Geçen ay toplanan Besin Komitesi sonrası çiğ süte yapılan artırımlar, sanayiciye yaradı. Çiftçi hala anaç hayvanlarını kısma gönderirken, tüketici ise sütü daha değerliye tüketiyor. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Lideri Murat Kapıkıran, Besin Komitesi’nin tarım ve besin eserlerinde arz, talep ve fiyat istikrarını sağlayamadığına dikkat çekti.
Geçen ay besin fiyatlarını pahalandırmak üzere toplanan Besin Komitesi’nin kararı ile Ulusal Süt Kurulu, çiftçiden alınan çiğ süt fiyatlarında artışa gitmişti lakin bu durum çiftçiyi sadece iki, üç gün rahatlattı.
Süt üreticisi litre başına ziyan ettiğinden ötürü anaç hayvanlarını bölüme gönderdiği için bu artış yapılmıştı lakin sonraki gün yem sanayicisinin yeme yaptığı artırımlar, çiftçiye yapılan artırımlara gölge düşürdü. Anaç hayvanlar hala kısma gönderilmeye devam ederken, yapılan çiğ süt artırımları ise vatandaşa yansıdı, bir litre süt 14-15 liraya kadar çıktı.
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Lideri Murat Kapıkıran, besin fiyatlarına ait son durumun kıymetlendirilmesi üzerine toplanan Besin Komitesi’nin tarım ve besin eserlerinde arz, talep ve fiyat istikrarını sağlayamadığına dikkat çekti.
Kapıkıran, “Küçük ve orta ölçekli, 20 başa kadar hayvan varlığı ile süt üreticiliği yapan toplam işletmelerimizin yüzde 90’ından fazlasını oluşturan çiftçiler, artan yem maliyetleri ve bir türlü artmayan süt fiyatları karşısında dayanma kapasitesi yok. Süt inekleri her geçen gün artan ölçüde kesite gönderilmekte, süt üretimi yapan çiftçiler faaliyetlerinden vazgeçmektedir” dedi.
‘EYLÜL BULGULARINA KASIM SONUNDA CEVAP VERİLDİ’
Kapıkıran, eylül ayı sonu “Erken İkaz Sistemi” bulgularına, kasım ayı sonunda cevap veren Komite, tarım ve besin eserleri fiyatlarının dizginlenmesinde tesirli olamadı, halkta temel besin fiyatlarının artışına dayalı kriz kaygısını gideremedi ve piyasa regülasyonlarını vaktinde sağlayamadığı” dedi.
Kapıkıran, “Bu durum çiftçinin fiyatlarına, eser çeşidine nazaran değişmekle birlikte 2,5 ile 6 kat artış gösterebilen tüketici fiyatlarının oluşmasını engellemediği üzere, girdi maliyet artışlarıyla çiftçinin ziyan etmesini de engelleyememektedir” diye konuştu.
‘KÖKTENCİ BİR ÇÖZÜM’ VURGUSU
Toprak Mahsülleri Ofisi (TMO), un regülasyonu ile un üreticilerine, yem regülasyonu kapsamında ise et, süt, tavuk ve yumurta üreticilerine takviye sağlıyor.
Bunun köktenci bir tahlil olmaktan uzak olduğunu vurgulayan Kapıkıran,
“Mevcut ağır şartlar altında üretim faaliyetlerini sürdürmeye çalışan küçük ve orta ölçekli üreticilerin direkt desteklenebileceği bir sistem oluşturmak yerine, TMO’dan büyük ölçekli alımlar yapabilen büyük ölçekli üreticiler ile ziraî endüstrinin bu takviyelerden yararlanabildiği uygulamayla devam etmek, meseleye köktenci tahlilden uzak bir yaklaşımdır” değerlendirmesinde bulundu.
‘DESTEK ÜRETİCİDEN ÇOK, TESİSE’
Kapıkıran, misal halde kanatlı üreticilerine yapılan dayanakların de üretim yapan kümes sahibi, sayıları 14 bin civarında olan yetiştiricilerden çok, 18 entegre tesise yönelik olduğunu vurguladı.
“Kanatlı bölümünde firmalar; uygun gördükleri şahıslar ile kontrat yaparlar. Civciv, yem, teknik hizmet, aşı üzere girdileri karşılarlar. Yetiştiriciler ise verilen civcivler için uygun kaideleri sağlayarak en uygun biçimde büyütmeye çalışırlar” diyen Kapıkıran, şöyle devam etti:
“Bu esnada kümes amortismanı dışında çiftçiye olan maliyetleri artmaya devam eden; altlık, ısıtma, aydınlatma ve personellik üzere sarfiyatlar yetiştiriciler tarafından karşılanmaktadır. Yem için uygulanan takviyelerden yetiştiricilerin dolaylı olarak yararlanamadığı, entegrelerin yetiştiricilerle yaptığı mukavele fiyatlarında buna uygun artışların olmadığı buna karşılık un, et, süt, yumurta ve yem fiyatlarında önlenemeyen fahiş artışların olduğu görülmektedir.”
‘YALNIZCA PİYASA DENETİMLERİ TAHLİL GETİRMEDİ’
Kapıkıran son olarak, havza bazlı ziraî üretimin planlamasının ve uygulamasının yapılmadığına vurgu yaparak, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Piyasaları yakından izleyip kıymetlendirerek denetim etmek, piyasa üzerinden ziraî üretimi yönetmeye çalışmak, derinleşen krizden kurtuluşu sağlayacak bir yaklaşım değildir.
Komitenin kurulduğu 2014’ten bu yana tarım ve besin eserlerinde arz, talep ve fiyat istikrarı ve “üreticiler ile vatandaşların fiyat dalgalanmalarına karşı korunması”nın sağlanamamış olması yalnız başına piyasa denetimleriyle tahlil sağlanamadığının deneyimi olmuştur.”
Kaynak: Sözcü
