Göğüs hastalıkları uzmanı ve İstanbul Veremle Savaş Derneği Lideri Prof. Dr. Zeki Kılıçaslan, 2-8 Ocak Verem Eğitimi ve Farkındalık Haftası’nda, Covid-19 periyodunda veremin durumu, dünyada ve Türkiye’de şimdiki verem hastalığı, veremle uğraşta yapılması gerekenler üzere mevzuları kıymetlendirdi. Kılıçaslan, “Covid salgını hastaneye müracaatları azalttı. Hem hasta müracaatının azalması hem tanı-tedavi hizmetlerindeki sorunlar nedeniyle kayıtlı hasta sayısı azalmaya başladı. Yani Covid salgını nedeniyle veremle uğraş dünyada yaklaşık 8-10 yıl geriye gitti” dedi.
‘İNSANLIK İSMİNE UTANÇ VERİCİ’
“Veremin etkeni muhakkak, çok evvelce beri bilinen bir hastalık, tesirli ilaçları var” tabirlerini kullanan Kılıçaslan, şöyle konuştu:
“Verem hastalığı, hala tüm dünyada halk sıhhatini tehdit eden çok kıymetli bir bulaşıcı hastalık olarak devam etmektedir. Dünyada tüm ölümlerin 9. ya da 10. sırasında gelmektedir. Bulaşıcı hastalıklardan erişkin yaştaki mevtin ise birinci sırasındadır. Aslında veremin etkeni belirli, çok evvelden beri bilinen bir hastalık, tesirli ilaçları var. Buna karşın veremin devam etmesi insanlık ismine utanç verici bir olaydır. Her yıl dünyada 1,5 milyon insan veremden ötürü ölmektedir.
‘HASTALIKLAR BİRBİRİNE KARIŞMAYA BAŞLADI’
Dünyada 100 binde 125-130 civarında hasta görülürken bu oran Türkiye’de geçen sene 100 binde 11’di. 2020’de 100 binde 10,3’e düşmüştü. Beklenenden biraz daha fazla düşmüştü. Aslında Türkiye’de tüberküloz azalmaya devam ediyor lakin 2020 yılında beklenenden daha fazla azaldı. İşte burada Covid salgınının tesirini görebiliriz. Tüm dünyada bu türlü. Covid salgını hastaneye müracaatları azalttı, birçok insan hafif şikayetler için hastaneye gitmeyebiliyor. Hastalıklar birbirine karışmaya başladı. Çekilen sinemalarda ‘Covid mi, tüberküloz mu’, bu türlü karışıklıklar oldu. Dünya ve kısmen Türkiye için söylüyorum, bu çabaya ayrılan insan kaynakları Covid salgınında çalışmaya başladı. Hasebiyle hem hasta müracaatının azalması hem teşhis tedavi hizmetlerindeki sorunlar nedeniyle kayıtlı hasta sayısı azalmaya başladı. Yani Covid salgını nedeniyle veremle uğraş dünyada yaklaşık 8-10 yıl geriye gitti.
‘SOSYAL ADALETSİZLİK NEDENİYLE DEVAM ETMEKTE’
İnsanlığın çoktan halletmesi gereken bir sorun, sosyoekonomik nedenlerle eşitsizlik, toplumsal adaletsizlik nedeniyle devam etmektedir. Bu bizim için yüz karası bir şey. Covid hastalığı çıktıktan altı ay sonra çok tesirli birçok aşı bulundu. Verem hastalığı için 100 yıl evvel bir tane aşı bulunmuş, çok az tesirli. Pekala niçin yeni aşı yok, niye kaynak ayırmıyorsunuz? Tüm dünyada yılda gereken para 8-9 milyar dolar, bu bile insanlık tarafından karşılanmıyor. Türkiye’de işlerimiz berbat değil. Sıkıntılarımız var lakin makûs değil. Zira programımız devam ediyor.
‘2005’TE HASTALARIMIZIN YÜZDE 0,5’İ GÖÇMENKEN ŞU ANDA YÜZDE 20’YE YAKLAŞTI’
Göç, en büyük sorunlarımızdan bir tanesi. Türkiye çok sayıda göçmen barındırıyor. 2005 yılında hastalarımızın yüzde 0,5’i göçmenken şu anda Türkiye’de bu oran yüzde 20’ye yaklaşmış durumda. İstanbul’da ise yüzde 25. Veremliler içerisinde Suriyeli göçmenlerin sayısı giderek azalıyor. Bundan 3-4 sene öncesine kadar yarısı Suriyeli idi. Şu anda yüzde 30’u Suriyeli, yüzde 70’i başka ülkelerden. Bilhassa Afganistan, Pakistan, Bangladeş ve Afrika ülkelerinden sayı artmış durumda. Bu bir bulaşıcı enfeksiyon hastalığı. Bu kadar global bağların olduğu bir dünyada bir ülkede varsa diğer bir ülkeye de yayılır. O yüzden göç, verem hastalığının denetimi için bir sorun değildir, bir fırsat olarak kullanılmalıdır. Tahminen kendi ülkesinde tanı-tedaviye ulaşamayacak bir insan burada ise biz ona kendi vatandaşlarımızla tıpkı eşit formda teşhis koymalıyız, tedavi etmeliyiz. Biz de bunu elimizden geldiği kadar yapıyoruz.
Bir ailenin kişi başına geliri asgari fiyatın yarısından az ise -dört kişilik bir memur ailesi bile bu kümede fakir sayılabilir- size tedaviniz boyunca ve tedavinizden altı ay sonrasına kadar bin 800 liraya yakın bir para veriliyor, kâfi ki ilaçlarınızı tertipli için. Bunu şu an Bakanlık veriyor ve bu çok değerli bir yardım. Biz de dernekler olarak bilhassa İstanbul’da göçmen hastalara bu yardımı yapıyoruz. Şu anda biz İstanbul Veremle Savaş Derneği olarak, göçmen hastaları, konutu yoksa otelde barındırıyoruz, üç öğün yemeğini veriyoruz, öteki muhtaçlıklarını karşılıyoruz, hastaların meskeni kiraysa kiralarına yardım yapıyoruz.
‘BUGÜNKÜ TEKNOLOJİ DÜZEYİYLE ÇOKTAN AŞILMASI GEREKEN BİR PROBLEM’
Tüberküloz, insanlığın bugünkü teknoloji düzeyiyle çoktan aşması gereken bir sorun. Lakin toplumsal eşitsizlikler nedeniyle bilhassa fakir ülkelerin çok önemli hastalığı ve bilhassa çocukları, gençleri öldürmeye devam ediyor. Sistemsiz tedavilerle ilaçlara dirençli yeni cinsler ortaya çıkıyor. O vakit öteki ilaçlar kullanmak zorunda kalıyoruz, o ilaçlar da çok değerli. 50-60 yıldır hiçbir yeni ilaç yoktu, kaynak ayrılmamıştı. Son 5-6 yıldır yeni ilaçlar ortaya çıktı lakin fakir ülkeler buna ulaşamıyorlar. Bizde o denli dirençli hasta sayısı az fakat dünyada çok. Hasebiyle daha süratli, daha tesirli teşhis metotlarına, daha tesirli ilaçlara ve daha tesirli aşıya muhtaçlık var. Bu bahiste daha fazla kaynak ayrılmalıdır.” (ANKA)
Kaynak: Gazeteduvar
