Merkez Bankası’nın faiz indirimleriyle döviz kurlarında rekorlar gelirken, geçen hafta kredi hacminde de 42,5 milyar TL’lik sert artış görülmesi dikkat çekti. Mevduatta artış olmazken, kredilerin nereye gittiği soru işareti yarattı.
Merkez Bankası’nın yüksek enflasyona karşın sert faiz indirimlerine gitmesiyle bir arada döviz kurlarının yanı sıra kredi hacminde de artış hızlandı.
Resmi tüketici enflasyonu yüzde 21,31’e, üretici enflasyonu yüzde 54,62’ye yükselirken siyaset faizinin yüzde 15’e gerilemesi, krediye talebi artırdı.
26 Kasım haftasında TL cinsi ticari kredilerde ortalama faiz yüzde 18,88 olurken, TL cinsi ticari kredi hacmi bir haftada 29,9 milyar TL arttı.
12 Kasım-26 Kasım ortasındaki devirde ticari kredi artışı toplamda 46,7 milyar TL oldu.
Faiz indirimleri öncesinde ağustos ayında ticari kredilerde haftalık artış ortalaması 6,6 milyar TL’de kalmıştı. Kasımdaki haftalık artış ortalama 17,3 milyar TL oldu.
Toplam TL kredi hacminde 26 Kasım haftasındaki artış 42,5 milyar TL’ye yükselirken, son iki haftadaki artış ise 58,6 milyar TL oldu.
KREDİ ARTIŞI MEVDUATA YANSIMADI
Son iki haftada 58,6 milyar TL’lik TL kredi hacmi artışı olurken, TL mevduat hacmi ise yalnızca 10 milyar TL arttı. Bu durum, çekilen kredilerin nereye gittiği sorularına neden oldu.
Kelam konusu iki haftada parite tesirinden arındırıldığında yurt içi yerleşiklerin yabancı para mevduatları toplamda 1,3 milyar dolar azaldı.
Bu iki haftada gerçek bireylerin bankalardaki yabancı para mevduatı, parite tesirinden arındırıldığında yalnızca 200 milyon dolar arttı, şirketlerinki ise 1,5 milyar dolar azaldı.
Yani bilgiler, TL kredilerin, şu an için bankalara döviz ve altın mevduat olarak da dönmediğini gösteriyor.
Resmi enflasyon yüzde 21 iken TL mevduat faizlerinin yüzde 15 civarı düzeylere çekilmesiyle, bu kalemde gerçek kayıplar artmış oldu ve bu da birikim sahiplerini TL mevduattan caydırıcı bir tesir yapıyor.
KREDİLER NEREYE GİDİYOR?
Görüşlerine başvurduğumuz uzmanlar, TL krediler süratle artarken mevduata bunun yansımamasının, yastık altına kaçış dahil çeşitli ihtimallere işaret edebileceğini fakat daha uzun vadeli müşahede gerektiğini belirtti.
Uzmanlar, kredi artışının mevduata yansımamasının bir nedeninin, çekilen TL kredilerin döviz cinsi kredileri kapatmak için kullanılması olabileceğine işaret ediyor. Hakikaten, son iki haftada döviz cinsi kredilerde 2 milyar dolarlık bir azalış oldu.
TL kredilerin dövize çevrilerek ithalat ve dış borç ödemelerinde kullanılmış olması da mümkün.
Bir öteki ihtimal, vergi ve çeşitli kamu borçları için yapılan yapılandırma ödemelerinin Hazine mevduatını artırması, bunun da bankalardaki mevduatı azaltması. Hakikaten, Hazine mevduatında değerli bir artış kaydedildi.
Dolar kurundaki yüksek oynaklık ticari hayatta vadeli satış yerine peşin ve döviz cinsi ödeme yapılmasını yaygınlaştırırken, bu durumun TL kredi talebini de artırmış olabileceğine işaret ediliyor.
Bir öteki mümkünlük, TL krediler ve TL mevduatın, daha yüksek getiri beklentisiyle Borsa İstanbul’a yönelmesi. Hakikaten, döviz kurlarındaki sert yükselişe karşın Borsa İstanbul’da BİST 100 endeksinde son periyotta kayda bedel artış kaydedildi.
Akla gelen bir öbür mümkünlük ise TL kredilerin döviz ve altına çevrilerek yastık altına gitmesi. Uzmanlar, bu olasılığın gerçek olup olmadığını anlamak için daha uzun periyotlu müşahede gerekliliğine işaret ediyor.
Kaynak: Sözcü
