Kansızlığın teşhis ve tedavisinin çok değerli olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Erk, “Bu sorun insanı hasta eder, erken yaşlandırır ve öldürebilir” dedi.
Tıp dilinde ‘anemi’ olarak adlandırılan ve kana rengini veren kırmızı kan hücreleri alyuvarların (eritrosit) azalması şeklinde tanımlanan kansızlık toplumumuzda yaygın görülen bir sorun. Ancak birden fazla vakit önemsenmiyor.
Prof. Dr. Osman Erk
Oysa kansızlığın nedeninin mutlaka tespit edilmesi gerektiğini belirten İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, konuyla ilgili şu bilgileri verdi:
BİR HASTALIK DEĞİL BULGUDUR
Kansızlığın sonuçlarının yanı sıra nedenlerinin de detaylı bir biçimde irdelenmesi gerekir. Çünkü birçok değerli hastalığın belirti ve bulgularından bir adedidir, bazen de yalnızca tek bulgudur. Maalesef kansızlık gereğince kıymet verilmeyen bir bulgu olmaya devam etmektedir. Halbuki başta kanser, romatizmal hastalıklar, kronik enfeksiyonlar, şeker hastalığı, böbrek yetersizliği üzere pek çok hastalığa eşlik eden çok değerli bir belirtidir. Toplumda çok yaygın bir durumdur. Kansızlığın teşhisinin konulması, neye bağlı olduğunun saptanması ve tedavisi son derece kıymetlidir. Zira önemli hastalıklara yol açar, erken yaşlandırır ve öldürebilir.
İŞTE BELİRTİLERİ
Kansızlık şu belirtilere neden olur.
■ Halsizlik, yorgunluk, çabuk yorulma
■ Çarpıntı, taşikardi
■ Baş dönmesi, kötülük hissi
■ Adet düzensizlikleri
■ Cinsel işlev bozukluğu
■ Baş ağrısı
■ Kulaklarda çınlama ve uğultu
■ Kol ve bacaklarda uyuşma ve iğnelenmeler (B12 eksikliği)
■ İştahsızlık, bulantı, yutma zahmeti (demir eksikliği)
■ Lisanda yanma ve tat alamama (B12 eksikliği)
■ Göğüs ağrısı
■ Ateş
■ Deri, göz akları ve el ayası çizgilerinde solukluk
■ Eforla gelen nefes darlığı
■ Sonluluk, konsantrasyon yeteneğinde azalma.
NASIL ANLAŞILIR?
Kansızlığın tanısı kanda hemoglobin ölçüsü, hematokrit pahası ve eritrosit sayılarına bakılarak konulabilir. Kan tetkiki olan hemogramdaki eritrositlere ilişkin birtakım parametreler (eritrosit hacmi=MCV gibi) aneminin nedenini ortaya koyar.
ERKEKLERDE DEMİR EKSİKLİĞİNE DİKKAT!
Demir eksikliği anemisi; kan demiri, serum total demir bağlama kapasitesi, ferritin seviyelerine bakılarak teşhis konulabilir. Demir eksikliği tüm dünya nüfusunu yüzde 25 kadarını etkilemektedir ve en sık görülen beslenme bozukluğudur. Kayıp, bağırsaklar ve bayanlarda genital yol ile olmaktadır. Kronik kan kayıplarının bir kısmı sinsi seyreder rastgele bir belirti ve bulguya yol açmaz. Mide ülseri, mide fıtığı, yemek borusu ve midedeki varisler, kolon polipleri, ülseratif kolit ve Crohn hastalığı üzere iltihabi bağırsak hastalıkları, parazitler, kronik aspirin ve kan sulandırıcı ilaç kullanılması üzere nedenler ‘demir eksikliği anemisi’ne yol açabilir. Bayanlarda adet kanamalarına bağlı olarak demir eksikliği kansızlığı sık olarak ortaya çıkarken, erişkin bir yaştaki erkekte görülen demir eksikliği anemisi kesinlikle önemli bir bulgu olarak ele alınmalıdır. Erkekte demir eksikliği anemisi kanserlerin bilhassa mide-bağırsak kanserlerinin birinci belirtisi olabilir. Erken teşhis ve tedavi ise hayat kurtarıcı olacaktır. Bu türlü bir durumda mide-bağırsak sisteminin endoskopik olarak incelenmesi teşhis açısından çok kıymetlidir. Bayanlarda tekrar adet kanamaları ile açıklanamayan demir eksikliği kansızlığı, jinekolojik tümörler açısından alarme edici olmalıdır.
ÖNCELİKLE NEDENİ ARAŞTIRILMALI
Demir eksikliği tanısı konduğunda tedavinin iki emeli vardır. Demir eksikliğinin nedenini bulmak ve ortadan kaldırmak, sonra demir tedavisi ile demir depolarını doldurmaktır. Neden bulunup, ortadan kaldırılmadığı sürece demir eksikliği tedavisi başarılı olamaz. Örneğin bir bağırsak kanseri hadisesinde, yalnızca demir tedavisi yapılarak başarılı olunamaz zira demir ve kan kaybı devam etmektedir. Demir eksikliği tedavisinde asla kan transfüzyonu önerilmez. Kan transfüzyonu çok kıymetli süreçtir ve canlı doku transplantasyonu gibi sonuçlara yol açmaktadır. Akut, yeni ortaya çıkan bir kanama durumu olmadıkça kan transfüzyonu asla yapılmamalıdır. Demir tedavisi tek başına demir tuzları ile yapılmalıdır. İki değerlikli demir tuzları, üç değerlikli demir tuzlarına nazaran daha kolay emilir. Vitaminlerle zenginleştirilmiş demir preparatları uygun değildir. Demir preparatları mide-bağırsaklarda bulantı, kusma, ishal ve kabızlık üzere yan tesirlere neden olabilir. Bu nedenle tedaviye düşük dozlarda başlanmalı ve ilaç mümkünse yemek ortalarında alınmalıdır. Demir tedavisi dışkının renginde kanamaya misal renk değişikliğine neden olabilir.
Kaynak: Sözcü
