Michelle Starr
Muhteşem kütleli bir kara delikle yaşadığı yakın müsabakadan kurtulmayı bir biçimde başaran gizemli bulutun üstündeki sır perdesi aralandı. ‘G2’ diye isimlendirilen obje üzerinde gerçekleştirilen yeni bir araştırmanın aktardığı kadarıyla, bu obje aslında içinde doğdukları gaz ve tozdan meydana gelen kalın bir bulutla örtülü haldeki üç bebek yıldızdan oluşuyor. Bu görüş, 2014 yılında G2’nin Samanyolu’nun kalbinde bulunan bir muhteşem kütleli kara delik olan Sagittarius A*’nın (SgrA*) yakınından geçip gitmesinden sonra karşılıksız kalan sorulara gereğince derli toplu bir açıklama sunuyor.
GİZEMLİ BİR YILDIZ DOĞUMEVİ
Araştırmacılar, yayınladıkları makalede, “Gözlem altındaki toz katmanıyla örtülü objelerin, doğumu nükleer jenerasyon diskinde başlayan dağılmış haldeki bir genç yıldız kümesinden geriye kalınlar olduğunu düşünüyoruz” diyorlar. ‘G2’ isimli gök cismi 2011 yılında keşfedilmişti (ve 2012 yılında yayınlanan bir çalışmada duyurulmuştu). O sırada, izlediği yörüngede kara deliğe en yakın olduğu nokta olan ve ‘perinigricon’ diye isimlendirilen bir yere yanlışsız savrulmaktaydı.
Gökbilimciler, bu yakın müsabakanın tam olarak G2’nin SgrA* tarafından parçalanmasına ve muhteşem kütleli kara delik yığılma bölgesinde bir ölçü havai fişek yaratılmasına neden olacağını düşünüyorlardı. Hiçbir şeyin gerçekleşmemesi durumu, daha sonradan “kozmik başarısızlık” diye isimlendirildi. G2, kara deliğe yaklaşırken git gide daha fazla uzadı; sonrasında, perinigricon’dan çıkmasının akabinde tekrar daha ağır bir biçime kavuştu.
G2’nin bir öteki can sıkıcı özelliği ise çok sıcak olmasıydı; o, bir toz bulutunun olması gerekenden çok daha sıcaktı. SgrA* ya da öteki yıldızların bu objeyi ısıtmış olması da mümkündü; ancak hangi modülü olursa olsun, tıpkı sıcaklığa sahipti. Bu, G2’ye ısı sağlayan ögenin dış tesirlerden değil, bulutun içinden kaynaklandığını düşündürüyordu.
GİZLİ YILDIZLAR AÇIĞA ÇIKARILDI
Gökbilimciler, bu davranışların her ikisinin de bir yıldızın davranışlarıyla daha dengeli göründüğünü ortaya koydular. Bir araştırma grubu, geçtiğimiz yıl, G2 bulutunun içinde gizlenen ve etraflarında büyük bir gaz ve toz bulutu yaratan iki yıldız ortasında gerçekleşen çarpışmanın eseri olan bir yıldızı barındırıyor olabileceğini öne sürdü. Öte yandan tıpkı çalışma, tıpkı vakitte galaktik merkezde dört tane daha benzeri objenin bulunduğunu ortaya koydu ve G objelerinin sayısını toplamda altıya yükseltti. Bu, bir ortaya gelmiş çok sayıda ikili yıldızdan oluşan bir kümeydi.
Son olarak, Almanya’da bulunan Köln Üniversitesi’nde bir astrofizikçi olan Florian Peißker öncülüğündeki bir araştırma takımı, Çok Büyük Teleskop’un (Very Large Telescope-VLT) ‘SINFONI’ isimli aracıyla kaydedilen 14 yıllık müşahedelerin detaylı bir tahlilini yaptıktan sonra, alternatif bir açıklama yaptı.
Yaptıkları incelemelere nazaran, G2, yaklaşık 1 milyon yaşında olan üç yıldızı içinde saklıyor olmalı. Bu müddet, yıldızlar için çok genç bir yaş demek; örneğin, şu anda Güneş 4,6 milyar yaşında. G2 yıldızları öylesine genç ki, hâlâ içinde doğdukları buluttan geriye kalan gereçlerle çevrili olmalılar. Peißker, “G2’nin aslında gelişim kademesindeki üç genç yıldızdan oluşması heyecan verici” diyor ve bu keşfin, kelam konusu üç yıldızı SgrA* etrafında gözlemlenen en genç yıldızlar haline getirdiğini belirtiyor.
Galaktik merkez, hâlihazırda, ‘S-kümesi’ ismiyle bilinen kendine has bir genç yıldızlar topluluğu barındırıyor. Peißker’in grubunun hazırladığı modele nazaran, G2 yıldızları da bu popülasyona dahil olabilirler.
BİRBİRLERİNDEN AYRILIP GEVŞEK BİR KÜME YARATTILAR
Yıldızlar, birebir yıldız doğumevinde meydana geldiler; o vakitten beridir tek tek yıldızların ayrılması ve SgrA* etrafında yeni yörüngelere oturmasıyla çözülmüş bir küme yaratmış olabilirler.
S-kümesiyle kontaklı olmasa bile, G2 yıldızları büyük ihtimalle bir etapta daha geniş bir yıldız kümesinin kesimiydi. SgrA*’nın yörüngesinde dönen öbür tozlu objeler de bu kümenin üyeleri olabilirlerdi ve bunlar da daha büyük bir aralıktan harika kütleli kara deliğe hakikat ilerledikten sonra yerçekimi tarafından dağıtılmış olmalılardı.
SgrA*’nın etrafındaki ortamın yıldız oluşumu için uygun olmadığı düşünüldüğünden, G2 ve başka G objelerinin nereden kaynaklanabileceğini anlamak için daha fazla araştırmaya muhtaçlığımız var. Gökbilimciler, kara deliklerle ilgili daha fazla bilgiye ulaşmak için de yeni bulguları kullanabilirler. Peißker, “Ulaştığımız yeni sonuçlar, kara deliklerin ne formda işlediğiyle ilgili eşsiz bilgiler sunuyor” diyor. “SgrA* mahallini, evrenimizin büsbütün farklı köşelerindeki öteki galaksilerin yaşadığı evrim ve geçirdiği süreçlerle ilgili daha fazla bilgiye ulaşmak için bir şablon olarak kullanabiliriz” diye ekliyor.
Araştırmanın detayları, The Astrophysical Journal isimli mecmuada yayınlandı.
Yazının özgünü Science Alert sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Kaynak: Gazeteduvar
