Anayasa Mahkemesi (AYM) üyeliği için Diyarbakır’da yaklaşık 31 yıldır avukatlık yapan Zülal Erdoğan Bilal müracaatta bulundu. Avukatların AYM üyeliği için yapılan müracaatlar Türkiye Barolar Birliği tarafından pahalandırılacak. Listeler katılaştıktan sonra 15 Ocak’ta Türkiye’deki tüm baro liderleri, oy kullanarak adayları belirleyecek. En yüksek oyu alan 3 adayın ismi Meclis’e gidecek. Meclis’te yapılacak oylamada AYM üyeleri aşikâr olacak.
Diyarbakır Barosu’ndan Zülal Erdoğan Bilal’in AYM’ye adaylığı neden haberi bedeli taşıyor? Birincisi, Diyarbakır Barosu’ndan bir avukatın AYM üyesi olarak misyon alması kentte yalnızca Diyarbakır için değil, bütün bölge baroları için değer taşıyor. İkincisi ve en kıymetlisi bir bayan avukatın AYM’ye üye seçilmesi.
Avukat Nurcan Kaya, artı gerçek için yazdığı yazıda, “Bugüne kadar AYM üyeliği yapmış olan 116 emekli ve 15 mevcut üyeden, yani 131 bireyden sırf 5’i, yani yüzde 3,8’i bayan. Ülkedeki avukatların yarıya yakını, yargıçların da yüzde 46,26’sı bayan iken bugüne kadar AYM üyeliği yapmış olan bireylerin sadece yüzde 3,8’i bayan. En son 1995 yılında bir bayan AYM üyesi olarak atanmış. Bu üye 2015 yılında emekli olmuş ve o tarihten beri de AYM üyelerinin tamamı erkeklerden oluşuyor” dedi. Kaya, yazının devamında, “Bu tablo utanç verici değilse, nedir?” diye sordu.
Tek başına Zülal Erdoğan Bilal’in seçilmesi bu eşitsizliği bozmayacaktır kuşkusuz ancak AYM’deki erkek egemenliğini bitirmek için bir adım olabilir.
Avukat Zülal Erdoğan Bilal BAYAN ADAYLAR DESTEKLENMEDİ
AYM’ye adaylığıyla ilgili konuştuğumuz Bilal, “Bugüne kadar hiçbir bayan avukat Anayasa Mahkemesi’nde misyon almadı” diyerek şunları söyledi: “AYM’de daha evvel misyon alan 5 bayan üyenin dördü Danıştay biri de Yargıtay kökenli hakimlerdi. 2010 yılında Anayasa’da yapılan değişiklikle AYM’ye Türkiye Barolar Birliği’nin avukat üye göndermesi düzenlendi. TBB birinci olarak 2010 yılında AYM üyeliği aday adaylığı müracaatında bulunan avukatlardan en yüksek oyu alan 3 erkek avukatın ismini TBMM’ne gönderdi.”
Mevcut duruma itiraz etmek için aday olduğunu belirten Bilal, “2010 yılında Türkiye Barolar Birliği’ne AYM üyeliği aday adaylığına müracaatta bulunan 32 bireyden 4’ü bayandı. Ne yazık ki bu bayan adaylar desteklenmemişler, kendilerine bir oy dahi verilmemiştir. Bu durum benim içimi inanılmaz acıtmıştır. Ben de bir oy dahi almamak kıymetine mevcut duruma itiraz etmek ve bayan avukatların gerek TBB’nin gerekse baroların tüm organlarına talip olmalarını teşvik etmek, cesaretlendirmek için başvurusda bulundum” dedi.
‘BİZİM JENERASYON ÖNCÜ OLDU’
Hukuk fakültesinden mezun olduğu devir bayanların kurum avukatlığına ya da noter olmaya yönlendirildiğini hatırlatan Zülal Erdoğan Bilal, bayan avukatların haklarını kararlı davranarak ve direnerek kazandığını belirtti.
Bayan avukatların 80’li yıllardan bu yana haklarını kazanmak için çaba ettiğini söyleyen Bilal, AYM üyeliği aday adaylığı müracaat kararını da genç bayan meslektaşları ile birlikte aldığına dikkat çekti: “1985 yılında hukuk fakültesine girdiğim yıllarda bayan öğrenci sayısı öteki fakültelere (örneğin mühendislik, tıp) göre daha fazlaydı. Gelin görün ki hakimlik mesleğine alımda % 10 bayan kotası uygulanıyordu. Hür avukatlık ise erkeklere has bir meslek olarak kabul ediliyordu. Hukuk fakültelerinden mezun bayanlar kurum avukatlığı, noterlik üzere alanlara yönlendiriliyorlardı. Hukuk fakültesini kazanmak epey sıkıntı olmasına karşın bizim vaktimizde, yani mesleğe başladığımız birinci yıllarda hukuk fakültesi diploması sahibi olmasına karşın yıllarca çalışmayan bayanlar vardı. Ben mesleğe başladığımda Diyarbakır Barosu’nda hür avukatlık yapan orta yaşlarda bayan avukat yoktu. Bizim jenerasyon bu hususta öncü oldu diyebilirim. Bayan avukatlar olarak özgür avukatlıkta kararlı davrandık, direndik, yıldan yıla bayan avukatların sayısı arttı. Günümüzde Diyarbakır Barosu’na üye olan bayan avukatların sayısı neredeyse erkeklere eşittir ve çok büyük bir kısmı hür çalışmaktadır. Biz avukatlığa başladığımızda yalnızdık. Artık ise genç bayan avukatların varlığı ile yalnız değiliz; birlikte güçlüyüz. AYM üyeliği aday adaylığı müracaat kararını da genç bayan meslektaşlarım ile görüşerek aldım. Bu adımın atılması gerekiyordu.”
‘MEVCUT UYELERİN TAMAMI ERKEK’
AYM’nin mevcut üyelerinin tamamının erkek olduğunu vurgulayan Avukat Bilal, Yüksek Mahkeme üyeliğinin erkeklerin inhisarında olmaması gerektiğini söyledi: “Anayasa Mahkemesi’nin kuruluşundan bugüne kadar misyon yapan 131 üyesinden sırf beşinin bayan olması dramatik bir tablodur. AYM’nin şu an üyelerinin tamamı erkeklerden oluşmaktır. Mahkeme üyelerinin salt erkeklerden oluşan bu görüntüsünün bizatihi Anayasa’nın eşitlik unsuruna meydan okuyan bir boyutu olduğunu görmek gerekiyor. Bu tablonun değişmesi hukuk, adalet ve eşit temsiliyet açısından değerlidir.”
‘HUKUK GÜVENLİĞİ ZEDELENİYOR’
AYM’nin kimi davalarla ilgili aldığı kararlar ile işleyişi vakit zaman tenkit konusu oluyor. Bilal’in üyelik müracaatında bulunduğu AYM’ye yönelik tenkitleri var mı? Bu soruya karşılık veren Bilal “Anayasa Mahkemesi’nin tartışma yaratan kararları, mahkemenin politik aktörler ortasındaki tansiyon ve ihtilaflardan dramatik bir biçimde etkilendiği gerçeğini ortaya koymaktadır” diyor ve ekliyor: “Yüksek mahkemelerin politik süreçlerden bu kadar etkilenmesi kaçınılmaz bir biçimde temel tüzel çerçevelerin ihmal edilmesine kaynaklık etmekte, insan haklarını koruyan düzeneklerin zayıflamasına ya da fonksiyonunu kaybetmesine yol açabilmektedir. Milletlerarası hukuk tarafından korunan temel hakların politik aktörlerin durumlarına nazaran yorumlanması haliyle hukuk güvenliğinin zedelenmesi tehlikesini üretmektedir.”
‘DİYARBAKIR BAROSU FARKINI ORTAYA KOYDU’
Zülal Erdoğan Bilal’in müracaatının akabinde, Diyarbakır Barosu’nun eski lideri avukat Cihan Aydın, yaptığı aday adaylığı müracaatından feragat ettiğini duyurdu. Aydın, toplumsal medya hesabından yayınladığı açıklamada Anayasa Mahkemesi üyeliği için yapmış olduğu aday adaylık müracaatından bayan örgütlerinden gelen davet üzerine, Av. Zülal Erdoğan Bilal lehine feragat ettiğini belirtti.
Cihan Aydın, üyeleri erkeklerden oluşan Anayasa Mahkemesi’nde bayan temsiliyeti için yapılan davetler nedeniyle bu kararı aldığını belirterek, seçimde oy kullanacak meslektaşlarına da bayan adaylara takviye verme daveti yaptı.
Cihan Aydın’ın tavrını pahalandıran Bilal, “Önceki baro liderimiz Cihan Aydın insan hakları ihlallerine karşı çaba veren pahalı bir hukukçudur. AYM’ye adaylık müracaatında bulunma münasebetlerim onun da mesleğe başladığı andan şimdiye kadar gayretini yürüttüğü pahalarla örtüşmektedir. Bayan olarak benim AYM üyeliği için talip olmam, Cihan’ın da benim lehime çekilmesi bayan hakları gayreti açısından kritik ehemmiyettedir. Her iki adımın da bayan hakları gayretinde teşvik edici olacağına inanıyorum. Esaslı bir dayanışma ve gayret geleneğine sahip olan Diyarbakır Barosu bu mevzuda da farkını ortaya koymuştur” dedi.
Bölge barolarının seçimde sergileyeceği tavrı da pahalandıran Bilal, “Bölge Barolarının da hak, hukuk, insan hakları gayretinde çok kıymetli çalışmalarının bulunduğu göz önüne alındığında statükonun değişmesi noktasında tavır alacaklarını ve bayan adayları destekleyeceklerini düşünüyorum” sözünü kullandı.
31 YILDIR DİYARBAKIR’DA AVUKATLIK YAPIYOR
Diyarbakır’da doğan Zülal Erdoğan Bilal, Ziya Gökalp Lisesi’nden 1985’te mezun oldu. Birebir yıl Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde başladığı lisans eğitimini 1989 tamamladı. 1989’da Diyarbakır Barosu’nda avukatlık stajına başladı. 1991 Ocak ayından bu güne yani tam 31 yıldır Diyarbakır Barosu’na kayıtlı olarak hür avukatlık yapıyor. Ailede avukatlık yapanların tarihi 85 yıl öncesine dayanıyor. Bilal, ailenin birinci bayan avukatı da değil ancak ailenin Diyarbakır’da özgür avukatlık yapan birinci bayan üyesi.
Kaynak: Gazeteduvar
