İnsanlığın öyküsü bu yıl yeni keşiflerle öteki bir boyuta ulaştı. Bilim insanlarının çığır açan keşif olarak nitelediği, insanlık tarihine iz bırakan ve 2021’de gün yüzüne çıkan altı keşif…
Bilim insanları bu yıl insanlığın homo sapiens atalarıyla ilgili birbirinden değerli keşifler yaptılar. Yeni fosil bulguları, dişlerde, kemiklerde ve mağara kirlerinde korunan eski DNA tahlilleri sayesinde insanlık tarihi ile ilgili şaşırtan sonuçlar ortaya çıktı.
CNN, soy ağacını büyüleyici ve beklenmedik bir halde değiştiren, bu yılın en çığır açan keşiflerinden altı adedini seçti:
BİRİNCİ AMERİKALILAR
Artık New Mexico olan sulak bir alanın kenarındaki çamurlu toprakta görülen ayak izleri, güya düne aitmiş üzere görünüyor. Meğer izler, 21.000 ila 23.000 yıl önceye ilişkin. Keşifle birlikte Amerika’daki insanlık tarihi ile ilgili tüm bilinenler yıkılmış oldu.
Yakın vakte kadar, insanların yaklaşık 13.000 yıl evvel buzul çağının sonunda, bir vakitler iki kıtayı birbirine bağlayan bir kara köprüsü olan Beringia üzerinden Asya’dan Kuzey Amerika’ya geçtikleri düşünülüyordu. Lakin yeni bulunan izler, insanların daha evvel orada olduğunu gösteriyor.
EJDERHA ADAM
50 yılın en değerli fosil keşfi olarak nitelendirilen Çin’in kuzeydoğusunda 80 yılı aşkın bir müddettir bir kuyunun tabanında saklanan bir kafatasının, büsbütün yeni bir insan tipini temsil ettiği düşünülüyor.
Çin’in Harbin kentinde bulunan güzel korunmuş fosil, jeokimyasal tahlillere nazaran 138.000 ila 309.000 yaşında. Geniş bir burun, düşük kaş ve beyin kabuğu üzere ilkel özellikleri, düz ve narin elmacık kemikleri dahil olmak üzere homo sapiense daha çok benzeyen özelliklerle birleşiyor.
Keşif, haziran ayında kamuoyuna açıklandıktan sonra halk ortasında Dragon Man (Ejderha Adam) olarak anılmaya başlandı.
Bilim insanları, fosil hakkında daha fazla bilgi edinmek için çalışmalarına devam ediyorlar.
MAĞARALARDAKİ İZLER
Arkeologlar, atalarımızın nasıl yaşadıklarını ve neye benzediklerini bir ortaya getirmek umuduyla yüzyıllar boyunca mağaralarda diş, kemik ve alet aradılar. Lakin yeni teknikler sayesinde artık bilim insanlarının fosil bulmak zorunda kalmadan insanlık hakkında bilgi edinmelerini sağlıyor.
2021’de mitokondriyal DNA’dan daha ayrıntılı bilgi içeren insan nükleer DNA’sı birinci defa mağara kirinden toplandı ve Neandertallerin ömürleriyle ilgili ayrıntıları ortaya çıkardı. Benzeri teknikler, yünlü mamutlar üzere soyu tükenmiş hayvanlara da ışık tutuyor.
Doçent Katerina Douka yeni kullanılmaya başlanan teknikle ilgili şunları söyledi: “DNA için tortu taraması bizim için bir oyun değiştirici. Bizi hakikat yerlere yönlendirecek, vakit ve paradan tasarruf etmemizi sağlayacak.”
EN ESKİ MODA
Elde edilen ispatlar, izler insanlığın gelişimi ile ilgili bilgiler verse de bilhassa kıyafet manasında neler yaptıklarına dair rastgele bir ipucu vermiyordu. Bilhassa 100.000 yıl öncesinden kürk, deri ve öteki organik materyaller, çoklukla korunmamış.
Lakin araştırmacılar, Fas’ta bir mağarada bulunan hayvan derilerini işlemek ve pürüzsüzleştirmek için kullanılan aletlerin, arkeolojik kayıtlarda giysi için kullanılan eski delillerden kimileri olabileceğini söylüyor. Aletler 90.000 ila 120.000 yıl ortasına ilişkin ve deriyi işlemek için, bilhassa de bağ dokusunu çıkarmak için kullanılmış. Misal kemik aletler bugün hâlâ birtakım deri emekçileri tarafından da kullanılmakta.
NEANDERTALLERİN BEYİN YAPILARI
Beyin pek âlâ korunamadığı için çağdaş insan beyinlerinin soyu tükenmiş Neandertallerden ne kadar farklı olduğunu bilmeyi imkânsız kılıyor. Bilim insanları, fosilleşmiş kafataslarından beyinlerinin büyük olduğunu ortaya çıkarıyor ancak bu da nörolojileri ve gelişimleri hakkında çok az şey anlatıyordu.
California San Diego Üniversitesi’nden bilim insanları, bu soruyu yanıtlamak için bir yol buldular. Neandertallere ve öteki arkaik homininlere ilişkin olan, lakin homo sapiense ilişkin olmayan bir geni taşımak için genetiği değiştirilmiş beyin dokusu blokları yarattılar.
Araştırma çok erken bir etapta olsa da araştırmacılar Neandertalize beyin organoidlerinin beynin nasıl organize edildiği ve bağlandığı konusunda yeni sonuçlar elde edebildiler.
ANLATILAN EN ESKİ KISSA
Son olarak, bu yıl bilim dünyasını en çok dikkat etkileyen gelişme de ocak ayında dünyaya duyurulan, beşerler tarafından yaratılan bilinen en eski figüratif kaya sanatı oldu.
Endonezya’nın Sulawesi adasındaki kireçtaşı mağaralarında kırmızı aşı boyasıyla boyanmış, iki bireyle arbede eden yahut diğer bir etkileşime giren bir domuzu tasvir ediliyor. En az 45.000 yaşında olan çizim, bilinen birinci öykü anlatıcılarına işaret ediyor.
Kaynak: Sözcü
