Kandaki şeker yüksekliğinin, hücre ve dokuların oksijenlenmesini engellediğini belirten Dr. Çoruhlu, “Bu durum sıhhatimiz için önemli bir tehdittir. Bu riske karşı şekerli ve unlu besinlerden uzak durulmalıdır” dedi.
Kolay karbonhidratlar olarak tanımlanan şekerli ve unlu besinler kan şekerini ansızın yükseltip, düşürür. Kanda şekerin yüksek seviyede olması ise sıhhatimizi bozarak, damar hasarından diyabete hasebiyle süratli yaşlanmaya kadar birçok aksiliğe yol açabilir. ‘Kan şekeri yüksekliği bedendeki oksijeni azaltarak bizi hasta eder’ diyen Biyokimya ve
Anti-Aging Uzmanı Dr. Ayşegül Çoruhlu’ya bu mevzuda merak edilenleri sordum. İşte açıklamaları…
Dr. Ayşegül Çoruhlu
ALDIĞINIZ 10 NEFESTEN 9’U BOŞA MASRAF
Kandaki oksijen doygunluğu neden kıymetlidir?
Bedenimizin en uç noktalarına kadar oksijen taşıyan sistem damarlarımızdaki kandır. Her nefesle aldığımız oksijen akciğerlerden kana geçer. Kanda oksijenin çok az bir kısmı sıvı halde bulunur. Asıl oksijen kandaki kırmızı alyuvarlar dediğimiz hücreciklerimizle taşınır. Bu hücrelerimiz yani eritrositler kemik iliğinde yapılıp, kana geçerler. Sağlıklı bir ömür için bedendeki dokuların yeteri kadar oksijenlenmesi gerekir. Kandaki oksijen düzeyi çok düşükse, beden düzgün çalışamaz.
Şeker bu oksijenlenmeyi nasıl pürüzler?
Eritrositlerin (alyuvarlar) misyonu, nefesle alınan oksijeni akciğerlerden dokulara taşımaktır. Lakin bu misyonlarını yapmalarını olumsuz etkileyen durumlar olabilir. Kan şekeri yüksekliği de bunlardan biridir… Eritrositlerin oksijen taşıyan ‘hem’ kümesi (Hemoglobinde bulunan demirli-porfirin protein) ile şeker ortasında sevimsiz bir kimyasal olay gerçekleşir. Yükselen kan şekeri eritrositin hem kümesini ‘şekerlendirir’. Tıbbi ismi glikasyon olan bu durum tıpkı bir çeşit karamelleşme üzeredir. Bilindiği üzere, şekeri yüksek ısıda pişirdiğimizde karamelleşir. Kandaki yüksek şeker ve eritrositlerin hem kümesi ortasında da bu etkileşim olur. Şekerlenmiş eritrositler yapısı bozulmuş eritrositler haline gelir. Bu hale gelmiş eritrositler taşıdıkları oksijeni dokuya bırakamaz. Yani 10 nefesten 9’u boşa gitmiş üzere olur. Kan şekeri ne kadar yüksekse bu şekerlenme o kadar artar, o kadar oksijensiz kalırız.
HbA1c BEDELİNİZ NE KADAR DÜŞÜKSE O KADAR UZUN YAŞARSINIZ
Alyuvarların şekerlendiği nasıl anlaşılır?
HbA1c yani hemoglobin A1c testi bize bu bedeli gösterir. Dokulara oksijen taşınmasından sorumlu kırmızı kan hücreleri olan eritrositlerimizdeki hemoglobin (kanda kırmızı hücrelere tutunan, yapısında demir bulunan ve oksijen molekülü taşıyan kompleks bir proteindir) ne kadar şekerlenmişse, HBA1c testi o kadar yüksek çıkar. Zati bu test diyabette şeker seviyesi takibinde kullanılır. Eritrositler ortalama 3 ay yaşadıkları için bu test bize 3 aylık ortalama kan şekeri yüksekliğinin iz düşümünü gösterir. HbA1c yükseldikçe kan şekerimiz yüksek seyreder. Tıpkı vakitte şekerlenme sebebiyle eritrositlerimiz dokularımıza daha az oksijen bırakır. Diyabete bağlı pek çok hasar bu düzenekle olur. Tedavide HBA1c’nin düşürülmesi hedeflenir. Bunun için ilaçlar kullanıldığı üzere beslenme teklifleri de yapılır.
HbA1c bedelimiz kaç olmalıdır?
Laboratuvarlar üst hudut için 5,7 üzere bir bedel verir. Bu sayının üstünün diyabet hastalığı olabileceği söylenir. Fakat sağlıklı olduğunu varsaydığımız şahıslarda de biz daha düşük HbA1c pahası hedeflemeliyiz. Sonuç 5,6 ise ‘kan şekeri yükselmeleri bizi etkilemiyor’ diyemeyiz. Aslında ne kadar düşükse o kadar düzgün demek gerekir. Düşük olduğu sürece doku oksijenlenmesi daha yüksektir. HBA1c seviyeniz, bir uzun ömür parametrenizdir. Ne kadar düşükse o kadar uzun yaşarsınız.
SAĞLIKLI OLSANIZ DA DİYABETLİYMİŞ ÜZERE BESLENİN
Pekala kan şekerimizi nasıl düşürebiliriz?
Öncelikle kana kolay karışan şekerli unlu yiyeceklerden kaçınmak gerekir. İşlenmiş kolay karbonhidratlar kan şekerini en süratli yükselten besinlerdir. Bunlar yerine kompleks karbonhidratlar, sebzeler, meyveler, kuruyemişler, baklagiller, sağlıklı yağlar ve sağlıklı proteinler tüketilmelidir. Aslında diyabet tedavisindeki beslenme teklifleri her birimiz için geçerlidir. Üst hududu aşmamış olsa bile HbA1c’miz 5’in üzerinde seyrediyorsa beslenmemizden işlenmiş kolay karbonhidratları çıkartmalıyız. Biz diyabet teşhisi almadan yıllar öncesinden ufak ufak bu kıymetimiz yanlış yediğimiz için yükseliyor. O halde hasta olmasak da diyabetliymiş üzere beslenmemiz her birimiz için yararlıdır. Böylelikle düşük HbA1c bedeline kavuşuruz ve kanımızdaki eritrositlerin şekerlenmediğini ve gereğince oksijeni gereken dokuya bırakabildiğini biliriz. Her makûs yemek yediğimizde, her kaçamak yediğimizde o günkü menümüzdeki sıhhatsiz unlu ve şekerli yiyeceğin, bedenimizdeki oksijeni çalacağını unutmamalıyız.
Kaynak: Sözcü
