Türk Lirası’nın peş peşe yaşadığı yüksek kıymet kayıpları dünya basınının gündeminden düşmüyor. İngiliz gazetesi The Guardian, Türkiye’de yaşananları incelediği haber tahlilinde, “İş var lakin para yok’: Türkiye’nin ekonomik krizi tesirini göstermeye başladı’ başlığını kullandı. Makalede, krizin seçim sonuçlarına tesir edeceği belirtildi.
Ruth Michaelson imzalı haberde “Liranın pahası birdenbire düşer ve enflasyon tavan yaparken, Türkiye vatandaşları adapte olmakta ve hayatta kalmakta zorlanıyor” denildi; bir dizi sokak röportajına yer verildi.
‘PARA ÜNİTESİNE NE OLACAĞINA GÜVENMİYORUZ’
Altın takılarının fiyatını öğrenmek için İstanbul Taksim Meydanı’ndaki bir kuyumcuya giden Seda isimli bir bayan, altınlarıyla konut almak istediklerini söyleyerek, “Eşim altınların fiyatını öğrenmemiz gerektiğini söylüyor. Ne yapmamız gerektiği konusunda kararsızız zira her şeyin fiyatı değişiyor. Meskeni ödemek için kredi alamayız zira para ünitesine ne olacağına güvenmiyoruz, ne yapacağımızı bilmiyoruz” dedi. Takıların fiyatını hesaplamaya çalışan kuyumcu ise “Eskiden altın fiyatına haftada bir bakardım. Artık neredeyse günde 50 kere bakıyorum” diye konuştu.
‘DÖVİZİ OLMAYANLAR ET ALMAKTAN KAÇINIYOR’
The Guardian habere şu tabirlerle devam etti:
“Seda üzere Türkiye vatandaşları, liradaki düşüş sürerken telaş içinde başa çıkmanın yollarını arıyor. Para ünitesi bu sene dolar karşısında yarı yarıya bedel kaybetti; yalnızca kasım ayında neredeyse yüzde 30 düştü. Elinde satacak dövizi yahut altını bulunmayanlar tasarruf etmenin diğer yollarını arıyor, et almaktan kaçınıyor yahut indirimli ekmek alıyor.
Paranın bedeli düşerken, enflasyon da yüzde 21’e yükseldi. Buna karşın, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan bu duruma, ekonomik geleneklere karşı çıkarak, bir dizi faiz indirimiyle karşılık verdi. Bu durum da TL’yi daha da düşük düzeylere götürdü. Erdoğan bu yaklaşımını ihracatı, dış yatırımı ve istihdamı artırma emelli bir ‘ekonomik kurtuluş savaşı’ olarak sunsa da, birçok vatandaş bu yeni gerçekliğe adapte olmakta ve hayatta kalmakta zorlanıyor.”
‘EKONOMİSTLER YÜZDE 30 ENFLASYON BEKLİYOR’
Haberde Erdoğan’ın haftasonunda yaptığı açıklamalarda enflasyonu yine yüzde 4’e düşürmeyi vaat ettiği belirtilse de, “Fakat birçok ekonomist bu yaklaşımı sorumsuz buluyor ve gelecek sene yüzde 30’un üzerinde bir oran öngörüyor” denildi.
‘MERKEZ BANKASI’NDA MANTIKLI İNSAN KALMADI’
Londra merkezli yatırım şirketi Capital Economics’in gelişmekte olan piyasalar uzmanı Jason Tuvey ise gazeteye demecinde, “Merkez Bankası mantıklı olan tüm çalışanları tasfiye etti; ya misyondan alındılar ya da kendi istekleriyle gittiler. Birebiri maliye bakanlığı için de geçerli. Lütfi Elvan siyaset konusunda son mantıklı insan olarak görülüyordu ve yerine Erdoğan’a sadık bir öteki isim getirildi” dedi.
‘TÜRKLER ÇOK DÖVİZ ALIYOR’
The Guardian, Türkiye’de insanların giderek daha küçük ölçülerde altın aldıklarını yazarken, bir altın-döviz ofisinin sahibi olan Hakkı Liça gazeteyle söyleşisinde insanların daima gelip gidip son altın fiyatlarını sorması nedeniyle vitrininden altınları kaldırdığını da anlattı. Liça, müşterilerinin büyük kısmının son periyotta dolar aldığını da söyleyerek, “Yaklaşık yüzde 70’i panikle alım yapan Türkler. Tahminen kurtulmak istedikleri borçları vardır. Türkler çok alıyor” dedi.
‘İŞ VAR PARA YOK’
“Hükümetin kararları sıradan insanların ceplerinde giderek daha fazla hissediliyor” diyen The Guardian, uygun fiyatlarıyla tanınan bir süpermarketin dışında Günay Akıl isimli bir vatandaşla da konuştu. Akil, “Şu an her şey kıymetli, ay sonunu sıkıntı getiriyoruz. Ailem, kira ödememek için kayınpederimin yanına taşındı. İş var fakat para yok” dedi. Elindeki torbalardaki soğan ve lahanayı gösteren Akil, “Bu akşam yemekte bu var- ekmek, yoğurt ve lahana çorbası” dedi.
Koç Üniversitesi öğretim üyesi Selva Demiralp ise gazeteyle söyleşisinde, “Dövize müdahale devam edebilir ama bu ne yeterli ne de sürdürülebilir bir strateji. Türkiye’deki mali karmaşanın temel sebebi gevşek para siyasetinin kendisi. Hasebiyle Merkez Bankası daha sıkı bir siyasete geçmediği sürece dövize talep sürecektir” diye konuştu.
‘SEÇİMLERİ ETKİLEYEBİLİR’
The Guardian’ın haberinin sonunda, yaşanan krizin seçime muhtemel tesirleri ele alındı. Gazete, “Hükümetin bir ekonomik patlama vaatleri Türk seçmenler nezdinde giderek daha az tanınan hale geliyor ve en geç 2023’te düzenlenmesi beklenen seçimi etkileyecej üzere görünüyor” tabirlerini kullandı. Akademisyen Selva Demiralp de, kasım ayı araştırmalarına nazaran 2018’de AK Parti’ye oy veren seçmenler için ekonomik memnuniyetsizlik ile mevcut hükümete oy verme ihtimali ortasında direkt bir ilgi olduğunu söyledi. (DIŞ HABERLER)
Kaynak: Gazeteduvar
