Prof. Dr. Uludüz, ‘Vücudun tüm hücreleri (özellikle de beyin hücreleri) düzgün çalışmak için karbonhidrata gereksinim duyar. Lakin glikoz üzere kolay karbonhidratlar beyin dokusunda tahribat yapabilir’ dedi…
Günlük yaşantımızda şekeri ihtiyacımızdan fazla tüketiyoruz. Zira satın aldığımız tatlı olmayan yiyeceklerin de birden fazla şeker katkılı… “Bilimsel araştırmalara nazaran bu durum Tip 2 diyabet, kalp hastalığı ve kanserin yanı sıra Alzheimer riskini de artırıyor” diyen Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz bu bahiste bilinmesi gerekenleri şöyle açıkladı.
ZIMNÎ ŞEKER KAYNAKLARINA DİKKAT!
Kelam konusu şeker olunca unsur bağımlılığı üzere bir tıp bağımlılıktan kelam edebiliriz, zira şeker yediğinizde beyninizde husus bağımlılığı durumunda uyarılan bölge faal hale geliyor. Bunun en değerli nedeni beynimizin şekere karşı çok ilgili olmasıdır zira şeker, beynin ödül merkezine direkt tesirlidir. Ödül merkezini etkiliyorsa ona bağımlı olma ihtimali çok yüksektir. Etrafta pırasa bağımlısı birini göremezsiniz, pırasanın dopaminle işi olmaz lakin şeker beyin için tam bir iştah artırıcı, haz vericidir. Şeker denince akla beyaz toz şeker geliyor lakin alışılmış ki durum o denli değil. Market raflarına detaylı bakmamız lazım. Bir eserin etiketine bakınca şeker yazacağını düşünebilirsiniz lakin pek çok firma eserin içinde şeker varsa açıkça paylaşmak istemez. Şekerin birçok formu ve ismi vardır. Mesela kaçımız ketçap içinde yahut yoğurt içinde şeker olabileceğini düşünürüz? Kabaca market raflarının aslında dörtte üçünde şeker bulunuyor. Şeker isimlerinin sonu ekseriyetle –oz ile bitiyor; maltoz, galaktoz, fruktoz, glikoz, laktoz üzere.
EN ÇOK HAFIZA MERKEZİNİ ETKİLİYOR
Şeker molekülleri bir ortaya gelerek kolay karbonhidratı oluşturuyor. İşlenmiş ve kolay karbonhidrat yüklü beslenirsek en çok hafıza merkezi hipokampüsümüz ziyan görüyor. Bu bilhassa de genç yaşlarda sık oluyor ve sonunda da gelsin dikkat eksikliği, konsantre olamama ve ilerleyen yaşlarda unutkanlık yakınmaları… Beyinde yüksek ölçüde şeker ve insülin direnci ziyanlı protein olan amiloidlerin yıkımını engelleyerek birikimine yol açıyor ve Alzheimer’ı tetikliyor. İnsülin direnci ile beyinde bilişsel gerileme ve Alzheimer hastalığı ortasındaki ilgiyi anlatan çok sayıda araştırma gündemde… İnsülinin beynin farklı bölgelerinde kan-beyin bariyerini aştığını biliyoruz. Beyin dokusu, bedendeki öbür dokulara kıyasla biraz daha düşük seviyede insüline maruz kalır lakin yeniden de bir öğünde çok fazla karbonhidrat yemek kan şekerini yükselterek beyinde de fazla reaksiyona neden olur ve vakitle şeker hastalığı başlayıp beyne daha fazla ziyan verir. Son yıllarda, bilim insanları Alzheimer hastalığını Tip-3 diyabet olarak isimlendirmeye başladı. Bir çalışmada, 5 bin kişi 10 yılı aşkın bir mühlet takip edildi ve yüksek kan şekeri olanların, bilişsel işlevlerde daha süratli kayıp yaşadığı görüldü.
BU BESİNLERİ TERTİPLİ TÜKETİN
Beyin hastalıklarının oluşumunda yalnızca genetik faktörler değil, beslenme alışkanlıkları da kıymetlidir. İşte beyin sıhhati için de değerli olan kan şekerinizi düzenleyecek besinler…
Keten tohumu:
Lif ve sağlıklı yağlar açısından zengindir. Spesifik olarak, keten tohumu kan şekeri seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir.
Tarçın:
Günde yarım çay kaşığı tarçın kan şekerini manalı ölçüde denetim eder. Kimyasal yapısı insüline emsal tesir sağlar. Mide boşaltma vaktini da uzatarak ani şeker yükselmesini önler.
Avokado:
Çok sayıda çalışma, avokadonun kan şekeri seviyelerini düşürmeye yardımcı olabileceğini ve yüksek tansiyon ve yüksek kan şekeri de dahil olmak üzere kronik hastalık riskini artıran metabolik sendromun gelişimine karşı müdafaa sağlayabileceğini bulmuştur.
Lahana turşusu:
Prediyabetli şahıslarda yapılan bir araştırma, 8 hafta boyunca lahana turşusu üzere fermente besinler yemenin iştirakçilerin yüzde 33’ünde glikoz toleransını güzelleştirdiğini ve HbA1c seviyelerini düşürdüğünü gösterdi.
Bamya:
Polisakkaritler ve flavonoid antioksidanlar üzere güçlü bir kan şekeri düşürücü bileşik kaynağıdır. Türkiye’de kan şekeri düşürücü özelliklerinden ötürü diyabet tedavisinde uzun müddettir kullanılmaktadır.
Fasulye ve mercimek:
Kan şekerini düşürmeye yardımcı olabilecek magnezyum, lif ve protein üzere besinler açısından zengindir. Mesela pirinç pilavı biliyorsunuz kan şekerini yükseltebilir ancak yanına bir ölçü kuru fasulye yahut nohut eklenmesi kan şekeri seviyelerini bir ölçü dengeleyebilir
Fındık:
Araştırmalar, kuruyemiş tüketmenin kan şekeri seviyelerini düzenlemeye yardımcı olmanın tesirli bir yolu olabileceğini göstermiştir. Tip 2 diyabetli bireylerde yapılan bir araştırma, düşük karbonhidrat diyetinin bir modülü olarak az ölçüde fındık ve badem tüketmenin hem açlık hem de yemek sonrası kan şekeri seviyelerini düşürdüğünü göstermiştir.
Balık:
Kan şekerini düzenlemeye yardımcı olabilecek protein, sağlıklı yağlar, vitaminler, mineraller ve antioksidanlar sunar. Protein kan şekeri denetimi için gereklidir. Sindirimi yavaşlatmaya yardımcı olur ve yemek sonrası kan şekeri artışlarını önler. Somon ve sardalya üzere yağlı balıkların kan şekeri regülasyonunu güzelleştirmeye yardımcı olduğu gösterilmiştir.
Brokoli:
Sülforafan, kan şekerini düşürücü özelliklere sahip bir cins izotiyosiyanattır. Çalışmalar, sülforafan bakımından güçlü brokoli özünün güçlü antidiyabetik tesirlere sahip olduğunu göstermiştir. Sülforafanın aktifliğini artırmanın en âlâ yolu brokoliyi çiğ yahut yavaşça buharda pişirmek yahut pişmiş brokoliye hardal tozu üzere etkin mirosinaz kaynakları eklemek olduğunu unutmayın.
Elma:
Kan şekerini düşürmeye ve diyabete karşı muhafazaya yardımcı olabilecek kuersetin, klorojenik asit ve gallik asit dahil olmak üzere çözünür lif ve bitki bileşikleri içerir. Bilhassa yaban mersini, üzüm ve elma üzere makul meyvelerin tüketiminin, Tip 2 diyabet riskini azaltabileceği biliniyor.
Kaynak: Sözcü
