Dolardaki artışın sürmesi nedeniyle gübre satışları hâlâ yapılamıyor. Birkaç ay sonra satışlar olağana dönse de gübre arzında oluşacak meselelerin ve çiftçinin kâfi gübreyi atamayacak olmasının 2022’de kimi besin eserlerinde yokluğa neden olması, bunun da besin enflasyonunu tırmandırması bekleniyor.
Son bir yılda yüzde 200’den fazla zamlanan, kurdaki rekor artışlardan sonra da fiyatlama yapılamadığı için satışları duran gübre krizi büyüyor.
Yaklaşık bir aydır duran gübre satışları, hâlâ yapılamıyor.
Şu an için toprağa gübre atılmasını zarurî kılan bir durum yok lakin yaşanan bu krizin gübre arzını azaltması, çiftçinin yüksek fiyatlardan ötürü kâfi gübre alamayıp randımanda büyük kayıplar yaşamasıyla besin krizinin ortaya çıkması, bunun da 2022’de birden fazla besin eserinde ‘yok yılı’ yaşatması bekleniyor.
‘SATIŞLAR OLAĞANA DÖNSE DE ÜRETİM AZALACAK’
Ankara Polatlı’da gübre bayiliği yapan ziraat mühendisi Murat Çelik’in sozcu.com.tr’ye yaptığı değerlendirmeye nazaran, şu an için toprağa gübre atılması zarurî değil fakat olağan kurallarda bu devirde çiftçiler gübre bayisi ile anlaşıp, kullanacağı vakit temin etmek üzere gübresini satın alırdı.
“Şu anda hiçbir gübre fabrikası sipariş kabul etmiyor. Zira döviz kurundaki oynaklıklar nedeniyle fiyatlama yapılamıyor” diyen Çelik, “Halihazırda ticaretteki en büyük sorun, bir mala fiyat verememek. Önünüzü göremiyorsunuz ve belirsizliğin kalkacağına dair bir emare de yok. Gübre girdilerindeki daima fiyat değişikliği gübre üreticilerinin önünü tıkar bir hal aldı. Fabrika kaideleri olağana dönse bile gübre arzında önemli dertler baş gösterecek” dedi.
Gübrede fiyatlama yapılacağı vakit, bu kere de çiftçinin mevcut alım gücünün yüksek gübre fiyatlarına yetmeyeceğine vurgu yapan Çelik, “Çiftçilikten elde edilen gelir, bu kadar yüksek fiyatlı girdileri almanıza müsaade etmiyor. Fabrika fiyatlama yapıp satamıyor, satılsa çiftçi alamayacak. Piyasanın gerçeği bu” diye konuştu.
HUBUBAT, ŞEKER PANCARI, SOĞAN…
Gübrenin yokluğu ya da daha az kullanımının ise tüm ziraî eserlerin rekoltesini etkileyeceği, bilhassa de arpa, buğday üzere hububat eserlerinde, şeker pancarında ve soğanda yok yılı yaşanması öngörülüyor.
Yeterli bir fiyat siyaseti benimsenmediği takdirde şeker pancarı ekiminde azalma olup, bu eserden mısıra kaçış olacağına dikkat çeken Çelik, “Bu da tüketiciyi sıhhatsiz şeker tüketimine maruz bırakır. Soğan eken çiftçi ise bu yıl neredeyse iflas noktasına geldi. Önümüzdeki sene soğan fiyatlarının yüksek seyredeceğini öngörebiliriz” dedi.
Bu öngörülerin yanı sıra, yaşanan gübre krizinin hangi eserlerde sıkıntılara yol açacağını net bir halde görmek için ilkbahar aylarının gelmesi gerektiğine vurgu yapan Çelik, şöyle devam etti:
“Ekim süreci şimdi şekillenmiş değil lakin üretimsizlik olacağı da aşikar. Çok üzülerek söylüyorum ki, yakın bir periyotta besin yokluğu yaşayabiliriz.
“Çiftçi yıllardan beri kaideler düzelir umuduyla ekmeye çaba etti fakat bunun sonuçlarını alamadı. Artık hem kuraklık var, yer altı sularında azalmalar mevcut, hem gübrede yaşanan sorun ortada. Tüm bunların 2022’de kimi besin eserlerinde yokluğa neden olacağı ayan beyan ortada.”
‘GIDA ENFLASYONUNU TIRMANDIRACAK’
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Lideri Baki Remzi Suiçmez ise, tüm bunların çiftçi tarafında tarımdan kopuşu hızlandıracağına, tüketici tarafında ise besin enflasyonunu tırmandıracağına işaret etti.
Suiçmez, “Çiftçi aslında evvelki yıllarda da artan girdi maliyetleri nedeniyle kâfi gübreyi alıp, atamıyordu. Daha az gübre daha az eser demek. Azalan besin arzı da yüksek fiyatlar olarak tüketiciye dönmesi manasına geliyor” değerlendirmesinde bulundu ve şöyle devam etti:
“Girdi maliyetlerindeki önemli artışlara karşın ekmeye devam eden lakin hak ettiği karı sağlayamayan çiftçi, tüm bu aksiliklerin peş peşe gelmesiyle ekmekten de vazgeçecektir.”
Kaynak: Sözcü
