Elektrik fiyatlarında aralık sonunda yapılan fahiş artırımlarla ilgili rapor yayımlayan TMMOB, EPDK’nın elektrik artırımları ile özel elektrik şirketlerini kollandığını savundu. TMMOB, artırımlar sayesinde özel elektrik şirketlerinin elde ettiği yararların katlandığını, EPDK’nın argüman ettiği maliyet artışı bilgilerinin gerçeği yansıtmadığını belirtti.
Elektrik fiyatlarında aralık sonunda yapılan fahiş artırımlarla ilgili Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) bir rapor yayımladı.
2019 Ocak-2022 Ocak devrinde de TÜFE artış oranı yüzde 72,5 olarak gerçekleştiğini lakin birebir devirde elektrik fiyatlarının yüzde 155,5-334,8 oranında arttırıldığını belirten TMMOB elektrik artırımları ile özel elektrik şirketlerin kollandığını savundu.
ORTALAMA ELEKTRİK FATURASI YÜZDE 76 ARTACAK
Raporda EPDK’nın yürürlüğe koyduğu fahiş artırımların özel elektrik şirketlerinin elde ettiği yararları katladığı belirtildi. Buna nazaran EPDK’nın EÜAŞ’ın tedarik şirketlerine düşük fiyatla elektrik satışını ve bu şirketlerin elektriği tüketicilere 4-6 kat çok daha yüksek fiyatlarla satmasını uygun bulduğu belirtildi.
Türkiye’de 4 kişilik bir hanenin aylık asgari elektrik tüketiminin 230 kWh olduğu belirtilen raporda Aralık 2021’de bir ailenin buna nazaran ödediği fatura toplamının aylık en az 210,58 TL olduğu, Ocak 2022 prestijiyle aylık faturanın yüzde 76 artarak 370,80 TL`ye çıkacağı belirtildi.
ÖZEL ŞİRKETLERDEN EK ARTIRIM
2021 yılı içinde her ay doğalgaz fiyatlarına artırım yapan BOTAŞ’ın gaz satış fiyatları; Ocak 2022’de yapılan yüksek oranlı artırımla birlikte, Ocak-2021 Ocak-2022 devrinde konut aboneleri için yüzde 47,1, ticari işletmeler ve küçük sanayi işletmeleri için yüzde 76,6, büyük sanayi işletmeleri için yüzde 345,5, elektrik santralları için yüzde 290,4 arttı.
Raporda doğalgaz faturalarının BOTAŞ’ın yaptığı artırımların yanı sıra özel doğalgaz dağıtım şirketlerinin ‘Sistem Kullanım Bedelleri’nin daima arttığı belirtilerek “Fiyat artışlarının daima olarak yansıtıldığı Sistem Kullanım Bedeli ve vergiler, tüketicinin ödediği fiyatın üçte birine ulaşmaktadır” tabirleri kullanıldı.
‘RESMİ ENFLASYONUN ÇOK ÜSTÜNDE’
Akaryakıt fiyatlarına da değinilen raporda şu tabirlere yer verildi.
“Yüzde 90’ın üzerinde dışa bağımlı olan ve ithal edilen petrolden üretilen akaryakıt fiyatları, resmi enflasyon sayısı olan yüzde 36,08’dan çok daha yüksek oranlarda arttı. Son bir yıl içinde bayi satış fiyatları kurşunsuz akaryakıtta yüzde 79, motorinde yüzde 92,8, otogazda yüzde 124,9 oranlarına varan artışlar gösterdi. Bu kadar yüksek artışların en önemli nedenleri, dünya genelinde petrol fiyatlarındaki üst yanlışsız hareketlilik, TL’nin süratli bedel kaybı ve petrol eserlerine uygulanan yüksek vergilerdir.
Doğalgazın üretimlerinde sınai girdi olduğu sanayi tesisleri, yüzde 345 oranındaki fiyat artışlarını maliyetlerine ve eser satış fiyatlarına yansıtacaklardır. Bütün bunlar geneldeki fiyat artışlarını daha da süratle yükseltecek, hayat pahalılığını katlanarak artıracaktır.”
‘EPDK’NIN AKTARDIĞI SAYILAR YANLIŞ’
Raporda ayrıyeten EPDK’nın fahiş artırımları dünyadaki gelişmeleri çarpıtarak gerekçelendirildiği ileri sürüldü. EPDK, 31.12.2021 tarihli basın açıklamasında “Dünya spot piyasalarında elektrik üretiminde kullanılan kömür fiyatlarında 5 kat, doğalgaz fiyatlarında ise 10 katlık artışlar olduğu” istikametinde transfer yapmıştı.
TMMOB raporunda bu sözlerin gerçeği yansıtmadığı belirtilerek dünyadaki güç maliyetlerine ait fiyatlar şu sözlerle açıklandı:
“Dünya spot piyasalarında 2021 yılı içerisinde yüksek fiyat dalgalanmaları olmakla birlikte, örneğin elektrik üretiminde kullanılan buhar kömürünün ton fiyatı 2021 yılı başında 70-80 dolar seviyesindeyken yaklaşık 3 kat artarak Ekim ayında 240 dolar düzeyine kadar yükselmiş, lakin daha sonra tekrar gerileyerek yılı 150-170 dolar düzeyinde kapatmıştır. Hasebiyle spot piyasadaki kömür fiyatlarında 2021 yılında argüman edildiği üzere 5 kat değil, yaklaşık 2 katlık bir artış kelam bahsidir.
Emsal formda, spot piyasalardaki doğalgaz fiyatlarında, 2021 yılı Eylül-Ekim aylarında yılbaşına nazaran yaklaşık 2,5 kat artış olmuş lakin Kasım ayıyla birlikte tekrar gerilemiş ve 2021 yılında, sav edildiği üzere 10 kat değil, yaklaşık 1,4 kat artış olmuştur. 2021 yılında doğalgaz ve kömürde dünyadaki yüksek fiyat artışları ekseriyetle lokal ve geçicidir. Bu davranışı ile EPDK bir defa daha, temel vazifesinin piyasalara ve şirketlere hizmet etmek olduğunu göstermiştir.”
TEKLİFLER SIRALANDI
TMMOB ayrıyeten elektrikte konutlar için düşük tarife hududunun aylık 230 kWh’a yükseltilmesi gerektiğini, konutlarda elektrik, doğalgaz ve suda KDV oranının ise yüzde 1’e düşürülmesi gerektiğini belirtti.
Raporda kamu elindeki santralların özelleştirilmesi derhal durdurulması gerektiğini ve verimli özel santralların kamulaştırılması ve EPDK’nın kapatılması ve Türkiye Elektrik Kurumu’nun (TEK) yine kurulması teklifleri sıralandı.
Raporda, “Ülkemiz, endüstrimiz, halkımız ve geleceğimiz için üstte sıraladığımız tedbirler ve oluşması gereken kamu kurumları mutlak gerekliliklerdir. Ülkemizin serbestleştirmelerin, özelleştirmelerin acı sonuçlarından ve özel şirketlere sunulan hukuk dışı ayrıcalıklardan öbür türlü kurtulması mümkün değildir” görüşü aktarıldı.
Kaynak: Sözcü
