Ogün Akkaya
ANKARA- CHP Genel Lider Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Fethi Açıkel Başkanlığı’ndaki CHP AR-GE Bilim Platformu, memleketler arası kurum ve kuruluşların data ve endekslerinde Türkiye’nin durumunu inceledi ve bir rapor hazırladı. Raporda, CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun ‘Türkiye’nin beş sorunu’ olarak sıraladığı sıkıntılarla birlikte liyakatsizlik ve ‘kurumsal imha’ sıkıntıları 13 başlık altında merkeze alındı.
Rapora dair açıklama yapan Açıkel, “Bu kapsamlı çalışmanın sonucunda milletimizi, yaygın fakirleşmenin ve kurumsal yıkımın eşiğine getiren tek kişilik hükümet sisteminin 20 yıllık karnesini vermiş olduk” dedi.
‘TÜRKİYE YARGIYA VE MAHKEMELERE İTİMAT SIRALAMASINDA 129. SIRADA’
Raporun “Demokrasi, Temel Hak ve Özgürlükler Buzul Çağına Geriledi” başlıklı kısmında Türkiye’nin 2021 Dünya Adalet Projesi Endeksi’ne nazaran durumu değerlendirildi. Rapora nazaran Türkiye, Madagaskar, Angola, Mali üzere ülkelerin gerisinde kalarak hukukun üstünlüğü sıralamasında 128 ülke ortasında 117. sırada yer aldı. Tıpkı vakitte dahil olduğu Orta Asya ve Doğu Avrupa bölgesindeki 14 ülke ortasında ise son sıraya düştü ve benzeri gelire sahip 40 ülke ortasında ise 38. sırada yer aldı. Türkiye ayrıyeten 2011 yılında 167 ülke ortasında yargı sistemine ve mahkemelere itimat sıralamasında 53. sırada yer aldı. Türkiye, 2021 yılına gelindiğinde ise birebir listede 129. sıraya düştü.
ERİŞİME ENGELLENEN İNTERNET SİTESİ SAYISI 467 BİNE ULAŞTI
Raporda ayrıyeten Türkiye’nin Hükümet Kısıtlamaları Endeksi’ne nazaran son 10 yılda 18 sıra birden gerileyerek 2021’de 167 ülke ortasında 157. sırada bulunduğu bilgisine de yer verildi. Gazetecilerin durumunun da değerlendirildiği raporda Hudut Tanımayan Gazeteciler’in Türkiye’deki basın özgürlüğüne ait dataları hatırlatıldı. Buna nazaran Türkiye, basın özgürlüğü konusunda 2002’de 100. sıradayken, 2021’de 153. sıraya geriledi. Ayrıyeten 2015 yılında erişime engellenen internet sitesi sayısı 80 bin 533 iken bu sayı Aralık 2020 tarihi itibariyle beş kat artarak 467 bin 11 oldu. Erişim engellemeleri, içerik kaldırmalar, toplumsal medya kaynaklı tutuklamalar üzere kriterleri merkeze alarak, Freedom House tarafından hazırlanan İnternet Özgürlüğü 2021 Raporu’na nazaran ise Türkiye, 100 puan üzerinden yalnızca 34 puan aldı ve geçen yıllarda olduğu üzere bu yıl da “özgür olmayan ülkeler” kategorisinde yer aldı.
‘TÜRKİYE’DEKİ GERÇEK İŞSİZ SAYISI 97 ÜLKENİN NÜFUSUNDAN FAZLA’
Raporun “Ekonomik Fakirleşme, Eşitsizlik ve Borç Krizi Derinleşti” kısmında ise Türkiye’nin ekonomik durumu değerlendirildi. Türkiye’nin gerçek işsiz sayısının 97 ülkenin nüfusundan fazla olduğu belirtilen kısımda, Türkiye’nin OECD ülkeleri 25-64 yaş kümesinde işgücüne iştirak oranı en düşük olan ülke olduğu belirtildi. Türk lirasının gelişmekte olan ülkelerin para üniteleri ortasında Arjantin pesosundan sonra en fazla bedel kaybeden para ünitesi olduğu, Türkiye’nin dünya enflasyon liginde 185 ülke ortasında en yüksek enflasyona sahip 11. ülke pozisyonunda yer aldığı bilgisi de raporda yer alan datalar ortasında yer aldı.
‘AK PARTİLİ YILLARDA EN AZ 28 BİN 380 PERSONEL HAYATINI KAYBETTİ’
Raporda yer alan bir diğer dataya nazaran Türkiye, 36 OECD ülkesi içerisinde Ekim 2021 prestijiyle besin enflasyonu en yüksek ülke oldu. Güç maliyetleri konusunda da ise en yüksek enflasyona sahip 6. ülke pozisyonunda yer aldı. Raporun emekliler ile ilgili data kısmında “Saray rejiminin yok saydığı düşük fiyatlı emekliler ve emeklilikte yaşa takılanların artmasına neden olan mevcut emeklilik sistemi, Mercer, CFA İnstitute Küresel tarafından 2021 yılında yapılan çalışmaya nazaran, 43 sistem ortasında 39. sırada yer alarak, en makûs emeklilik sistemlerinden biri olarak kabul edilmektedir” değerlendirmesi yapıldı.
İş cinayetleri konusunda ise AK Parti’nin iktidara geldiği 2002 yılının Kasım ayından 2021 yılına kadar en az 787 çocuğun iş kazası sonucu hayatını kaybettiği bilgisine yer verilirken, “AK Partili yıllarda en az 28 bin 380 emekçi hayatını kaybetti” denildi.
‘DIŞ SİYASETTE İTİBARSIZLAŞMANIN SOMUT ÖRNEĞİ’
Raporda Türkiye’nin Mali Aksiyon Misyon Gücü (FATF) tarafından gri listeye alınması da kendisine yer buldu. Raporda bu bahse ait ”Türkiye, kara para aklama ve terörizm finansmanı üzere önemli ikazlara kulak asılmaması ve gerekli tedbirlerin alınmaması yüzünden büyük bir prestij kaybı yaşamaktadır. AKP iktidarında, bakanlık devrinde rüşvet ve yolsuzluk savları ile gündeme gelen AKP’li birtakım siyasetçiler, Türkiye Cumhuriyeti Devletini temsil etme vazifesi verilerek Büyükelçi atanmıştır. Ülkemizin kurumlarına ve ulusal prestijine büyük ziyan veren bu atamalar; dış siyasetteki itibarsızlaşmanın somut bir örneği olmuştur” değerlendirmesi yapıldı.
’41 OECD ÜLKESİ İÇERİSİNDE AYRIMCILIĞIN EN ÇOK OLDUĞU ÜLKE’
Raporun “Toplumsal Kutuplaştırma Siyaseti Yüzünden Toplumsal Barış Zedeleniyor. Kimliklere, Hayat Biçimlerine Hoşgörüsüzlük ve Bayana Şiddet Sorunu Tırmanıyor” kısmındaki bilgilere nazaran ise Türkiye, Avrupa’daki 25 ülke içerisinde en barışçıl olmayan ülke pozisyonunda yer aldı.
Başka bilgilere nazaran Türkiye; Ayrımcılığa karşı yasal tedbirler ve toplumsal müsamaha üzere kategorilerle hesaplanan “kişisel özgürlükler” sıralamasında 154. sırada yer alırken, 41 OECD ülkesi ortasında ayrımcılığın en çok olduğu ülke pozisyonuna geldi. Türkiye ayrıyeten dini özgürlükler sıralamasında ise 163 ülke ortasında 149. sırada yer aldı. Türkiye, 2020 yılında AİHM’de Rusya’dan sonra aleyhine en çok müracaat yapılan ülke olurken, 115 ülke ortasında azınlıkların en çok tehdit altında olduğu 35. ülke olarak gösterildi. Kabahat oranları, şiddet içerikli şovlar, komşu ülkelerle tansiyonlu bağlantılar, istikrarsız siyasi ortam üzere alt başlıklarla belirlenen Toplumsal Güvenlik sıralamasında ise 163 ülke ortasında 144. sırada, inançsız ülkeler ortasında yer aldı.
‘DEVLET FAALİYETLERİNİN DENETLENEBİLİRLİĞİ AÇISINDAN SONUNCU SIRADA’
Raporun “Kurumlar Yıkılarak, Liyakat Nizamı Büsbütün Çökertiliyor” başlıklı data değerlendirmesi kısmında ise Türkiye, hâkim ve savcı atamalarını tarafsızlık ve liyakat temellerine nazaran yapma konusunda en makûs 5. OECD ülkesi oldu. 2021 Kurumlara İtimat Endeksi’nde ise 90. sırada yer aldı.
Bahse ait yapılan değerlendirmede ise “AKP iktidarında, Kamu İhale Kanunu 200’e yakın sefer değiştirilmiş, Sayıştay ve MASAK’ın kontrol işlevleri zayıflatılmış, Teftiş Konseyleri etkisizleştirilmiştir. Vatandaşların, STK’ların ve öteki kuruluşların, devletin faaliyetleri ile ilgili hesap vermesi üzerinde tesir sorgulama imkânı açısından yapılan değerlendirmeye nazaran Türkiye, 4,39 puanla 41 OECD ülkesi içinde sonuncu olmuştur” tabirlerine yer verildi.
Kaynak: Gazeteduvar
