Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi akademisyenleri tarafından ‘Marmara Denizi’nde Müsilajın Pelajik ve Bentik Balıkların Erken Ömür Evreleri Üzerine Etkisi’ projesi kapsamında yürütülen araştırmalarda aralık ayı çalışmaları tamamlandı. Zooplanktonları yiyerek büyüyen hamsi, çaça, sardalya ve istavrit üzere balıkların küçükken avlanmaları nedeniyle azaldığını belirten Araştırma Vazifelisi Dr. İsmail Burak Daban, bunun sonucunda, hayvansal küçük deniz mikro canlıları olan zooplanktonların ortamda bol olması nedeniyle denizanalarının son yıllarda çoğalıp, büyüdüklerine ve kirlilik baskısıyla birlikte müsilajın oluşmasına neden olduklarına dikkat çekti.
‘DENİZATASI PATLAMASI GÖRÜLDÜ’
Tamamlanan çalışmanın birinci kısmında Marmara Denizi’nde ağır denizanası patlaması görüldü. Yavru taban balıklarında sorun görülmezken, suyun üstünde yaşayan yavru hamsi, sardalya, çaça, istavrit üzere balıkların avlanma nedeniyle az ölçüde olduğu belirlendi. Avlama, Sürece Teknolojisi Kısmı Araştırma Vazifelisi Dr. İsmail Burak Daban, balıkların üreme sisteminin müsilajdan nasıl etkilendiğini, balık yumurtalarının döllenip döllenmediğini ve yumurtaların açılıp larva olup olmadığını ve larvaların yavru balık haline gelip gelemediklerini araştırdıklarını söz etti.
Dr. Daban, “Aralık ile mart ayları ortasında Marmara Denizi’nde 32 noktada balık yumurta larva araştırması ve 12 noktada ığrıp örneklemesiyle tabandaki yavru balıkların araştırmasını gerçekleştiriyoruz. Aralık ayının birinci çalışması tamamlandı. Marmara Denizi’nin tüm etrafındaki 12 istasyondaki müşahedelerimiz sonucunda taban balıklarının üremeyi başardığı ve yavru hale geldiğini görmekteyiz. Hasebiyle müsilajdan çok fazla etkilenmediğini anlamaktayız. Lakin şu anda görülen tek meşakkat suyun üstünde yaşayan yavru hamsi, sardalya, çaça, istavrit üzere balıklarda. Genel olarak baktığımızda Marmara Denizi’nde aralık ayında ağır bir denizanası patlaması görülüyor. Denizanası patlaması, çok üremesi ve zooplankton ölçüsünün da çok az görülmesi sistemde sağlıksızlığı işaret etmektedir. Sistemde zooplankton ölçüsünün az olması denizanası çok üremesi ve küçük pelecik balık yavrularının yani hamsi, sardalya, çaça, istavrit üzere balık yavrularını az ölçüde olması sistemde bir tehlikeye işarettir. Bu kesin müsilaj olacak manasında gelmemektedir. Fakat denizanalarının çok üremesi ve ortamda zooplankton tüketecek balık yavrularının olmaması bir sonraki kademede ağır kirlilik yükü ile birlikte müsilajı ortaya çıkarabilir” dedi.
‘TEKRAR MÜSİLAJ OLUŞUR MU BUNU İZLEYECEĞİZ’
Daban, şöyle devam etti: “Bundan sonraki süreçte su sıcaklıklarının düşmesiyle birlikte tekrar müsilaj oluşur mu bunu izleyeceğiz. Lakin oluşsa bile çok fazla ölçüde balıkların erken ömür evrelerine tesir göstermediği ön görülmektedir. Proje bitiminde bütün örneklerimizi alıp, kaç tane çeşidin dağılım gösterdiğini, bolluk ve çeşitliliklerinin ne olduğu ortaya çıkarıldıktan sonra müsilaj olmayan periyotlarla karşılaştırılıp, daha net bir sonuca varılacaktır.”
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), bu yıl Marmara Denizi’nde görülen ağır müsilaj sonrası araştırma için davet yaptı. ÇOMÜ Deniz Bilimleri ve Teknoloji Fakültesi Avlama, Sürece Teknolojisi Kısmı’nın bu davet üzerine hazırladığı ‘Marmara Denizi’nde Müsilajın Pelajik ve Bentik Balıkların Erken Ömür Evreleri Üzerine Etkisi’ projesi TÜBİTAK tarafından kabul edildi. Araştırma Vazifelisi Dr. İsmail Burak Daban öncülüğünde gerçekleştirilen projede, Prof. Dr. Ali İsmen, Prof. Dr. Ugur Altınağaç, Prof. Dr. Adnan Ayaz, Prof. Dr. Uğur Özekinci, Dr. Öğretim Üyesi Alkan Oztekin, Dr. Öğretim Üyesi Fikret Çakır, Araştırma Vazifelisi Yusuf Şen, Araştırmacı Umut Tuncer, gemici Osman Odabası, bursiyer Oğuzhan Ayaz, G. Erman Uğur, Tekin Demirkiran ve B. Burkay Selçuk vazife aldı. İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü’nden Doç. Dr. Ahsen Yüksek ise danışmanlık yaptı. Bu ay başında başlayan, 9 ay sürecek olan proje kapsamında grup, Marmara Denizi’nde 32 noktada balık yumurta larva araştırması ve 12 noktada ığrıp örneklemesiyle demersal juvenillerin (dip balıkları) araştırılmasını gerçekleştiriyor. (DHA)
Kaynak: Gazeteduvar
