Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, 2021 yılında tarım kesimine dair yaptığı değerlendirmede, elektrik, mazot ve gübreye gelen artırımlar nedeniyle pek çok çiftçinin ekim yapamadığını belirtti. Bayraktar, ekim yapan çiftçinin ise sulama yapamadığını ve gübre atamadığını aktararak 2022’de besine erişimin zorlaşacağını söyledi.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Lideri Şemsi Bayraktar, bugün yazılı olarak paylaşılan basın açıklamasında tarımda 2021’in nasıl geçtiğini açıkladı ve 2022’ye dair beklentilerini sıraladı.
Elektrik, mazot ve gübreye gelen artırımlar nedeniyle pek çok çiftçinin ekim yapamadığını belirten Bayraktar, ekim yapan çiftçinin ise sulama yapamadığını ve gübre atamadığını belirtti.
Bayraktar, “Bu maliyetleri karşılayamayan üreticilerimiz üretimden vazgeçecek, fiyatlar yükselecek, hem çiftçilerimiz hem tüketicilerimiz ziyan görecek, besine ulaşım da zorlaşacaktır” dedi.
TARIMDA 2021
Açıklamasında, “Gıda eserlerinde görülen yüksek fiyatlar ve kimi eserlere erişimdeki sıkıntılar, yediden yetmişe toplumun her bölümüne tarımın ulusal güvenliğimizin en kıymetli bileşenlerinden biri olduğunu açıkça gösterdi” sözlerini kullanan Bayraktar, 2021 yılında yaşanan kıymetli gelişmeleri şöyle sıraladı:
- 2021 yılının birinci 9 aylık bilgilerine nazaran tarım bölümü, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın yüzde 6’sını sağladı.
- Tarım bölümündeki büyüme, 2020 yılında yüzde 5,9 iken, 2021 yılının Ocak-Eylül devrinde bir evvelki yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 2,9 oranında azaldı.
- Tarımdaki gerilemenin temel nedeni, bitkisel üretimde yaşanan azalış oldu.
- 2020-2021 üretim döneminde yaşanan şiddetli kuraklık ve öbür afetler, en fazla arpa, buğday ve baklagil eserlerinde randıman kayıplarına neden oldu.
- 2021 yılı toplam bitkisel üretim, bir evvelki yıla nazaran yüzde 6,1 azalarak, 126 milyon tondan 118,4 milyon tona geriledi.
- Hayvansal üretimde ise Ocak-Ekim periyodunda yumurta üretimi yüzde 2,3 azalırken, tavuk eti ve endüstriye aktarılan süt ölçüsü yüzde 2,1 oranında arttı.
- Öte yandan tarım bölümü, istihdamdaki değerini koruyor.
- Ekim ayları prestijiyle 2020’de yüzde 18 olan tarımın istihdamdaki hissesi, 2021’de yüzde 17,1’e geriledi.
- 2021 yılının Ekim ayında ise tarım 5 milyon şahsa istihdam sağladı.
- Tarım kesimi, işsizliği 1,7 puan düşürerek yüzde 12,9’dan yüzde 11,2’ye çekti.
- 2021 yılı bütçesinde tarım dalına ziraî dayanaklar için bir evvelki yıla nazaran yüzde 4,7’lik artışla 22 milyar 966 milyon lira kaynak ayrıldı.
- 2022 yılı dayanak bütçesi ise 25 milyar 834 milyon olarak planlandı.
- Her ne kadar dayanak bütçesinde artış yapılmış olsa da girdi fiyatlarında, örneğin gübrede yüzde 400’leri aşan fahiş artışlar dikkate alındığında belirlenen bu sayının yetersiz olduğu görülüyor.
- Takviye bütçesinin Tarım Kanunu’nda belirtildiği üzere Gayrisafi Ulusal Hasıla’nın en az yüzde 1 oranında olması gerekirken, bu sayı yüzde 0,35 seviyelerinde kaldı.
- Kuraklık ve her yıl yaşadığımız öbür afetler dikkate alındığında bu artırımlarla birlikte 2022 yılı tarım dalında güçlü geçecek.
ÇİFTÇİ GÜBRE ATAMADI VE SULAMA YAPAMADI
Çiftçinin gübre ve mazottaki yüksek artışlar nedeniyle sonbahar ve kış ekimini yapamadığını belirten Bayraktar, ekim yapanların ise gübreyi yetersiz kullandığını yahut hiç kullanamadığını aktardı.
Bayraktar ayrıyeten artan gübre fiyatları dikkate alındığında, 2021 yılında hububatta dekara 20 lira, öbür eserlerde dekara 8 lira olan dayanağın yetersiz olduğunu tabir etti.
Yılbaşında yapılan yeni artırımların girdi maliyetlerini daha da artıracağını hatırlatan Bayraktar, yeni elektrik fiyatlarıyla sulama yapılamayacağını belirtti.
“Sadece sulamadan ötürü çiftçimizin elektrik fiyatları 2 kat arttı” diyen Bayraktar, “Bu maliyetleri karşılayamayan üreticilerimiz üretimden vazgeçecek, fiyatlar yükselecek, hem çiftçilerimiz hem tüketicilerimiz ziyan görecek, besine ulaşım da zorlaşacaktır” dedi.
Hayvancılık dalının de yeni bir krizle karşı karşıya olduğunu belirten Bayraktar, “Bitkisel ve hayvansal üretim yapan üreticilerimize moral verecek yeni dayanakları ivedilikle devreye sokmazsak, ülke olarak üretimi değil, ithalatı desteklemiş oluruz. 2022 yılı insanımız için güç bir yıl olur. Ülke olarak ağır faturalar öderiz” tabirlerini kullandı.
GÜBRE VE ZİRAÎ İLAÇ MALİYETLERİNDE REKOR ARTIŞ
Bayraktar girdi maliyetlerindeki fiyat artışına ait şu bilgileri verdi:
“Önemli bir ziraî girdi olan gübrede, Aralık ayı itibariyle son 1 yılda, amonyum sülfat gübresi yüzde 437, üre gübresi yüzde 403, amonyum nitrat gübresi yüzde 371, DAP gübresi yüzde 294 ve 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 261 oranında arttı.
2022 yılında yetersiz gübre kullanımının ülkemize faturası ağır olur. Dövizdeki artış nedeniyle birtakım tarım ilaçları fiyatlarında da yüzde 70’e varan oranlarda artışlar yaşandı.
Aralık ayının 20’sinden sonra döviz kurunda görülen düşüşlere bağlı olarak pek çok besin eserinde ve ziraî girdi fiyatlarında beklenilen düşüş yaşanmadı. Bu durumda gübre fiyatlarında da kayda paha oranlarda indirim olmadı.
Kimyasal gübreleri ucuza ithal ettikleri halde fiyatlarını daha değerliye ithal eden firmalarla bir tutan ve bunun yanında haksız bir halde kâr marjlarını artıran ithalatçılar ve dağıtıcılar bulunuyor.
Gübre piyasasının istikrarsızlığından yaralanarak haksız çıkar elde eden bu firmaların ve dağıtıcıların, Ticaret Bakanlığınca denetlenerek piyasa fiyatlarının düzenlenmesi açısından gübre fiyatlarını maliyet ve onun üzerine adil bir kâr seviyesine getirmeleri sağlanmalıdır.
Bu bağlamda gübre üreten ve ithal eden tüm kesimin dünya gübre fiyatlarının yüksekliği karşısında üreticilerin gübreye taleplerini haksız yarara dönüştürme eforuna girmemeleri gerekiyor.
Üreticinin sırtından haksız gelir elde etmeye çalışmak, ziraî üretime vurulacak en büyük darbelerden birisidir.”
ELEKTRİK FİYATLARI
Bayraktar elektrik artırımlarına ait şu açıklamalarda bulundu.
“Tarımsal sulamada üreticilerimizin karşı karşıya kaldığı meselelerin başında elektrik fiyatları geliyor. Bilhassa fon, hisse ve vergi dahil, 2020 yılı Aralık ayı prestijiyle 85,2 kuruştan elektrik alan üreticilerimiz 2021 yılı Aralık ayında yüzde 22,2’lik artışla 104,1 kuruştan elektrik kullanmak zorunda kaldı.
Üreticilerimiz mesken abone kümesine nazaran yüzde 16,34 daha kıymetli elektrik kullandı.
Başka taraftan, 2021’de esasen çok kıymetli olan elektrik fiyatları nedeniyle büyük maliyet artışlarını göğüslemek zorunda kalan üreticilerimiz indirim beklerken, 31 Aralık 2021 gece yarısı elektriğe gelen ve 01 Ocak 2022 tarihinden itibaren geçerli olan astronomik artırımlar sonucunda yıkıldı.
2022 artırımıyla ziraî sulamada kullanılan elektrikte, tek vakitli alçak tansiyon fiyatında 2021’e nazaran yüzde 94,8 oranında fiyat artışı oldu. 2021 aralık ayında, ‘KDV ve öteki kalemler’ hariç tek vakitli alçak tansiyon ünite fiyatı kilovat saatte 86 kuruş iken, gelen artırımla birlikte kilovat saatte 167,5 kuruşa yükseldi.
Artan elektrik fiyatları üretimin sürdürülebilirliği için büyük bir tehdit ögesi halinde geldi.
Üreticilerimiz bu elektrik fiyatlarıyla üretim yapamaz hale geldi. Üreticilerimizin verimli bir halde üretime devam edebilmeleri için elektrik fiyatları makul seviyeye çekilmelidir.
Tarım kesiminin stratejik değeri göz önüne alınarak, tarıma müspet ayrımcılık yapılmalıdır.
Elektrikte uygulanmakta olan yüzde 18 KDV oranı artan maliyetler karşısında ezilen çiftçi için yüzde 1’e indirilmelidir. Elektrik kesinlikle desteklenmeli, tarifede önemli bir indirim yapılmalıdır.
Aylık fatura düzenlenmesi de üreticilerimizi soruna sokmaktadır. Gerekli düzenlemeler yapılarak eserlerin hasat periyodu dikkate alınıp, yılda bir ya da iki kere olacak halde tahsilat yapılması sağlanmalıdır.
Çiftçilerimiz gübre, mazot, sertifikalı tohum, elektrik ve ilaç kullanmaktan korkuyorsa ve kaçıyorsa üretmekte önemli bir sorun var demektir. Çiftçimizi toprağa ısındırmalıyız, kaygılarını bertaraf etmeliyiz.”
Kaynak: Sözcü
