Kur muhafazalı TL mevduat hesabı uygulaması açıklaması öncesinde Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Şakir Ercan Gül ile Kamu Finansmanı Genel Müdürü Abdullah Bayazıt’ın vazifeden alınmaları ile ilgili olarak ‘imza krizi’ savı ortaya atıldı.
Erdal Sağlam’ın DW’de yayınlanan ve iddiayı gündeme getirdiği yazısı şöyle:
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kur muhafazalı TL mevduat hesabını açıklamasıyla birlikte dolar kurunun nasıl olup da bir gecede 18 TL’den 12 TL’nin altına indiği, iktisat etraflarında ağır bir tartışma konusu olmaya devam ediyor. Merkez Bankası bilançosunu yeterli izleyen iktisatçılar, kurun düştüğü gece rezervin 6-7 milyar dolar seviyesinde eridiğini hesaplıyorlar.
İktisat idaresi bu türlü bir satışın olmadığını söylerken, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin vazifeye geldiği gece bakanlıkta yapılan vazifeden almaların bu olayla ilgili olduğu konuşuluyor. Kulis bilgilerine nazaran Bakan Yardımcısı Şakir Ercan Gül ile Kamu Finansmanı Genel Müdürü Abdullah Bayazıt, kamu bankaları kanalıyla döviz satışı için Merkez Bankası’na gönderilen talimata imza atmayı reddettikleri için misyondan alındı.
‘HALK GÜVENDİĞİ İÇİN DÖVİZ DÜŞTÜ’ DEDİLER LAKİN…
Merkez Bankası geçtiğimiz günlerde kura direkt müdahale ederken, rezervin eridiği söylenen 20 Aralık’ı 21’e bağlayan gece birebir tekniği uygulamadı. Onun için de Berat Albayrak’ın bakanlığı devrindeki üzere, kamu bankaları kanalıyla, art yollardan döviz satarak kurların düşürüldüğü argümanları güzelce öne çıkmaya başladı. Buna karşılık birtakım kamu bankası yöneticileri “O gece dövizi olan vatandaşların dövizlerini bozdurmaları nedeniyle kurların bu kadar indiğini” söylediler. O gece 1 milyar dolar, sonraki sabah 11.00’e kadar toplam 1.7 milyar dolarlık dövizin bozdurulduğu söylenirken, bu yolla “halkın yeni açıklanan pakete güvendiği” propagandasının yapıldığını izliyoruz.
‘128 MİLYAR DOLAR’ MODELİYLE MÜDAHALE
Kurları durdurmak için kamu bankaları kanalıyla döviz satışı konusu, 128 milyar dolarlık döviz rezervinin eritilmesi tartışmalarında sıkça konuşulmuştu. Bu müdahalelerin olduğu günlerde birebir iktisatçılar tekrar bilanço sayılarını inceleyip, “doğrudan değil ancak dolaylı satışlar yoluyla kurların durdurulmasına çalışıldığı” yolundaki kuşkularını aktarmış, iktisat idaresi bu argümanları geçiştirmişti. Örneğin bu tezlerin olduğu günlerde Japon basınına röportaj veren Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak kamu bankalarının kuru frenlemek için dolar sattığı hakkındaki bir soruya, “Serbest piyasa kuralları dahilinde, kamu bankaları hem kamu faydasını hem de kârlılığı izlemektedir ve bu bu türlü devam edecektir” karşılığını vermişti.
ELVAN GİTTİ, ALBAYRAK TEKNİKLERİ GERİ GELDİ
Kulislerde konuşulanlara nazaran o periyot Bakan Albayrak’la yakın çalışan Nureddin Nebati, bakan olarak atandığı gün, Merkez Bankası’na gönderilmek üzere bir talimat hazırlattı. Albayrak periyodundaki uygulamaları çağrıştıran talimatta, “Merkez Bankası’ndaki Hazine’nin hesabından şu ölçüde dövizin alınıp, belirtilen banka ve KİT’lerdeki Hazine hesaplarına gönderilmesi” isteniyordu. Bakan, talimatın bürokratik kademelerden geçirilmesini, ardından kendisinin imza atacağını söyledi.
Kamu Finansmanı Genel Müdürü Abdullah Beyazıt ve Bakan Yardımcısı Şakir Ercan Gül bu talimatı imzalamayı reddettiler. Tekrar birebir kulis bilgilerine nazaran bu kararın tam olarak ne manaya geldiğini, neye imza attıklarını netleştirmek için bu yetkililer, misyondan alınan eski Bakanları Lütfü Elvan’ı arayıp danıştılar. Elvan da 128 milyar dolarlık tartışma sırasında aralı olduğunu söylediği bu kararın ne manaya geldiğini eski bürokratlarına anlattı. Bunun üzerine Genel Müdür Bayazıt ve Bakan Yardımcısı Gül, bu kararı imzalamayacaklarını söylediler.
YENİ MODEL: KİT’LER DE MÜDAHALEDE ARAÇ OLDU
Bunun üzerine “Getirin ben imzayı atarım” diyerek Bakanın talimatı imzaladığı, akabinde Merkez Bankası’na gönderdiği ve süreci yaptırdığı tez ediliyor. Bu ortada talimata imza atacak öteki bürokratlar buldu mu, yoksa yalnızca Bakanın kendisi mi imzaladı, o kısmını bilmiyoruz. İmza atmayı reddeden iki kıymetli bürokrat, çabucak ardından Erdoğan’ın imzasıyla vazifeden alınmıştı.
İşte bu kulis bilgileri, iktisatçıların söylediği üzere kamu bankaları kanalıyla o gece döviz rezervlerinden satış yapıldığı savlarını güçlendiriyor. Merkez Bankası doğal olarak rezervlerden harcayarak Hazine’nin TL hesabının bir kısmını dövize çevirip, Bakanlığın istediği kamu bankaları ve KİT’lere göndermiş olma ihtimali çok yüksek.
Zati Nebati’nin bakanlığa gelmesinden sonra, “kamu bankaları kanalıyla art kapıdan döviz satışlarının yapıldığı” piyasalarda konuşulmaya başlamıştı. Anladığımız kadarıyla bu sefer kamu bankalarının yanısıra seçilen KİT’ler de piyasaya alıcı yahut satıcı olarak girip Hazine ismine döviz alım satımı yapıyorlar.
ATAMADAN İKİ GÜN SONRA DEVREYE SOKULDU
Bu kulis bilgileri birebir vakitte “eski Bakan Lütfü Elvan’ın misyonundan olmasında en kıymetli faktörlerden birinin kamu bankaları kanalıyla dolaylı döviz satışına müsaade vermemesi” olduğu istikametindeki söylentileri de doğrulamış oluyor. Bakan Elvan özgür piyasa şartlarına ters gördüğü için bu prosedüre karşıydı. Bakan Nebati gelene kadar kurlara müdahalenin direkt döviz satışları kanalıyla yapılmak zorunda kaldığını unutmayalım. Bakan Nebati geldikten 2 gün sonra, bir müddettir konuşulan, ismine sonradan “kur korumalı” denilen, dövize endeksli TL mevduat hesabı açılması kararı alınıp açıklandı. Bu kararın tesirinin güçlü gözükmesi ve piyasada güçlü bir önlem algısı yaratılması için de kurlarda şok düşüşler yaşanması gerekiyordu, böylelikle bu da sağlanmış oldu.
İşte kamu bankaları ve KİT’ler kanalıyla, motamot 128 milyar dolarlık rezervin eritilmesinde gördüğümüz sistemin yine devreye sokulduğu argümanları, bu kulis bilgileriyle tamamlanmış oluyor. (DW)
Kaynak: Gazeteduvar
