Caretta caretta çeşidi deniz kaplumbağalarının muhafaza alanı ilan edilen Kumköy kıyısında, ‘çardak’ ismi altında 500’ü aşkın kaçak yapı bulunuyor. Bu alandaki çardaklar ve kumsalın çöplükler içindeki hali, doğaseverleri isyan ettirdi.
Antalya’ya bağlı Aksu ilçesinde bulunan Kumköy kıyısı geçen yıl mart ayında Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle ‘deniz kaplumbağaları üreme alanı’ ilan edildi. Bu alandaki 500’ü aşkın derme-çatma yapıdan oluşan çardaklar ve kumsalın çöplükler içindeki hali, doğaseverleri isyan ettirdi.
“İÇİNİZE NASIL SİNİYOR?”
Kuş gözlemcisi Gökçe Coşkun, Kumköy kıyısındaki sorunu toplumsal medya hesabından paylaştı.
Kumsalda karşılaştığı görüntü karşısında isyan eden Coşkun, şunları söyledi: “Burası caretta caretta’ların yuvalama yaptığı Kumköy kıyısının son hali. Yazıklar olsun buna göz yumanlara. Tabelada ‘deniz kaplumbağalarının üreme alanındasınız’ yazıyor ve etrafındaki manzara… İçinize nasıl siniyor? Geçen sene burada çok az oba vardı, artık ise denizin içine kadar girilmiş. Her şeyi tüketmeyin kâfi artık.”
Son yıllarda sayıları önemli oranda artan çardaklarda yaşayanlar bir de dernek kurdu.
Bölgede 23 yıldır caretta caretta yuvalarının tespiti, yavruların yuvadan çıkışı üzere çalışmaları sürdüren Ekoljik Araştırmalar Derneği’nin (EKAD) raporuna nazaran, yuvalardaki yumurtaların bozulma oranı da çok yüksek seviyede çıktı.
“TAMAMI KAÇAK YAPI”
EKAD Lideri Hacettepe Üniversitesi’nden Dr. Ali Fuat Canbolat, “Kumsalın çok makus kullanımı nedeniyle su kullanımı, kanalizasyon atıkları, iş makineleriyle çardakların suramı sırasında kumsal yapısının değiştirilmesi üzere pek çok neden yumurtaların bozulmasına sebep oluyor. Yuva sayısı fazla fakat yavruların yumurtadan çıkış başarısı çok düşük. 2021’de bu kumsala 12 bin 159 yumurta bırakılmış, yüzde 56,9’u bozulmuş. O bölgede denize ulaşan yavru sayısı da yüzde 36,9. Çok düşük bir oran ve 4 bin 485 yavru” dedi.
Kumsaldaki sıkıntıyla ilgili Tabiat Varlıkları Genel Müdürlüğü yetkililerine de bilgi aktardığını anlatan Dr. Canbolat, “Haziranda çardakların heyetimi, tadilatı için iş makineleri ve traktörler giriyor ve kumsal darmadağın oluyor. Ayrıyeten son yıllarda çardak sayısı da o kadar ağırlaştı ki yer kalmadığından neredeyse denize sıfır çardaklar kuruluyor. Olağan bunların elektrik, su, kanalizasyon hiçbir altyapı sistemi yok, tamamı kaçak yapı” dedi.
Kumköy kıyısı çardaklarla dolduğu için Serik ilçesi hududundaki Beşgöz Deresi’nden itibaren doğuda yeni çardakların kurulmaya başlandığına dikkati çeken Dr. Canbolat, bu mevzuda Serik Belediye Lideri Enver Aputkan’ı uyardığını söyledi.
“KUMSALDAN ÇARDAKLAR KALDIRILMALI”
Dr. Canbolat, bu kıyıda iki temel sorun olduğunu belirterek, “Birinci, o çardaklar nedeniyle kumsalın tahribatı, ikincisi de kullanım evresindeki meseleler ve kullanım sonrası kumsalda bırakılan çöp ve atıklar. Çardakların hem doğusu hem batısı beş yıldızlı otellerle dolu. Bu türlü bir durumda o insanlara ‘Bu çardakları kaldırın’ demek de beni rahatsız ediyordu” diye konuştu.
Tahlilin insanları oradan kovmak olmadığını da lisana getiren Dr. Canbolat, şu teklifte bulundu:
“Kumköy’deki kumsalın çabucak arkasında bir patika yol var yolun gerisi ormana kadar boş bir alan. Kaplumbağaların yuvalama alanı için en az 50 metre kumsalın boş bırakılması gerekiyor. Hasebiyle gerideki boş alan buna uygun ve çardaklar bakanlık ve belediye işbirliğiyle kanalizasyon, elektrik, su üzere alt yapısı da uygun bir imar planı hazırlanıp oraya taşınabilir. Kumsaldaki çardak sayısı o kadar çok artmış ki, bu yaz orada çardaklar için de market bile kurulmuş.”
ÇARDAK SAHİPLERİ DERNEK KURDU
Öte yandan çardaklarda yaşayanların kurduğu Kumköy Muhafaza Geliştirme ve Yaşatma Derneği Lideri Abdullah Kaya da “Derneği kurma maksadımız caretta caretta’ları korumak ve onların ömür alanı üzerindeki çardakları daha geri noktalara çekmek. Bu mevzuda belediye ile iş birliği çalışmaları da yapıyoruz. Burada 30-40 yıldır bölge insanı çardak kuruyor. Kıyı kenar çizgisine uygun belediyeyle işbirliği içinde, caretta caretta yuvalama alanları üzerine artık çardak kurdurmuyoruz lakin evvelce kurulanlar var ve onları da daha geriye çektirmek için çalışmalar başlattık” dedi. (DHA)
Kaynak: Sözcü
