Ogün Akkaya
ANKARA – Yüksek enflasyonun ve ekonomik belirsizliğin yansımaları vatandaşların cebine artırım olarak yansıyor. Son aylarda fiyatı zamlanan eserlerin başında temel besin eserleri olan un, sıvı yağ, şeker, yumurta, ekmek gelirken birebir vakitte elektriğe, akaryakıta, LPG’ye ve motorine de artırım yapıldı.
Kış aylarının yaşandığı şu günlerde bir öbür artırımlı fiyat uygulaması ise hazır giysi kesiminde yaşanıyor. Ham unsurun döviz üzerinden satıldığı dalda yeni yıl itibariyle de etiketlere yüzde 50’lere varan artırımlı fiyatlar yansıtılacak.
Eserlere yapılan artırımlar yalnızca vatandaşı değil, dal içerisinde çalışan çalışanları de etkiliyor. Biri Avrupa, oburu Türkiye merkezli hazır giysi firmasının mağazasında çalışan iki personel ile artırımlı fiyat sürecinde yaşadıklarını, bu durumun çalışma şartlarına nasıl yansıdığını konuştuk.
‘ETİKET BASMAKTAN MOLAYA ÇIKAMIYORUZ’
Üniversite mezunu His Yazıcı, alanında iş bulamadığı için altı aydır kıyafet mağazasında satış vazifelisi olarak çalışıyor. Çalışma programlarının son devirde artan döviz kuru ile birlikte arttığını belirten Yazıcı, bu durumun eserlerin Euro kuru üzerinden gelmesinden kaynaklandığını söyledi ve yaşadıklarına dair şunları paylaştı: “Geçmişte bir hafta öncesinden belirli olan çalışma programı, daima fiyatı değişikliği yapıldığı için bize son dakika iletiliyor. Mesai saatiniz gece 23.00’te bitse bile sizi sabah programına yazdıkları için sabah 06.00’da işe giriş yapmanız isteniyor. Şu anda çalıştığım iş yerinde 4 saatten fazla mola yapmadan çalışmak yasak. Ancak bu durum etiket basmaktan, depodan fiyatı değişen eser çıkarmaktan 6 saate varan mühletlere çıkıyor. Kıyafet fiyatlarında daima değişiklik olduğu için o an yapmamız gereken öbür bir iş olsa bile, bize müdürlerimiz daima satış yapmamızı söylüyor. Daha sonra da yarım bıraktığımız iş için ‘neden tamamlanmadı’ diyerek bizi azarlıyorlar.”
‘MÜŞTERİ ESKİ FİYATTAN ESER ALIRSA, GİTTİĞİNDE AZARLANIYORUZ’
Kuvvetli çalışma şartları karşısında istifa etmeyi düşünse de öteki bir iş bulamayacağı için çalışmaya katlandığını söyleyen Yazıcı, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Molaya çıktığımız vakit yemek siparişi vermeden evvel birkaç dakika bekliyoruz. Zira molada olmamıza karşın mağazadan geri çağırıyorlar. Yemek yemeden geri çalışmaya dönüyoruz. Bu sefer de yemeğe verdiğimiz paramız boşa gitmiş oluyor. En son gelen artırımlar sonrasında etiket değiştirdik. Ortada eski fiyatlı etiketler kalmış olsa bile bize son fiyattan satış yapmamız söyleniyor. Müşteri eski fiyatta direttiği durumda ise o fiyattan satış yapılıyor lakin müşteri gittiğinde kasanın önünde azarlanıyoruz. Bu seferde ‘sorumsuz’ olmakla suçlanıyoruz.”
‘MÜŞTERİLER ETİKETLERİ KALDIRARAK EVVELKİ FİYATLARA BAKIYOR’
Mağaza çalışanı Seren Aygün* de alanında iş bulamadığı için mağazacılık dalında çalışan bir başka personel. Evvelce yalnızca çarşamba günleri etiket değişikliği yaptıklarını belirten Aygün artık ise pazartesi, çarşamba ve cuma günleri etiket değişikliği yaptıklarını anlatıyor: “Haftalık olarak daima eserlerin fiyatı değişiyor. Değişen eserlere basılan yeni barkodlar etiket üzerinde biriktiği vakit müşterilerin dikkatini çekiyor. Müşteriler, daha evvel eserin fiyatının ne olduğunu merak ederek etiketleri kaldırıyor. Bu yüzden de eserler tekrar etiketlendiriliyor. Daima sıfırdan etiket basılıyor. Bu da barkod, etiket, kılçık (etiketi kıyafete tutturan plastik parçası) üzere materyallerde ekstra kullanıma sebep oluyor.”
‘ÜRÜNLERİN FİYATLARI PAHALILAŞTIKÇA HIRSIZLIKLAR ARTMAYA BAŞLADI’
Aygün, çalıştığı mağaza zincirinin bu ay sonunda yüzde 50’den fazla artırım yapacağını, etiket basma sürecinin artık döngüye girdiğini ve sıradan hale geldiğini belirterek şunları söyledi: “Bize dokumacılık eserlerine bu ay içerisinde yüzde 50’den fazla artırım yapılacağı söylendi. Mağazada yoğunluk olduğu vakit etiket basmaya yetişemiyorsunuz. Neredeyse bütün mağaza yine etiket basacağız. Beşerler daima ‘indirimli eserleriniz var mı?’ diye soruyor lakin eserlerin fiyatları daima olarak değişiyor. İndirimli eser diye yeni zamlanmış eser gösteriyoruz. Mümkünse birebir gün içerisinde etiket değiştirilme sürecinin tamamlanması bekleniyor. En çok etiket değişimini pantolonlar, eşofmanlar ve iç giysilerde yapıyoruz. Eserlerin fiyatları pahalılaştıkça hırsızlık olayları da artmaya başladı. Neredeyse her gün eser çalınıyor. Kabinlerden kesilmiş alarm topluyoruz.”
* Çalışanların isimleri işten atılma korkuları nedeniyle değiştirilmiştir.
Kaynak: Gazeteduvar
