Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, tüm dünyada panik yaratan ve kapanmaları yine gündeme getiren Omicron varyantının bu kere yeni bir dalga değil, tsunamiye yol açacağını söyledi.
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Lideri ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, tüm dünyayı süratle tesiri altına alan ve yeni yıl arifesinde ABD ve Avrupa’da kapanmaları tekrar gündeme getiren Omicron varyantı hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Prof. Dr. Yavuz, pandemi başladığından beri daima yeni dalgalardan bahsedildiğini fakat bu defa önemli bir tsunami ile karşı karşıya olunduğunu söyledi. Prof. Dr. Yavuz, Güney Afrika’dan gelen bilgiler hastalığın hafif seyirli olduğunu gösterse de olayların çoğunluğunu gençlerin oluşturması ve Güney Afrika’da toplumda hastalığı geçirme oranının yüzde 75’leri bulması nedeniyle Omicron’un hafif hastalığa neden olduğuna dair kesin bir kanıya ulaşmak için şimdi çok erken olduğunu vurguladı.
Prof. Dr. Yavuz, İngiltere ve Norveç’ten gelen bilgilere nazaran hastalık seyrinin daha çok Delta varyantına benzediği istikametinde olduğunu, fakat Omicron’un bulaşma suratının Delta’yı katladığı göz önüne alındığında, hadise sayılarının sıhhat sistemlerini zorlayabilecek seviyelere ulaşma riski bulunduğunu belirtti.
“AMERİKA’DA BİR AY İÇİNDE NEREDEYSE BASKIN HALE GELDİ”
Prof. Dr. Yavuz, “Güney Afrika’da Kasım sonuna yanlışsız ortaya çıktıktan sonra, bir ay içinde inanılmaz süratli çoğalarak, yaklaşık her 2 günde bir, enfeksiyon sayısı ikiye katlanarak, şu anda tüm enfeksiyonların yüzde yüze yakınına neden oluyor Omicron. Orada tanımlandıktan kısa müddet içinde de çabucak hemen dünyanın bütün ülkelerine yayıldı tıpkı süratle. Ne yazık ki başka ülkelerde de baskın hale gelmeye başladı.
Dün mesela Amerika Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi CDC genomik surveyansı açıkladılar, yüzde 73. (Yani yeni Kovid enfeksiyonlarının yüzde 73’ü Omicron’a bağlı ortaya çıkıyor.) Çok makus olduğunu duyuyorduk fakat ben de beklemiyordum bu kadarını açıkçası. Daha 1 ay geçmeden ABD’de de neredeyse baskın hale gelmiş durumda.” dedi.
“AVRUPA DATALARI GÜNEY AFRİKA’DAKİ ÜZERE GÖRÜNMÜYOR”
Güney Afrika’da hastalığın hafif seyirli gözlenmesinin rehavete yol açmaması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Yavuz, “Halkın çabucak hemen yüzde 75’i hastalığı geçirmiş durumda. Sanki ona mı bağlı, yoksa orada daha genç bir nüfus var, ona mı bağlı; şimdi bu sorunun karşılığı ortaya çıkmadı. Ancak Avrupa tecrübesine bakıyoruz, örneğin İngiltere’de şu an süratle çoğalıyor.
Norveç’te tekrar olayların neredeyse yüzde 25’i Omicron. Orada tıpkı tablo görülmedi açıkçası. Daha çok Delta üzere ilerliyor hastalığın seyri. Bu süratle çoğalan bir virüsün o kadar çok fazla sayıda insanı hastalandırabilir ki hem hastane kapasitelerini aşma, hem de vefatları artırma riski çok yüksek. Bu nedenle evvelkileri daima dalga olarak görüyorduk ancak şu andaki nitekim tsunami gidiyor.
Çok süratli yayılıyor ve çok sayıda insanı çok kolay bir halde enfekte edebiliyor. Hem olay sayısını hem de vefat sayılarının artırabileceğine yönelik datalar var. Bu çok korku yaratıyor bizde gerçekten” biçiminde konuştu.
“LİSEYE GİDEN KENDİ KIZIMA DA AŞI YAPTIRDIM”
Omicron açısından alınması gereken tedbirlere de değinen Prof. Dr. Yavuz, bunun başında yeniden aşılamanın geldiğini söyledi. Prof. Dr. Yavuz, “Bizim en büyük problemimiz bu hastalıkta, vefat. Şu anda aşılama sağlandığında, ek dozlar da yapıldığında, yeniden mevt ve ağır hastalıktan korunabilmek büyük oranda mümkün oluyor.
Yapılan çalışmalarda aşılanmanın, üç doz mRNA aşısından sonra hala yüzde 75 ağır hastalık ve mevtten koruduğu gösterildi. Türkiye’de aşılanma oranımız hala yüzde 60’larda. Bunu artırmamız koşul. Çocuk kümesinde da aşılanmaya geçilmesi gerekiyor. 5-11 yaş kümesine kullanılan aşının Türkiye’ye de gelmesi ve aşı hakkı tanınması gerekiyor.
Tekrar genç yaş kümesinde, 12 yaş üstünde aşılama çok yavaş gidiyor. Benim kızım da lise öğrencisi ve aşı hakkı tanımlandığı anda yaptırdım. Üçüncü doz hakkı geldiğinde, onu da yaptıracağım.” diye konuştu.
“BİLMEDİĞİNİZ ŞAHISLARLA BİR ORTAYA GELMEYİN”
Dünyada çeşitli ülkelerde kapanma kararlarının alınmaya başlandığını lakin Türkiye için bu türlü bir durumun şu an kelam konusu olmadığının tekraren lisana getirildiğini söyleyen Prof. Dr. Yavuz, “En azından kalabalıkların azaltılması yoluna gidilebilir. Maske kullanımı çok kritik hale geliyor. Uygun ve düzgün maske kullanmak gerekiyor. Bilhassa riskli kümelerde tarama testlerinin, erkenden yakalayarak izole edebilmek için yapılması lazım.
Hapishaneler, okullar üzere yerlerde nizamlı tarama testleri yapılmalı. Mümkünse uygun kesimlerde uzaktan çalışma sistemine bu periyotta geri dönülmesi tesirli olabilir. Lakin en kıymetlisi bilhassa yılbaşı kutlamaları sırasında katiyen çok kalabalıklara girilmemeli. Bunalmış olmak akılsızca davranışlar yapmamıza münasebet olmamalı. Daha küçük kümelerle, örneğin tam aşılı olduğunu bildiğiniz üç beş kişi ile tahminen bir ortaya gelinebilir. Ancak tanımadığınız, bilmediğiniz, aşı olup olmadığından bihaber olduğunuz kalabalık kümelerle, hele ki kapalı, kalabalık ortamlarda muhakkak bir ortaya gelinmemesi lazım.” halinde konuştu.
“PANKORONAVİRÜS AŞILARINDAN UMUTLUYUM”
Coronavirüslerin hepsine karşı tesirli olabilecek pankoronavirüs aşısı ile ilgili çalışmalardan da bahseden Prof. Dr. Yavuz, bu çalışmalardan ümitli olduğunu ve bu aşılar çıkarsa artık mutasyon telaşı kalmadan tüm c
oronavirüs tiplerine karşı korunma sağlanabileceğini söyleyerek kelamlarını şöyle noktaladı:
“Bir teneffüs yolu virüsünün aşı bağışıklığından kaçması, bizim açımızdan çok şaşırtan bir şey değil. Bunu gripten de esasen biliyoruz. Burada değerli olan, genomik sürveyansın yapılması ve (baskın olan suşa göre) aşının ne vakit değişmesi gerektiğine karar verilmesi. Örneğin grip aşılarında, aşı aktifliği yüzde 50’nin altına düştüğünde, o anda baskın olan suşa karşı yeni aşı çalışması yapılır. Şu anda hala üç doz mRNA aşıları ile yüzde 75’e varan oranlarda korunabiliyoruz. Bu, grip aşılarının etkinliğinden daha yüksek. Şu anda virüsün aşılardan kaçabilmesi, Spike proteininin belirli bölgelerinin üzerindeki mutasyonlar nedeniyle oluyor. (Virüs Spike’ı kullanarak insan hücresine geçebiliyor yani bulaşıyor.) Fakat Spike proteininde mutasyondan korunmuş bölgeler de var. Onlar bulunarak da yeni aşı çalışmaları yürüyor. Ancak Sars-Cov 2’nin yalnızca Spike proteini değil, 29 tane farklı proteini var.
Virüsün replikasyonu dediğimiz yani RNA’sının çoğalmasını (dolayısıyla virüsün kendini çoğaltmasını) sağlayan birtakım enzimleri var. Ona karşı gelişen T hücre cevabının (bağışıklığın hafıza hücresi), aslında bütün coronavirüslere, yani nezle yapanlar da dahil, MERS, SARS, bütün coronavirüslere karşı çok tesirli bir T hücre karşılığı sağladığı gösterildi. Yalnızca Spike değil, virüsün toplamdaki 29 proteininin her birine karşı da çalışmalar yapılıyor.
İşte bunların hepsini hedefleyebilecek, yani virüsün aşılardan kaçışını önleyebilecek pankoronavirüs aşıları bunlar. Bu çalışmalardan ümitliyiz Böylelikle mutasyon zahmetiyle başa çıkılmış olunacak. Aslında gripte de bu çalışmalar yapılıyor. Ben ümitliyim bu çalışmalardan, pankoronavirüs aşısı da kesinlikle bulunacaktır.” (DHA)
Kaynak: Sözcü
