Merkez Bankası, kasım ayına ait ‘Reel Efektif Döviz Kuru’ raporunu yayınladı. 1994 yılından bu yana her ay nizamlı olarak yayınlanan rapor, yılın birinci 11 ayında dolar karşısında yaklaşık yüzde 40 paha kaybeden TL’nin, hasebiyle Türkiye iktisadının de durumunu özetlemiş oldu.
Merkez Bankası’nın raporuna nazaran kasım ayında TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) bazlı gerçek efektif döviz kuru 54,33 düzeyine geriledi. Bu sayı, 1994’ten bu yana görülen en düşük düzey yani TL’nin gerçek pahasının tarihinin en düşük düzeyine düştüğü manasına geliyor.
GERÇEK PAHA OCAK AYINDA 65,9’DU
TÜFE bazlı gerçek efektif döviz kuru yılın birinci ayında 65,9 pahasını almıştı. Kelam konusu bedel yıl içindeki en yüksek düzeyini 69,54’le şubat ayında almış, sonrasında düşüşe geçmişti. Haziranda ise 59,68’e kadar inmişti. Kasım ayı itibariyle 54,33’le de en düşük düzeye inmiş oldu.
TÜFE bazlı gerçek efektif döviz kuru birinci ölçüldüğü 1 Ocak 1994’te 100,64 olarak belirlenmiş, birinci bilgilerin geldiği 1 Şubat 1994 tarihindeyse 85,16 olmuştu.
Öte yandan TÜFE gelişmekte olan ülkeler bazlı gerçek efektif döviz kuru 44,45, TÜFE gelişmiş ülkeler bazlı gerçek efektif döviz kuru ise 61,69 bedelini aldı. ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi) bazlı gerçek efektif döviz kuru da 73,62 oldu.
ÇALIŞMANIN MAKSADI
Merkez Bankası raporunda, kelam konusu ‘çalışmanın amacı’, “Nominal döviz kurlarının ülkeler ortası nisbi fiyat farklarını göstermemesi nedeniyle, Gerçek Efektif Döviz Kuru, Türk Lirası (TL)’nin gerçek seviyesinin göstergesi olarak hesaplanmaktadır” biçiminde tanımlanıyor.
NASIL HESAPLANIYOR?
Merkez Bankası’nın internet sitesinde, kelam konusu hesaplamanın nasıl yapıldığı ise şöyle anlatılıyor:
Nominal efektif döviz kuru (NEK), Türkiye’nin dış ticaretinde değerli hisseye sahip ülkelerin para ünitelerinden oluşan sepete nazaran, Türk Lirası (TL)’nın yüklü ortalama pahasıdır. Tartılar ikili ticaret akımları kullanılarak belirlenmektedir. Gerçek efektif döviz kuru (REK) ise NEK’deki izafî fiyat tesirleri arındırılarak elde edilmektedir. Merkez Bankası tarafından hesaplanan gerçek efektif döviz kuru endeksleri, Türkiye’nin fiyat seviyesinin dış ticaret yaptığı ülkelerin fiyat seviyelerine oranının yüklü geometrik ortalaması alınarak hesaplanmaktadır.” (EKONOMİ SERVİSİ)
Kaynak: Gazeteduvar
