DUVAR – Vergilerden tiyatrolara aktarılan bu yardımları organize etmek suretiyle oluşturulan Kültür ve Gezim Bakanlığı’na bağlı Hususi Tiyatrolara Yardım Değerlendirme Komisyonu, kurulduğu 1982 yılından bu yana, tiyatro tarihinin üstünde en oldukça konuşulan, tartışılan yapılarından biri. Kültür ve Gezim Bakanlığı, 2021-2022 sanat sezonunda 428 hususi tiyatronun projesine 13 milyon 500 bin lira destek sağlanacağını deklare etti.
Tiyatro Dergisi yazarı Pınar Arabacı ve genel gösterim yönetmeni Yavuz Temiz, bu yıl komisyonda vazife alan Tiyatro Eleştirmenleri Birliği Başkanı Ragıp Ertuğrul ve akademisyen Prof. Dr. Nihal Kuyumcu ile Hususi Tiyatrolara Yardım Değerlendirme Komisyonu’nun yapısı, işleyişi ve işlevi üstüne konuştu.
80 FASON TİYATRO BAŞVURUSU TESPİT EDİLDİ
Ragıp Ertuğrul, destek için meydana getirilen 400 başvurudan 80’nine ilişkin ikna olabilecekleri data bulamadıklarını söyleyerek ilk görüşmede imza atılmadığını dile getirdi. Ertuğrul, “Tiyatro gruplarının listesine baktığımızda bazılarının tiyatro ile hiçbir ilgisi olmadığını gördük. Ne yazarını tanıyoruz, ne elimizde projesi var kimilerinin, hangi ekiple bu tiyatroyu yapacaklar belli değil. Toplumsal medyada bile görünür değiller. Afişleri yok. Şu demek oluyor ki sözgelişi Devlet Tiyatrosu’nun turnesine gitmiş bu sözde tiyatro. Tek data bu. Onun dışında hiçbir data yok. Bunun üstüne, “Kabul edin ya da etmeyin biz raporumuzu hazırlayacağız” dedik. Şu demek oluyor ki ilk görüşmede hiçbir şeye imza atmadık. Onlar diyorlar ki ‘Para belli, başvuranlar da belli bunu bir an ilkin dağıtalım.’ Listelere tek tek bakılsın istemiyorlar. Ikimiz de diyoruz ki ‘Fakat başvuranların hepsi desteğe uygun değil’ ifadelerini kullandı.
Raporu göndermelerinin peşinden, birinci toplantının ertesi günü Yeni Akit’te haberlerinin çıktığını ve sonrasında Bakanlık’ta komisyonda yer edinen isimlerle birebir görüşmeler yapıldığını dile getiren Ertuğrul, ‘Aslına bakarsanız bu birebir toplantılar yapılmasaydı ben o görüşmede diyecektim ki ”Ben burada tek söz etmeyeceğim. Güvenim sarsıldı. Buradan haber uçuyor dışarıya.’ O birebir görüşmede de Bakan Yardımcısı ilkin bizlere çalışmalarımız için teşekkür etti ve sonrasında ‘Bu durumdan kendilerinin de rahatsız olduklarını’ dile getirdi. ‘Ragıp Bey, emin olun hem bakana hem bana sizin komisyon üyeliğinizle ilgili o denli oldukça menfi yorum geldi ki, ne kadar başımız ağrıdı bilemezsiniz’ dedi.
8 TİYATRONUN REDDEDİLME NEDENİ: TÜRK ÖRF VE ADETLERİNE AYKIRI OYUNLAR
Komisyonun 80 tiyatronun fason bulunduğunu belirttiği raporuna karşın, 44 tiyatronun talebi reddedildi. Buna ilişkin Nihal Kuyumcu, “Bu tarz şeyleri siz istemediniz” diye reddettiklerini söylediler. Sonrasında hesaplar açıklanmaya başladı. Bizim istediğimizden oldukça değişik olduğunu gördük” şeklinde konuştu. Ragıp Ertuğrul ise, “Negatif görüş verdiklerimizin kabul edilip edilmediğine baktık. Onların da yarısının kabul edilmiş olduğunu gördük. Yarısı reddedilmiş. ‘Sizin görüşleriniz doğrultusunda bu 44 tiyatroyu reddettik’ dediler. Fakat reddedilenlerden 8 tanesi bizim negatif rapor verdiğimiz tiyatrolar değildi” dedi.
Reddedilen 8 tiyatro şöyleki: Moda Sahnesi, BGST, İkincikat, Ulusal Sanat Tiyatrosu, Baksa Sanat Tiyatrosu, Glow Tiyatro Topluluğu, Özkaya Yapım ve SıfırNoktaİki Prodüksiyon.
Ertuğrul, bu 8 tiyatronun “niçin reddedildiğini” sorduklarında ise Değerlendirme Komisyonu’nun Hususi Tiyatroları temsil eden diğer iki üyesinin red gerekçelerini, “Evet, ikimiz de bunu kabul ediyoruz, fakat duygularımız hayır diyor. Bu sebeple Türk örf ve adetlerine, geleneklerine aykırı oyunlar sergiliyorlar” diyerek açıkladıklarını belirtti. BGST için ise “BGST aslına bakarsan Kültür Bakanlığı’nı destek sunar mevzusunda mahkemeye verdi, dava hala devam ediyor. Bu dava ortadayken onlara destek verilemez, bundan dolayı onu da reddediyoruz” şeklinde bir izahat yapılmış oldu.
‘DESTEK YENİDEN DÜZENLENMELİ’
Komisyona dair önerilerini dile getiren Nihal Kuyumcu şöyleki konuştu:
“Bana bakılırsa yanlış yolda doğru kararlar alınamaz. Destek tekrardan düzenlenmeli ve tanımlanmalı kim bilir. Sigorta desteği olur, stopaj desteği olur, salon desteği olur, vergi desteği olur… Nakdi olarak bir para vermek yerine bu alanlarda düzenleme yapılarak da tiyatroya destek olunabilir. Aksi takdirde bu şaibeler de hiçbir süre bitemez. Örnek olarak bu yıl tiyatro başına verilen destek miktarı azaldı, bu sebeple başvuru sayısı arttı. Fakat başvuru yapanların içinde gerçek olmayan, aslen sahada oyunlarını göremediğimiz adlar de var ise ve bunlar tespit edilemiyorsa, nakdi desteğin dağıtımı da adaletsizliğe niçin oluyor, şaibenin önüne geçilemiyor. Sağlıklı bir tarama, araştırma ve ölçme-değerlendirme sistemi olmadan da bu süreç bu şekilde devam edip gider.
Komisyon tekrardan yapılandırılmalı ve üyeleri daha geniş bir alandan gelmeli. Daha geniş katılımlı olmalı, bu şekilde sekiz-dokuz kişilik değil. Her ilin kendi içinde tuttuğu raporların değerlendirilmesi lazım. Kime ne kadar destek verildiği nedenleriyle, somut verilerle açıklandığında ve tüm süreç hakikaten denetlenebildiğinde bu şaibeler ortadan kalkabilir. Komisyona sahiden gerek kalmayacak bir noktaya da ben kesinlikle gelinebileceğine inanıyorum. Yeter ki şeffaf ve nesnel kriterler sağlansın.”
Söyleşinin tamamına buradan ulaşılabilir.
#Moda #Sahnesine #destek #vermeme #öne sürülen nedeni #Türk #örf #adetleri
