DİSK-AR’ın araştırmasına nazaran, Türkiye’de özel kesim çalışanlarının yüzde 69’u minimum fiyat yahut civarında maaş alıyor. Geçtiğimiz yıl bu oran yüzde 62 olarak kaydedilmişti. Araştırmaya nazaran minimum fiyat dolar karşısında yıldan yıla erirken taban fiyatın kişi başı ulusal gelire olan hissesi da daima düşüyor.
Türkiye Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) 2022 için belirlenecek minimum fiyat görüşmeleri sürerken ‘Asgari Fiyat Gerçeği 2021’ raporunu yayımladı.
DİSK-AR’ın taban fiyat araştırması, Türkiye’deki çalışma tertibine ait çarpıcı sonuçları gün yüzüne çıkardı. Raporda Türkiye’de 10 milyona yakın emekçinin minimum fiyat civarındaki fiyatlarla çalıştığı, milyonlarca çalışanın minimum fiyata erişemediği, bayan çalışanların dörtte birinin taban fiyat dahi alamadığı bilgisi yer aldı.
ÜCRETLİLERİN BİRDEN FAZLA TABAN FİYAT CİVARINDA MAAŞ ALIYOR
Rapora nazaran, taban fiyatın yüzde 20 fazlası ve altında fiyat alan emekçilerin sayısı 9,7 milyon oldu. Bütün fiyatlı çalışanların yüzde 50’ye yakını bu kapsamda. Tüm fiyatlı çalışanların yüzde 64’ü ise (12,5 milyon işçi) taban fiyatın altı ile taban fiyatın bir buçuk katı ortasında bir fiyat elde ediyor.
Minimum fiyat ile öbür emek gelirleri ortasındaki makas kapandığı tespitine yer verilen raporda, “Türkiye’de emek gelirleri artışının sonlu bırakılması taban fiyat ile başka fiyatların ortasındaki makasın kapanmasına ve minimum fiyat civarı bir fiyatla çalışanların oranının artmasına sebep oluyor” tabirlerine yer verildi.
2005 yılında aylık ortalama fiyat ve maaş geliri taban fiyatın 2,2 katı iken, 2019’da minimum fiyatın 1,7 katına geriledi.
Ayrıyeten özel kesim emekçilerinin yüzde 21,8’i minimum fiyata erişemezken, özel dalda minimum fiyat ve altında fiyatla çalışanların oranı yüzde 44, minimum fiyat civarında çalışanların oranı yüzde 69 oldu. 8,4 milyonu aşkın özel dal çalışanının minimum fiyatın yüzde 20’si ve altında fiyatlarla çalıştığı belirtildi.
Geçtiğimiz yıl bu oran yüzde 64 olarak tespit edilmişti.
Taban fiyata erişemeyenlerin oranı genelde yüzde 18 iken bayanlarda bu oran yüzde 25’i aştı. Minimum fiyat civarında bir fiyat ile çalışan bayanların oranı ise yüzde 60 oldu.
KİŞİ BAŞI ULUSAL GELİRE ORANI DÜŞÜYOR
1974’te kişi başına ulusal gelirin yüzde 80,6’sı seviyesinde olan taban fiyat, 2021 yılında ulusal gelirin yüzde 54,5’ine geriledi. Taban fiyat kişi başına gelire paralel olarak artsaydı brüt minimum fiyatın 2021 yılında 3 bin 577 TL değil, 5 bin 645 TL olması gerekirdi.
DOLAR VE ALTIN KARŞISINDA MİNİMUM FİYAT ERİDİ
2008’de 371 ABD doları olan taban fiyat 2016’da 430 dolara yükseldi.
Sonrasında taban fiyat dolar cinsinden gerilemeye başladı. 2021 yılı ortalama kuruna nazaran taban fiyat 336 ABD doları iken, Kasım 2021 yeni kurlarına nazaran 270 dolara düştü.
Merkez Bankası’nın yıllık ortalama Cumhuriyet altını fiyatlarına nazaran 2003 yılında taban fiyatın yıllık meblağı ile 25 altın alınabilirken 2021’de yıllık net minimum fiyatla yalnızca 10,4, şimdiki fiyatlara nazaran ise 7 Cumhuriyet altını alınabiliyor.
Kaynak: Sözcü
