik prensibinin günümüz demokrasisinin ayrılmaz bir modülü olduğunu söyledi. Devletin bütün inançlara eşit arada olması gerektiğini söyleyen Esen, ”Kamusal alanda ise ne bir inancın üstünlüğüne ne de rastgele bir dinin düşmanlığına dayanmaması manasına geliyor. Din ve vicdan özgürlüğü açısından Anayasa Mahkemesi laiklik prensibine uygun, bütün inançlara eşit aralıkta duran bir duruşu benimsemedi” dedi.
‘İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NDEN ÇIKAN DEVLET TOPLUMSAL DEVLET DEĞİLDİR’
İkinci oturumun moderatörlüğü ise Doç. Dr. Ali İstek Çoban tarafından gerçekleştirildi. Gelecek Partisi İnsan Hakları Lider Yardımcısı Avukat Hasan Seymen, HDP eski Milletvekili ve Kars eski Eş Lideri Ayhan Bilgen ile Dr. Günal Kurşun konuşmacılar ortasında yer aldı. İnsan hakları karşısında devletlerin tavırlarının değerlendirildiği ikinci kısımda birinci konuşmacı Avukat Hasan Seymen oldu.
Seymen, vatandaşların toplumsal siyasetlere erişimi ve toplumsal devletin gerekliliğin neler olduğu konusunda sunum yaptı. “Bütün branşlarda plansızlık ayyuka çıkmış” diyen Seymen “Pandemi periyodunda gördük ki iban gönderen devlet toplumsal devlet değil. Kıymetli kurumları özelleştiren, pırlantaya sıfır vergi getirip, çiftçiye kota koyan artırım yapan devlete toplumsal devlet demek mümkün değil. Yıllarca yandaşlara, müteahhitlere yardım yapan devlet, toplumsal devlet değildir. Kendi ülkesinin kentiyle anılan İstanbul Sözleşmesi’ni iptal ederek bayanların şiddet görmesinin önünü açan devlet, toplumsal devlet değildir” diye konuştu.
‘RESMİ BİR İDEOLOJİ OLMASI GEREKİYORSA BU İNSAN HAKLARI OLMALIDIR’
Sempozyumun ikinci oturumunun ikinci konuşmasında Ayhan Bilgen ise “İnsan Haklarına Saygılı Devlet” başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. İnsan haklarına saygılı devlet ile insan haklarına dayalı devlet algısı ortasındaki farka vurgu yapan Bilgen, iki kavram ortasında hiyerarşik fark olduğunu söyledi.
İnsan hakları kavramının anayasada yer alış biçimine ait konuşan Bilgen “Mevzuatı ve uygulamayı dışarıda bırakırsanız, ikisinin ortasında dağlar kadar fark var. Örneğin uygulamayı kattığınızda sözlerin pek bir manası kalmıyor. Anayasaya ‘saygılı’ diye yazıp son derece saygılı bir idare pratiği ortaya koyabilirsiniz ya da ‘dayalı’ diye yazıp insan haklarının canını okuyabilirsiniz. Anayasanıza insan hakları ile ilgili gönderme yaptığınızda onu nereye konumlandırıyorsunuz elbette kıymetli. Bürokrasiniz, yargınız, güvenliğiniz, medyanız, sivil toplum… Bütün olarak nereye konumlandırıyorsunuz çok daha belirleyici. İstikrar denetleme fonksiyonu açısından insan haklarının yeni idarenin ideolojik kontrol aracı olması gerekiyor. Devletin resmi bir ideolojisi olması gerekiyorsa bu yalnızca insan hakları olmalıdır” dedi.
‘ESKİSİNDEN DAHA FAZLA HUKUK DEVLETİNİ KONUŞMAK MECBURİYETİNDEYİZ’
Kanun Kararında Kararnameyle (KHK) ile ihraç edilen hukukçu akademisyen Dr. Günal Kurşun ise “Hukuk Devleti” başlıklı bir sunum yaptı. KHK ile ihraç edildiğini hatırlatan Kurşun “Bir kadro vatandaşlık haklarımı kullanmakta dahi zorlanıyorum” dedi. ‘Büyük Ada Davası’ kapsamında Silivri Cezaevi’nde yüz gün boyunca mahpus yattığını hatırlatan Kurşun, “Ceza Hukuku ve İnfaz hukuku alanlarını test etme fırsatım oldu. Başta bahis Türkiye’de hukuk devleti ise tahminen de biraz susmak gerekiyor dedim. Siyasi partilerle, akademisyenlerle, sivil toplum kuruluşları ile daha çok konuşmamız gerekiyor. Eskisinden daha fazla hukuk devletini konuşma mecburiyetindeyiz artık. Daha çok hukuk devleti talep etme durumundayız. Bu durum hepimizin hayatına dokunan bir alan. Hukuk devleti yaşamsal bir noktada karşımıza çıkıyor” diye konuştu.
‘KARARIN GERİSİNDEN DÖNME, TÜRK YARGISINDA GİDEREK GENELLEŞEN BİR KÜLTÜR HALİNE GELDİ’
Üçüncü ve son oturum Emekli Büyükelçi Ümit Yardım’ın moderatörlüğünde gerçekleştirildi. Sempozyuma Zoom üzerinden bağlanan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Eski Yargıcı Dr. İstek Türmen, “İnsan Haklarına Saygılı Devlet Olarak Türkiye’nin Sorumluluğu: Avrupa Kurulu ve Kavala Davası Bağlamında Türkiye’yi Bekleyen Sonuçlar” başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. İstek Türkmen, AİHM’in Osman Kavala’nın başvurusunu iki istikametten incelediğini belirtti ve bu incelemelerin nasıl gerçekleştiğini, mahkemenin ne kadar verdiğini anlattı.
“Birincisi, Osman Kavala’nın tutuklanmasının, özgürlükten mahrum bırakılmasının hukuka alışılmamış olup olmadığı incelendi, ikincisinde ise hükümetin Osman Kavala’yı mukavelede öngörülmeyen öbür nedenlerle siyasi olarak tutuklayıp, tutuklamadığı incelendi. Birinci inceleme sonrası AİHM dedi ki ‘Tutuklama için gerekli olan makul kuşkuyu doğuracak hiçbir neden yok iddianamede.’ Osman Kavala’nın tutukluğunun hukuka alışılmamış olduğuna karar verdi. 18 unsur açısından incelendiğinde ise bu husus çok nadir olarak ele alınan bir husus. Devletin yetkilerini, hakkı berbata kullanıp, kullanmadığı inceledi ve dedi ki ‘Tutuklama ile ilgili iddianame büsbütün boş’ Savcılığın ortaya attığı cürümleri kanıtlayacak hiçbir kanıt yok. AİHM, Osman Kavala’nın tutuklanmasının siyasi nedenlerle yapıldığı kanısına vardı. AİHM, Kavala’yı susturmak ve Türkiye’deki sivil toplumu sildirmek gayesiyle tutuklandığı kanısına vardı ve 18. hususun ihlal edildiğini kararını verdi. Kararın sonunda da dedi ki ‘Bu hukuka başka karar daha fazla sürdürülmemelidir ve Osman Kavala derhal hür bırakılmalıdır.’ Bu türlü bir karar çıkınca Türk yargısında bu kararın gerisinden dönme ve bir halde Osman Kavala’yı hür bırakmama eforları başladı. Kararın gerisinden dönme Türk yargısında giderek genelleşen bir kültür haline geldi. Tıpkı şeyi Selahattin Demirtaş’ta da görüyoruz.”
Kaynak: Gazeteduvar
