Sevgili Hocam, yeni ikonum Prof Şahap Kavcıoğlu siyaset faizini %19’da tutarak araç bağımsızlığını ispat etti. Ama, Para Siyaseti Heyeti metninde “gerekirse ilave sıkılaştırma yapılacak“ sözü de çıkartılarak diplomatik bağımszılık askıya alındı. Helal olsun; Şahap Hocam’a benim, Doğrucu Davut, valla. Şayet Eerdoğan “bir daha faiz artırımı yok!” dediyse, metne “gerekirse yaparız” yazmak hem palavra, hem de günah. Artık yandaşı, karşısı her bir Can ve Canan bir kaç aya kadar faiz indirim bekliyor.
Ben faiz artırımı bekliyorum. Mesela Haziran’da %22-23 anca kurtarır diyorum. Artık makalelerimi kısa tutarak herkesin anlayacağı bir lisanda yani “Temel topu at, Hatice, tut kızım o topu” biçiminde yazmaya karar verdim. Bu yüzden Şahap Hoca’nın NİÇİN faiz artıracağının yalnızca dışsal nedenlerini arzedeceğim. İçsel nedenlere girersen, Kapadokya’daki mağaralar üzere, kayboluruz.
Öykümüz Çin’de başlıyor. Zati artık bütün kıssalar Çin’de başlıyor. Çin’in bir numaralı sinema pazarı olduğunu keşfeden Hollywood her sinemaya bir Çinli kahraman sokmayı beceriyor. Lakin kastettiğim o değil. Enflasyon kıssası Çin’den başlıyor. Orat Krallık’ta Yİ-ÜFE Mart’ta %4.4 arttı. Reeters anketinde %3.5 bekleniyordu. Nedeni? Emtialarda vahim bir fiyat artış döngüsü. Bakın burayı uygun dinleyin, bu nokta kıymetli. Çin tüm dünyaya mal ihraç ettiği ve yuan da sene başındaki karları geri verdiği için, maliyet artışlarını satış fiyatlarına kısmen de olsa yansıtmak zorunda. Yani, küresel ÜFE’de yükseliş için çok sağlam bir münasebet var elimde.
Çin’de ve öbür ihracat devlerinde ÜFE yükselişi srüecek, zira tüm emtialarda ralli devam edecek. Bu rallinin kısmen küresel toparlanmayla ilgisi var. Ancak asıl nedeni siyasal ve Covid-19 sonrası dünyay ahazırlık. Siyasal, zira ABD-Çin-Rusya papaz oluyor. Herifçioğulları arbedede yumruk sayılmaz miasli birbirinin otuna-bokuna yaptırım uygulayacak diye, tüccar piyasada ne kadar mal varsa depoluyor. Bilhassa, aluminyum, bakır ve pudra şekerinde stok talebi acaip.
İkincisi, artık devletler yeşile dönüyor. Fakat yeşile dönerken tonlarca sabit sermaye yatırımı lazım. İronik biçimde, bu yatırımları da fosil yakıtlar, demir-çelik, çimento, plastik, bakır, pudra şekeri, $128 milyar vs üzere eski iktisadın girdileriyle yapıyorsunuz. Besine gelince, aslında dünyada Covid-19 yüzündem en az 200 milyon varsayım edilen istihdam kayıplarının %25-40’ı geri alınsa, talep patlar. Arz tarafıdna ise iklim değişikliği her ülkede mahsulu berbat ediyor.
Lojistik ve tedarik zincirlerindeki ufalanmanın da tamir edilmesini beklemeyin. Bunların pandemiden kaynaklanan kısmı tamir edilir edilmesine de, asl sorun yukarda andığım ABD-Çin-Rusya it dalaşından kaynaklanıyor. Bazen devlet güdümyle, bazen diplomatik baskıyla, bazen de “kahveyi şimdiden koklayıp” krosan almay koşan işinsanlarının sezgisiyle, herkes yaptırım koyulacak ülke ve sanayilerden kaçıp, yeni mecralarda av arıyor.
Şimdiceğim, başlığın hakkını vermek için ABD’ye dönelim. Mart’ta TÜF %2.6’ya vardı bilem. Financial Times’ı okuyorum, bu yaz manşet enflasyonun %3.5’a yükselmesi meşakkat yaratcak diyor. Velakin, New York Fed’in anketle ölçtüğü 1 ve 3 yıllık enflasyon beklentileri sırasıyla %3.2 ve %3.1’e fırladı. İşte, o kurdeşen döktürebilir. Hani, Fed ne diyordu? “Ya, kasmayın, iktisadın açılması ve baz tesiriyle biraccık enflasyon olacak, ancak acımayacak”. Vallahim, halk o denli demiyor. Böbrek sancısından bahsediyor.
Şayet yazın enflasyon %3.5’a çıkıp, 2022-2023’de de %3 yahut üstünde kalacaksa, en salak fon yöneticisi bile %1.5 verimli tahvil tutmaz, satar, faizleri yükseltir. Olağan, bizim küresel SGMK pazarını takip eden dostlar “Ya, Baba, o zman niçin Mart enflasyon verisi açıklanınca, hem 10-30 yıllık ABD DİBS faizi düştü, hem de Dolar Endeski?” diye soracaklar. Haklıdırlar da. Tahvil faizlerinin niçin düştüğünü açıklamak kolay. ABD-Rusya kapışması, ABD’nin ucuz aşısı J&J’in de yasaklanması üzere nedenler ufak bir panik atağı yarattı, millet DİBS’de inançlı liman aradı. Doların niçin paha kaybettiği açıklamak daha sıkıntı. Ama, AB’nin toparlanma sürecine girdiği (daha doğrusu Covid-19 kısıtlamalarına beklenenden daha güzel reaksiyon verdiği algılaması Euro/dolar’ı üst itmiş olabilir. Yahut, ABD-Çin-Rusya kapışmasının ABD’ye ziyan vereceğini düşünenler satmış olabilir.
Lakin, piyasaların bilgiler ve Fed üzere piyasa düzenleyici kurumlardan gelen açıklamalara kısa vadeli reaksiyonları genelde hissi ve yanlış olur. Orta vadede, yani en az yaz sonuna kadar, ABD tahvil faizleri ve Dolar Endeksi yükselecek görüşümün altını çiziyorum.
Bu görüşü destekleyen bir kanıt daha var. Türkiye’nin de içinde bulunduğu Gelişmekte Olan Ülkeler Zombiland, Abi. Brezilya’da yakında nüfus azalmaya başlayacak. Hindistan’da günlük 200 bin hadise. Bizim durum malum. IMF hergün bir coğrafik bölgedeki iktisatların gerilimden geberdiğini yazıyor (ama küresel büyüme kestirimini üst çekiyor, o da diğer mesele). Dün, ParaAnaliz’a küresel yatırım bankalarının FX iddialarını koyduk. Mesela, Morgan Stanley GOÜ FX’in dolara karşı %4-5 kıymet kaybetmesini bekliyor.
Artık, bütün dünyadan üstümüze enflasyon yağıyor. Cari açık daralmıyor, zira ABD, AB, Araplar ve Çin’den sonra Rusya’yı da uyuz ettik, bir tek Patagonya’dan turist gelecek. Banka ve finans-dışı kurumların Şubat prestijiyle FX borç yenileme oranı %80, yani daima döviz kaçıyor sistemden. Halk %15 TÜFE’ye gülüyor, gidip tasarrufuyla konut alıyor. Nasıl keseceksiniz devaluasyonun önünü?
KE-SE-ME-YE-CEK-Sİ-NİZ
Kuzu kuzu faiz artıracaksınız. Artık bu makalenin altına “Erdoğan bir daha artırmaz” diye 31 yorum gelecek. Size Erdoğan ve AKP’nin vaat ettiği ya da basına sızdırıp yapamadıklarını yazayım:
Kabine değişikliği?
Berat Albayrak hangi bakanlık koltuğuna oturdu?
Anayasa ne oldu?
Ya seçim maddeleri?
Emekli amiraller hangi mapushanede?
Vakti gelince, Paşa’m her vakit yaptığı üzere, paşa paşa yapacak.
İKAZ: Bu makalenin içine AKP zıddı subliminal bildiriler 128 yerleştirilmiştir.
FÖ128Ş
FÖŞ mızıklandı: İş Yok, Para Yok, Eğitim Yok, Gelecek Yok
FÖŞ yazdı: Kırılgan Beşli gitti, Hasta Üçlü geldi
Atilla Yeşilada ve Hakan Akan bilgi merkezlerini anlattı: “Türkiye’de fiyatlar Avrupa’nın 2-3 katı”
