Pazartesi günü 18,36 ile tepeyi gören dolar/TL, daha sonra 10,27’ye kadar geriledi. Uzmanlar, doların düşüşünde üç faktörün tesirli olduğuna işaret ediyor.
Merkez Bankası’nın eylül ayında başladığı faiz indirimleriyle sert formda yükselen döviz kurlarında bu hafta tarihi bir düşüş yaşandı.
20 Aralık Pazartesi günü 18,36 ile tepeyi gören dolar/TL’de, hükümetin pazartesi gece açıkladığı önlemler sonrasında çok sert düşüş görüldü. Dalgalanmalar olsa da kur hafta içinde bir orta 10,27 düzeyine kadar geriledi.
Hükümet cephesi kur düşüşünü büsbütün ‘kur muhafazalı TL mevduat’ uygulamasına bağlı olarak bireylerin döviz bozdurmasına bağlamaya çalışsa da, uzmanlar farklı faktörlere de işaret ediyor.
Uzmanlar, doların bu haftaki düşüşünde üç faktörü öne çıkarıyor.
1- MERKEZ’İN ÖRTÜLÜ MÜDAHALELERİ
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati başta reddetse de sonrasında bu hafta Merkez Bankası ve Hazine’nin kura müdahalesini üstü kapalı olarak kabul etti.
Ekonomist Haluk Bürümcekçi’nin sozcu.com.tr ile paylaştığı hesaplamasına nazaran, 20-23 Aralık periyodundaki dört günde TCBM tarafından kime yapıldığı muhakkak döviz satışının büyüklüğü toplamda 9 milyar dolar oldu.
Birinci iki günde toplam 5,5 milyar dolar olan TCMB’nin döviz satışı, üçüncü günde 3,1 milyar dolar, dördüncü günde ise yaklaşık 400 milyon dolar oldu.
Böylelikle aralık ayının 23 günlük periyodunda TCMB’nin direkt ve örtülü toplam döviz satışı 18 milyar dolara ulaştı.
TCMB’nin yüklü dolar satışları, kurdaki düşüşte tesirli faktörlerin başında geliyor.
2- KUR MUHAFAZALI MEVDUAT
TCMB’nin artan enflasyona karşın faiz indirimlerine giderek para musluklarını açması TL’den kaçışa neden olurken, hükümet bu kaçışı durdurmak için riskli bir atılım yaptı.
Kur muhafazalı TL mevduat uygulamasıyla, dolar kurundaki artışın mevduat faizini aşması durumunda Hazine’nin fark ödemesi yapması kararlaştırıldı.
Döviz mevduatlardan TL’ye dönüş için de benzeri bir uygulama Merkez Bankası tarafından hayata geçirildi.
Bu uygulamanın Hazine için büyük bir borç yükü riski yarattığı, enflasyonu daha da artırabileceği, fakirlerden zenginlere servet transferi manasına geleceği ikazlarında bulunan uzmanlar, kısa vadede ise TL’den dövize kaçışın bu yolla durdurulmasının ihtimal dahilinde olduğuna işaret ediyor.
Öte yandan, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) haftanın birinci günü, yani 20-21 Aralık devri için şimdi döviz hesaplarda düşüş değil artış olduğuna işaret ediyor lakin öteki günlerin verisi şimdi yayımlanmadı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, dün kur muhafazalı TL mevduata ait açıklamasında “Programın açıklanmasından beri Türk lirası mevduatlar bugün saat 15.00 prestijiyle 23,8 milyar liranın üzerinde arttı ve ivmelenerek artmaya devam ediyor.” demişti.
3- KREDİ FAİZLERİNDE ÇOK SERT ARTIŞ
TCMB’nin siyaset faizini son üç ayda toplamda 500 baz puan düşürerek yüzde 14’e çekmesine karşın, kısa vadeli ticari kredi faizleri dışında öteki kredi çeşitlerinde faiz düşüşü olmamıştı.
Bu hafta ise kredi faizlerinde çok sert yükseliş oldu.
Ticari kredi ve muhtaçlık kredisinde faizler yüzde 30’lara kadar yükseldi. Birtakım bankalarda bu oranlar yüzde 40’lı düzeyleri buldu.
TL mevduat faizlerinde de bu hafta 3-4 puanlık yükseliş yaşandı.
Bankacılık kaynakları bu durumun, düşük siyaset faizi ortamında oluşan yüksek dolarizasyon ve TL likidite sıkışıklığı sürecinde, yılsonu yaklaşırken bankaların bilançolarını korumak için TL’ye daha yüksek faiz vermesi yarışı ve bunun sonucu artan fonlama maliyetlerinin kredi faizlerine yansımasından kaynaklandığını söylüyor.
Ocak ve şubat aylarında resmi tüketici enflasyonun yüzde 30’lara yaklaşacağı beklentisi ve sermaye yeterlilik oranlarındaki bozulmaya karşı tedbirler de bankaları kredi faizlerini yükseltmeye itti.
Kredi faizlerindeki ve mevduat faizlerindeki sert artış, TL’nin paha karında tesirli olan bir öbür faktör oldu.
Kaynak: Sözcü
