Yüzde 130’a varan elektrik artırımını pahalandıran Elektrik Mühendisleri Odası İdare Konseyi üyesi Olgun Sakarya, “Bunu yalnızca elektriğe yapılan bir artırım olarak görmeyin. İğneden ipliğe her şeye yansıyacak bu elektrik zammı! Yediğimiz ekmekten içtiğimiz suya, giydiğimiz ayakkabıdan gömleğe kadar her türlü mal ve hizmete doğal olarak yansıyacak” tabirlerini kullandı. Sözcü’den Aytunç Erkin’e konuşan Sakarya, “Elektrik gücü üretildiği anda tüketilmesi gereken bir eser. Üretimi, iletimi, dağıtımı ve tüketimiyle eş vakitli bir faaliyet olarak yürütülmesi gerekiyor. Merkezi bir planlamayla yürütülmezse de olmaz” diyerek, AK Parti’nin bu faaliyetleri ayrıştırdığını söyledi.
‘ORTAYA ÇOK KARMAŞIK BİR YAPI ÇIKTI’
Sakarya, şöyle devam etti: “Ayrışan bu faaliyetleri piyasalaştırdınız, ortaya çok karmaşık bir yapı çıktı. Bugün Güç Piyasası Düzenleme Heyeti’nden (EPDK) lisans almış 2 bin 500 özel şirket faaliyet gösteriyor. Bütün bu şirketlerin beklentileri, dala bakış açıları farklı. Böylesine bir farklılık içerisinde merkezi planlama yapma bahtınız yok.”
‘ÇOK ÖNEMLİ İTHAL KAYNAK BAĞIMLILIĞIMIZ VAR’
Sakarya, sorunun kaynağını da şöyle açıkladı: “Çok önemli ithal kaynak bağımlılığımız var. 2020 sayıları elimizde: Net yüzde 43.6 ithal kaynak bağımlısı bir ülkeyiz. İthal kaynakta dışa bağımlılık nedeni AKP’nin tercih ettiği politik anlayış. Geçen yıl barajlardaki su düzeyinin düşmesiyle de doğalgaza önemli bir yönelim oldu. Hasebiyle 2020’de yüzde 43.6’da olan bağımlılık 2021’de daha yüksek olacak.
Yenilenebilir Güç Kaynakları Destekleme Sistemi (YEKDEM) var. Buradan elde edilen elektriğe dolar-sent cinsinden üretim garantisi veriliyor. Teşvik sistemi yani… Su santralleri örneğin, o sistem içinde geri alınması mümkün değil. Bu resmen kaynak transferi. YEKDEM içinde üretilen elektrik de yüzde 20-25 civarında. Toplam elektrik üretiminin yüzde 45’i ithal kaynak, yüzde 25’i de YEKDEM dediğinizde, yüzde 70’e yakın bir oran tutuyor. Yüzde 70’inin dolar yahut Euro cinsinden bir ödemesi ya da maliyeti varsa bu sistemde ucuzluk beklemek mümkün mü?”
‘VATANDAŞ YALNIZCA KATKI MADDESİ’
Elektrik piyasasının bugünkü hacmiyle ilgili de bilgi paylaşan Sakarya şöyle konuştu:
“Yaklaşık bu tarife sayılarıyla 550-600 milyar lira bir hacme sahip. Doları 10 liradan alalım. Karşılığı 50 milyar dolar! Çok önemli bir pasta bu. Bu pastadan kim faydalanıyor? 2 bin 500 şirket. Vatandaşın rolü ne? Yalnızca katkı maddesi! Bu türlü olunca önemli sayılar ortaya çıkıyor. 2019 yılında kamuoyuna yansıyan bir bilgi vardı: Türkiye Bankalar Birliği (TBB) 5 Eylül 2019’da, elektrik üretim ve dağıtım dalının mevcut borç stokunun 47 milyar dolar civarında olduğunu, bu fiyatın yaklaşık 10 milyar dolarlık kısmının 2019 yılı içinde yapılandırmasının tamamlanmasının beklendiğini açıklamıştı. 10 milyar dolar muhtemelen yapılandırıldı ve ödendi. Pekala geriye kalan 37 milyar dolar ne oldu? Bundan kimsenin haberi yok? 50 milyar dolarlık bir piyasa hacminden bahsettik. Ancak… 2019’da kamuoyuna yansıyan sayıyla ilgili bugün ortada bir bilgi yok! Bu ne demektir? Üretim- dağıtım şirketlerinin daha doğrusu bu piyasa içinde rol alan sermaye kümelerinin borçlarının muhtemelen bu tarifelerle kapatıldığını anlıyoruz! Ben, sen, Ahmet amca, bakkal Ali bu tarifelerle borcu ödüyor! Şirketlerin borçlarına katkı gereci oluyoruz.
‘DOMİNO TESİRİ YARATACAK’
Bunu yalnızca elektriğe yapılan bir artırım olarak görmeyin. İğneden ipliğe her şeye yansıyacak bu elektrik zammı! Yediğimiz ekmekten içtiğimiz suya, giydiğimiz ayakkabıdan gömleğe kadar her türlü mal ve hizmete doğal olarak yansıyacak. Çiftçinin eserine yansıyacak! Zira, toprağını sulamak için elektrik kullanacak. Ödeme zahmeti içinde olan çiftçi tahminen de toprağını bırakmak zorunda kalacak. Hayatın her alanında domino tesiri yaratacak.
Elektrik, hava-su üzeredir. İktidar ve muhalefetin güç siyasetlerini gözden geçirip, toplumda yaratılan bu huzursuzluğu bir manada gidermeleri gerekiyor. Elektrik siyasetinin merkezi ve kamusal alana çekilmesi kıymetli. Özerk bir kurum tarafından kamusal hizmet anlayışı içinde merkezi planlamayla yürütülmesi.” (HABER MERKEZİ)
Kaynak: Gazeteduvar
