ANKARA – Meclis’in 3. büyük partisi HDP bir yandan hakkında açılan kapatma davasına karşı tüzel çaba veriyor, başka yandan günlük siyasi faaliyetlerine devam ediyor. 27 Eylül’de seçimlere ve Cumhurbaşkanı adaylığına dair tavır evrakını açıklayan HDP son günlerde de kamuoyuna yansıyan solda 3. ittifak tartışmalarıyla gündemde.
Cumhur ve Millet ittifakları dışındaki tüm siyasi anlayışlarla görüştüklerini söyleyen HDP Eş Genel Lider Yardımcısı Tayip Temel kurmak istedikleri ittifakın yalnızca sol ile hudutlu olmayacağını söyledi. Bütün toplumsal kimliklerin kendi farklılıklarını koruyarak dahil olacağı geniş bir toplumsal ittifak arayışı içinde olduklarını söyleyen Temel, ikinci çeşit görüşmeleri bu ay tamamlayıp Ocak ayı içinde paydaşlarla bir deklarasyon yayınlamayı planladıklarını açıkladı.
HDP Eş Genel Lider Yardımcısı Tayip Temel ile muhalefetin erken seçim daveti, ittifakların geleceği, solda 3. ittifak seçeneği ve cumhurbaşkanı adayının nitelikleri başta olmak üzere gündemdeki bahisleri konuştuk…
Cumhurbaşkanı, faiz düşüşü öngören, ihracata dayalı üretim hedefleyen yeni bir ekonomik modelden bahsediyor. Kur krizine yol açan bu çıkış bakan değişimi de getirdi. HDP bu gelişmeleri nasıl pahalandırıyor?
Ekonomik sorunun temel sebebini idare biçimine bağlıyoruz. Toplumsal barış, demokrasi, adalet, adil paylaşım askıya alınmış. Dışarıya savaş siyaseti dayatılıyor, tezkerelerle operasyonlar sürüyor. İçeride yolsuzluk, yandaşlara harcanan devasa ekonomik potansiyel var. Bunların yarattığı kriz haliyle karşı karşıyayız. Dolar bizatihi fırlamıyor. Sav ettikleri üzere bir dış müdahale yok. İdare formunun değişmesi gerek, tahlil burada. Ya toplumun karşısına çıkıp istifa edecekler ya da muhalefeti, toplumsal yapıların tümünün tekliflerini, görüşlerini alıp bunları hayata geçirecekler. Bizimki davet. İkincisini yapmazlarsa seçime gidecekler.
MUHALEFET MECLİS’E ERKEN SEÇİM ÖNERGESİ SUNMALI
CHP de ‘Biz tahlil önerdik, karşılık alamadık, seçim dışında seçenek yok’ diyor, ‘Derhal seçim’ daveti için sokağa iniyor. Erken seçim mümkünlüğü görüyor musunuz?
Muhalefet iktidarın belirli vekillerinden de takviye talep ederek derhal erken seçim önergesini Meclis’e sunmalı. Lakin bunun için muhalefetin tümünün bir ortaya gelmesi gerekiyor. AKP’nin varsa vicdanı sızlayan vekilleri, iktidarın başka ortaklarına da seslenerek bu adımı atması gerek. Çoğunluk sağlanırsa seçime zorlamış oluruz hükümeti.
Erken seçim için önerge davetini bir teşebbüse dönüştürecek misiniz?
Birtakım muhalif çevreler ve muhalefet partileriyle temaslarımız var. Bu teklifi ortaklaştırmaya dönük teşebbüslerimiz var, olacak.
Seçime ne kadar hazırsınız? Bir tavır dokümanı açıkladınız. Partilere götürdünüz. Dönüşü nedir? Nasıl karşılandı?
Hiçbir bölümden tavır evrakının bir cümlesine dahi itiraz yok. Zira Türkiye’de yaşayan halkların tümünün faydasına unsurlar içeriyor. Tavır dokümanını götürdüğümüz hem ittifak tabanındaki güçler hem de Meclis yerindeki siyasi partiler olumlu karşıladı. Deklarasyonumuz siyasete bir ölçü de kazandırdı. Temel olarak tavır dokümanındaki davetin muhatabı muhalefetti. Problemleri tartışıp tahlil bulacak bir birliktelikle mevcut iktidarın karşısına dizilebiliriz, karşısında durabiliriz daveti vardı.
MUHALEFET İKTİDARIN AYRIŞTIRMA TUZAĞINA DÜŞMESE POTANSİYELİ YÜZDE 70’TİR
Bu davet karşılık buldu mu?
Her istikametiyle ortaklaşmaya gerek yok. Temel üç-dört unsurda buluşmak kafidir. Zira bu ülkenin bir felakete gittiğini hepimiz görüyoruz. Kimsenin itiraz etmediği hususlar lakin şu devreye giriyor; İktidarın başarılı olduğu bir alan var. Karşı tarafı bölerek, parçalayarak, ayrıştırarak yönetmeye çalışıyor. O birlikteliğin sağlanmasının önüne geçecek bir özel algı operasyonu düzenliyor. Bir biçimiyle de dehşet iklimi yaratıyor. Partileri birbiriyle yakınlaştığı teziyle suçluyor. Örneğin CHP’yi, HDP’ye yakın durmakla suçluyorlar. Bir cürüm, ayıp üzere propaganda ediliyor. Bu siyaseten fecî bir şey. MHP’yle AKP’nin geçmişte birbirlerine söyledikleri düşünüldüğünde, artık bir ortada durmalarının tabanını düşünmezdik. Bu, muhalefete çok büyük bir tuzak ve yer yer bu tuzağa düşüldüğünü görüyoruz. Muhalefetin bu telaşlara takılmadan temelde üç dört unsurda uzlaştığını düşünün. Emin olun mevcut iktidar karşısında harekete geçirilecek potansiyel yüzde 70, daha aşağı değil. “HDP’nin terör örgütleriyle yakınlığı, ilişkisi” büsbütün bir algı operasyonudur. Çok sayıda arkadaşımız yargılanıyor, ortaya koydukları tek bir argüman yok. Vekillerimiz, parti yöneticilerimiz konuşmalarından ötürü yargılanıyor.
İKİ MİLLİYETÇİ PARTİ İKİ TARAFA BLOKAJ UYGULAYARAK KİLİTLİYOR
Yani muhalefet, iktidarın ayrıştırma tuzağına mı düşüyor?
Algı operasyonlarından etkileniyor. Muhalefet UYGUN Parti’nin de blokajıyla karşı karşıya. Bugün nasıl iktidar cephesinden MHP blokaj uyguluyorsa, AKP’yi bir formda MHP’leştirdiyse, öteki taraftan GÜZEL Parti de bu rolü oynamaya hazır bir siyaset yürütüyor. Milliyetçilerin iki bloğunun kuşatma ve blokajıyla karşı karşıyayız. Bu Türkiye açısından, toplumsal demokratlar, liberaller, sosyalistler ve solcular açısından acı bir durum. İki milliyetçi partinin iki tarafa da blokaj uygulayarak kilitleme hali…
Buradan çıkış için önerdiğiniz bir yol var mı?
CHP bu hususta daha bahadır, daha net, ülkenin faydasına, daha kapsayıcı bir siyaset izlemeli. Bunun için DÜZGÜN Parti’den vazgeçmek zorunda değil. ÂLÂ Parti’nin de elbet iktidarın gidişine katkısı olabilir sandık boyutuyla, lakin zihnen bir yeniliği, mevcudu aşan bir demokratik ortamı yaratmasına pürüz olacak durumdan çıkarmalı. Bunun yolu da şu: YETERLİ Parti’yi denetim etmeli, yanlışsız yere konumlandırmalı.
ÜÇÜNCÜ SEÇENEK KİLİT ROL OYNAYABİLİR
Sizin Millet İttifakı’na girme talebiniz yoktu. Burada bir değişiklik var mı?
Bizim o ittifaka girme talebimiz yok. Ancak AKP sonrası idaresi ve ülkeyi tekrar inşa ederken daha demokratik, kapsayıcı, ırkçı düsturdan uzaklaşmış, kucaklayıcı bir anlayışın iktidara gelmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bu bahiste iddialıyız. Tahminen de oluşturacağımız üçüncü seçenek bu bahiste kili rol oynayabilir. Mevcut öbür blokların önüne geçebilir. Onarım, küçük değişikliklerle mevcut AKP’yi göndermeye endeksli zihniyet Türkiye’yi kurtaramaz. Bu nedenle CHP’nin daha demokratik, çözümleyici ve kapsayıcı bir yerde durması Türkiye’nin faydasınadır. Buna mani olacak hangi zihniyet ve siyasi anlayış varsa CHP’nin ara koyması gerektiğini düşünüyoruz.
MİLLET VE CUMHUR İTTİFAKI DIŞINDAKİ TÜM SİYASİ ANLAYIŞLARLA GÖRÜŞÜYORUZ
“Üçüncü seçenek” ne manaya geliyor. HDP ‘demokrasi ittifakı’, TİP ‘Halk İttifakı’ diyor. Nasıl bir çalışma var?
Hiçbir ittifak basında tartışılarak oluşmamıştır. HDP şu an sessizse de bu, durduğu manasına gelmiyor. HDP, hiçbir gücün, hiçbir siyasi anlayışın dışında kalamayacağı esneklikte ve genişlikte, prensipleri de bir o kadar sade ve net ittifak yeri arayışı içinde. Bunun için görüşmeler yapılıyor. Aşikâr bir olgunluğa gelmeden basına konuşmama konusunda kararlıyız. Ancak özetle şunu söylüyorum: Millet İttifakı ve Cumhur İttifakı’nın dışındaki bütün güçlerle ve siyasi anlayışlarla görüşüyoruz. İktidarın yardakçılarını ve yancılarını, birtakım kafatasçı zihniyete sahip olan siyasi anlayışları ayıralım. Onun dışında bayan hareketlerinden sol sosyalist partilere, emek güçlerine; inanç kümelerinden kendilerini Kürt partisi olarak tanımlayan güçlere kadar görüşmeler ve tartışmalar hem tesirli hem de olgunlukla yürüyor. Büyük oranda sonuç alacağımızı düşünüyoruz. O denli esnek, o denli kapsayıcı bir ittifak anlayışına sahibiz ki, dışında yer alacak olan her güç, artık toplumsal taban açısından tarih karşısında Türkiye’nin siyasi geleceği noktasında hesap vermek durumunda kalabilir.
YALNIZCA SOL GÜÇLER DEĞİL, DEMOKRATİK KIYMETLERE DAYALI BİR TOPLUMSAL İTTİFAK
Geçmişte de ittifaklarınız oldu. Bu yeni ittifak sürecinde fark ne olacak? Gaye ne?
Bu kez bizim hedeflediğimiz yalnızca sol güçlerin dahil olduğu bir ittifak değil. Temel olarak ekseni sol fakat özü itibariyle bütün toplumsal kimlikleri, kendi farklılıklarını koruyarak dahil olacağı geniş bir toplumsal ittifaktan bahsediyoruz. HDP aslında özü itibariyle sol-sosyalist güçlerin dinamiğini oluşturduğu, çoğulcu bir parti. Demokratik kıymetlere dayalı toplumsal bir ittifaktan bahsediyoruz.
Emek Partisi, SOL parti, TKP görüşüyor. TİP ayrıyeten bir görüşme trafiği içinde. Siz bu temasların neresindesiniz?
Biliyorsunuz, HDP’siz arayışların olabileceğine dair değerlendirmeler yapıldı. Herkesin kendi ekseninde bir ortaya gelerek prensipler oluşturma hakkı ve hukuku var. Lakin HDP’siz bir ittifakın emelinin iktidarı göndermek ve Türkiye’yi AKP sonrasına hazırlamak olmadığını düşünüyoruz. HDP kilit bir rol oynuyor. Bu arayışlar mümkün lakin arayışların getireceği sonuç iktidarı göndermek olmaz.
İKİNCİ TIP GÖRÜŞMELER ARALIK’TA YAPILACAK, OCAK’TA DEKLARASYON HEDEFLENİYOR
TKP’den Kemal Okuyan’ın bu tarafta açıklamaları vardı…
Biz artık basın üzerinden tenkit yapmaktansa direkt temasla hem tenkit hem de teklifler geliştirme kademesindeyiz. O yüzden bunu sabote edecek, külfet yaratacak bir tavırdan itinayla kaçınıyoruz. Öbür ittifakların olma ihtimaline ve gelişimine bir şey diyemeyiz. Lakin bunların toplumsal karşılığının ne olacağı, Türkiye’de iktidarı değiştirebilecek perspektifi ne kadar taşıdığı tartışmalı. Zira HDP’siz, Kürtler olmadan, sol/sosyalisler olmadan ittifakın bu cepheyi yarmak ve bölmek manasına geldiğini biliyoruz.
İttifak çalışmalarının geldiği basamak nedir? Bir takvim oluştu mu?
İsmi geçen partiler dahil tüm partilerle birinci tıp görüşmeler tamamlandı. Bu bir yoklama ziyaretiydi. İkinci cins görüşmeler aralık ayı içerisinde başlayacak. Bu görüşmeler bittikten sonra da paydaşlarımızla ulaştığımız sonuçları ve toplumsal kimliklere davetimizi kamuoyuyla paylaşacağız. Bunu da ocak ayı içinde yapmayı hedefliyoruz.
Pekala bu ittifakın bir cumhurbaşkanı adayı olacak mı? Görüşmelerde bu başlık da var mı?
Cumhurbaşkanı adaylığına yaklaşımımızı tavır dokümanımızda belirttik. İttifak kuracağımız güçlerin bu husustaki yaklaşımları da değerli. Prensipte Cumhurbaşkanlığı adaylığında unsurları tartışacağımız bir birlikteliğe varız. Bu tüm toplumsal bölümleri ve muhalefeti kapsayabilecek, açık bir tartışma olmalı. Bir partinin, örgütün, ittifakın yalnızca dar manada tercih ettiği bir şahıstan bahsetmiyoruz. Üzerinde mutabakat sağlanan, yetkilerinden vazgeçebilecek bir aday…
ERDOĞAN’IN YAPTIKLARININ ZIDDINI YAPACAK BİRİ OLMALI
Muhalefet ortak adayı tartışıyor. Fakat isim konuşulmuyor çokça tarif yapılıyor. Sizce Cumhurbaşkanı adayı hangi nitelikleri taşımalı?
Erdoğan’ın yaptıklarının tümünün zıddını yapacak bir profilden bahsediyoruz. Örneğin; barış siyaseti yürütecek, toplumsal mutabakat ve uzlaşıyı tesis edecek, ülkenin iç kimliklerinin ve toplumsal kısımların tümünün barışına hizmet edecek, ancak birinci iş tüm yetkilerinden vazgeçecek. Şayet mümkünse o yetkileri kısa müddetliğine mevcut tahribatı düzeltmek için kullanacak. En kıymetlisi Kürt sorunu ve ekonomik sorunu toplumun tüm kesitleri ile mutabakat ve tartışma temelinde çözme perspektifi taşıyacak mert bir kişi aranıyor.
Cumhurbaşkanı adayında ortaklaşma olmazsa 3. ittifakın başka adayı olur mu?
Unsurlarda uzlaşamadığımız, tercih edilen şahsiyetlerin itimat vermemesi durumunda kendi adayımızı çıkarma ihtimalimiz yüksek.
BU SİYASİ GELENEK HİÇBİR VAKİT SEÇENEKSİZ KALMADI
HDP’nin yüzde 15 oy alacağı argümanı var ancak kapatma davası baskısı altında seçime hazırlanıyorsunuz. Dava sonucuyla ilgili öngörünüz var mı? Kapatma olduğunda ne yapacaksınız? İttifak bu durumda nereye akacak?
Kapatma davasının hakikaten hukuken hiçbir tabanı yok, o nedenle kapatma dahil her türlü sonuçla karşılaşabiliriz. Güçlü bir türel çaba veriyoruz. Perspektifimiz HDP’yi savunma ve kapattırmama üzerine. Bunun yanı sıra olağan siyasi çalışmalarımız da sürüyor. Kapatmanın teknik olarak zorlukları ve sorunları olsa da ruhsal ve seçmen sosyolojimiz açısından bize kaybettirmez. Bunu söylemek ne kadar hakikat bilmiyorum fakat tahminen de bu türlü bir karar (kapatma) verirlerse daha güçlü çıkarız. Toplumun bu adaletsizliği gördüğünü, bunu haksızlık olarak değerlendirdiğini görüyoruz. Seçmen, HDP’nin seçim denklemi dışına atılma uğraşını iktidarın kendini müdafaa operasyonu olarak görüyor. Seçim açısından bir sıkıntımız yok. Her türlü seçenekte mevcut iktidarın karşısına sandıkta durabiliriz. Bileşenlerimiz var, ittifak güçlerimiz var. Hatta muhalefet ekseninde yer alan, dayanışma içinde olan siyasi partiler var. Bu mevzuda bu siyasi gelenek daima kapatmalara maruz kaldı ve hiçbir vakit seçeneksiz kalmadı.
AYHAN BİLGEN’İN TANIMLADIĞI SİYASİ ANLAYIŞ HDP’DİR
İçişleri Bakanlığınca vazifeden uzaklaştırılan Kars Belediyesi Eş Lideri Ayhan Bilgen, siyasetin tıkandığını yeni bir seçenek yaratmak gerektiğini söylüyor. Hatta yeni bir siyasi partiden bahsetti. Bu açıklamaları nasıl değerlendirdiniz?
Ayhan Bilgen bizim belediye liderimiz, parti üyemiz. Çok emeği olan siyasi bir aktör. Bu türlü konuşmaması gerekir. Bir siyasi partinin yöneticisi, durduğu yerde bir öbür partinin muhtaçlık olduğu değerlendirmesini yapmaması gerekiyor. Parti idaresi olarak Ayhan Bilgen’le tartışmalarımızı, istişarelerimizi sürdürüyoruz. Ayhan Bilgen hala bu partinin belediye eş lideridir. Misyondan uzaklaştırılmıştır, misyondan alınmamıştır. Değerlendirmelerini takip ettiğimizde, tanımladığı siyasi anlayış HDP’dir. HDP’yi aşan bir tanım hala yok. Ayhan Hoca’yla görüşmelerimiz, tartışmalarımız sürüyor ve bu tartışmaların yararlı sonuçlanacağına inanıyoruz.
Kaynak: Gazeteduvar
