Mevduat sistemi ile bankalara, istenildiğinde ya da aşikâr bir vade ya da ihbar müddeti sonunda çekilmek üzere para yatırılabiliyor. Bankalarının en kıymetli kaynağı olan mevduat sistemi değişiyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan mevduat sistemi değişikliğini açıkladı. Buna nazaran ‘dövize endeksli mevduat’ ile kur getirisi mevduat çıkarının üstünde kalırsa, ortadaki fark direkt vatandaşa ödenecek.
Merkez Bankası’nın faiz indirimi kararı ve iktisat siyasetleri nedeniyle rekor kıran dolar bu sabah 11.3 düzeyine kadar geriledi. Vatandaşlar yeni mevduat hesabı hakkında bilgi almak istiyor lakin Erdoğan tarafından değişikliğin detayı açıklanmadı. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, dövize endeksli TL mevduat ile ilgili yeni düzenlemelerin detaylarını saat 14:00’te açıklayacaklarını duyurdu.
MEVDUAT HESABI NEDİR?
Mevduat, bankalara ve gibisi kredi kurumlarına istenildiğinde ya da muhakkak bir vade ya da ihbar mühleti sonunda çekilmek üzere yatırılan paraya denir. Mevduatın izlendiği hesaplara yerine yahut cinsine nazaran, “mevduat hesapları”, “alacaklı câri hesaplar”, “küçük câri hesaplar” üzere isimler verilmektedir. Tıpkı vakitte “altın vadeli hesabı” üzere hesaplar da bulunmaktadır. Mevduat hesapları banka için borç olduğundan, pasifte gösterilir.
Mevduat sırf aşikâr bir paranın hesaba nakit olarak yatırılması suretiyle yapılmaz; öbür bir hesaba keşide edilen çekin alacak kaydı, rastgele bir hesaptan aktarma yapılması, havale kabul edilmesi üzere nakit hareketi gerekmeden de mevduat oluşturulabilir.
Mevduat, vade istikametinden üçe ayrılır :
Vadesiz mevduat: Hiçbir kayıt ve kurala bağlı olmaksızın istenildiğinde çekilebilen hesaplardır.
Vadeli mevduat: Banka ile mevduatı yapan ortasında kararlaştırılan vadeden itibaren çekilebilir.
İhbarlı mevduat: Mevduatın sahibi, mevduatını çekeceği tarihi muhakkak bir müddet evvel bankasına bildirmek zorundadır.
MEVDUAT HESABI DEĞİŞİKLİĞİ NASIL OLACAK?
Yükselen döviz kuruna karşı dikkat çeken bir plan açıklayan Erdoğan şunları söyledi:
*Tasarruflarını değerlendirirken, kurdaki yükselişten kaynaklanan dertlerini gidermek isteyen vatandaşlarımıza yeni bir finansal alternatif sunuyoruz.
*Dövizin beklenen getirisine Türk Lirası varlıklarda kalarak ulaşılabilmesini sağlayacak bu yeni araç şöyle işleyecektir.
*İnsanlarımızın bankadaki Türk Lirası varlığının mevduat çıkarı kur artışından yüksekse, bu getiriyi elde edecek.
*Ama kur getirisi mevduat çıkarının üstünde kalırsa, ortadaki fark direkt vatandaşımıza ödenecek. Üstelik bu yarar stopaj vergisinden de muaf tutulacak.
*Ayrıca, Türk Lirası varlıklarının yeni bir döviz talebi oluşturmayacak formda değerlendirilmesini temin edecek araçları devreye alacağız.
*Dolayısıyla, bundan sonra hiçbir vatandaşımızın kur daha yüksek olacak diye mevduatını Türk Lirasından dövize geçirmesine gereksinim kalmayacak.
“ASLINDA DOLAR/TL ARTIŞI ORANINDA EKSTRA BİR FAİZ ARTIŞIDIR”
Demirtaş, paylaşımlarında şunları belirtti:
1) Arkadaşlar herkes bana bugün ne olduğunu ve görüşümü soruyor. Artık Türkiye ile ilgili konuşmadığımı. Alanım ile ilgili yahut hobilerim ile ilgili Genel yazacağımı söylemiştim. Lakin Binlerce soru geliyor. Ülkede benden de yeterli açıklayacak birçok insan vardır.
2) Fakat sizi kırmamak için kısaca yazayım. Finans alanında bizim primary security dediğimiz eserlerin yanında (mevduat, pay, tahvil, emtia vs), bizim secondary security dediğimiz türev eserleri vardır. Bu eserlerin en ünlülerinden biri opsiyonlardır.
3) İki tip opsiyon vardır. ALIM opsiyonu ve SATIM opsiyonu. Alım opsiyonu yatırımcısına bir finansal eseri muhakkak bir fiyattan alma hakkı verir. Örneğin Dolar/TL yi almak yerine onu ALMA hakkını alabilirsiniz.
4) Örneğin Dolar/TL 4 iken siz Dolar/TL yi 7 liradan alma hakkını yani ALIM opsiyonunu almış olabilirsiniz. Şayet Dolar/TL 9’a çıkarsa siz 7’den alma hakkını kullanırsınız. Ve 7’den alıp 9 dan satınca edeceğiniz kar yanınızda kalır. SATIM opsiyonları da bunun zıddıdır.
5) Artık üstte anlattığım ALIM opsiyonunu alabilmenizin yanında bu opsiyonları diğerine satıyor da olabilirsiniz. Biz bunlara ÇIPLAK opsiyon süreçleri deriz.
6) Benim anladığım kadarı ile Hükümet şöyle yeni bir eser çıkarmak istiyor. Yeni bir TL mevduat hesabı lakin o hesabın sahibine tıpkı vakitte bir DOLAR alım opsiyonu satmış üzere oluyor. Diyelim ki kişinin 150 lirası var. O sırada da Dolar/TL 15 lira (yani 10 doları var)
7) kişi 150 lirasını TL mevduatta tutuyor lakin 15 lira düzeyinden de ALIM opsiyonu varmış üzere getiri elde ediyor. Yani Dolar/TL vade sonunda 19 lira olsa ortadaki 4 liradan doğan farkın mevduat sahibine verilmesi üzere. Artık bu nedir ve tesiri ne olur?
8) Aslında Dolar/TL artışı oranında ekstra bir faiz artışıdır bu. Yani örtülü bir mevduat faizi gibi… Dolar/TL’deki düşüşün nedeni de bu faiz artışı… ikinci bir husus da bu ekstra faizin nereden ödeneceği? O da yeni para basarak ödenecek ise ekstra enflasyon manasına gelebilir
9) 1970’lerde benzerlerinin yapılmış bir şey olduğunu biliyorum. Türkiye için İyi olsun. Öbür yorum yapmak istemiyorum. Güzel geceler.
Kaynak: Sözcü
