Kaliforniya Üniversitesi – San Francisco
Kaliforniya Üniversitesi’nin San Francisco’daki yerleşkesinde yürütülen bir araştırmaya nazaran, yaşlılar hareketli bir hayat sürdürdüklerinde, beyinlerinde bilişsel sıhhati korumak için gereken nöronlar ortasındaki ilişkileri geliştiren daha fazla protein çeşidine sahip oluyorlar. Bu kollayıcı tesir, beyinleri Alzheimer ve öteki nörodejeneratif hastalıklarla irtibatlandırılan hasar verici proteinlerle dolu beşerler üzerinde yapılan otopsilerde de görüldü.
ALANINDAKİ BİRİNCİ BEŞERLİ ÇALIŞMA
Nöroloji alanında yardımcı doçent ve ‘Alzheimer’s & Dementia: The Journal of the Alzheimer’s Association’ mecmuasının 7 Ocak tarihli sayısında yayınlanan araştırmanın başyazarı olan Kaitlin Casaletto, “Araştırmamız, sinaptik protein düzenlemesinin fizikî aktiviteyle irtibatlı olduğunu ve ulaştığımız yararlı bilişsel sonuçları yönlendirebileceğini göstermek emeliyle insanlara ilişkin dataları kullanan birinci çalışma oldu” diyor. Fizikî faaliyetlerin zihinsel kavrama marifeti üzerindeki yararlı tesirleri daha evvel farelerde gösterilmişti; buna rağmen, insanlarda ortaya konması çok daha güç oldu.
Nöropsikolog ve Weill Nörobilim Enstitüsü üyesi olan Casaletto, British Columbia Üniversitesi’nde psikiyatri profesörü ve çalışmanın kıdemli muharriri olan William Honer ile birlikte, Chicago’daki Rush Üniversitesi’nin yürüttüğü Bellek ve Yaşlanma Projesi’nin topladığı bilgiler üzerinde çalıştı. Bu proje, öldükleri vakit beyinlerini bağışlamayı kabul eden yaşlı iştirakçilerin ihtiyarlık devrindeki fizikî aktivitelerini kaydetti.
Casaletto, “Nöronlar ortasında bulunan bu kontakların bütünlüğünü korumak, demansı tedbire noktasında hayati bir kıymete sahip olabilir; çünkü sinapslar sahiden de kavrama yeteneğimizin gerçekleştiği bölgedir” diyor: “Fiziksel aktivite -rahatça kullanılabilen bir araç olarak- bu sinaptik işleyişin artmasına yardım edebilir.”
DAHA FAZLA PROTEİN DAHA UYGUN HUDUT SİNYALLERİ DEMEKTİR
Honer ve Casaletto, hareketli bir hayat süren yaşlıların nöronlar ortasındaki bilgi akışını kolaylaştıracak biçimde daha yüksek protein düzeylerine sahip olduklarını keşfetti. Ulaştıkları sonuç, öldükleri vakit beyinlerinde bu proteinlerden daha fazlasını barındıran insanların zihinsel kavrama gücünü hayatın ilerleyen yıllarında daha âlâ sürdürebildiklerini gösteren Honer’ın daha eski bulgularıyla da uyumluydu.
Honer, şaşırtan bir formda, araştırmacıların, tesirlerin beynin hafıza bölgesi olan hipokampüsün ötesinde, bilişsel fonksiyonla ilişkili öteki beyin bölgelerini kapsayacak biçimde değiştiğini ortaya çıkardıklarını söz ediyor. Honer, “Bu, fizikî faaliyetlerin, beyinde gerçekleşen sinaptik [sinirsel] transferi kolaylaştıran proteinlerin sağlıklı biçimde çalışmasını destekleyen ve harekete geçiren genel bir sürdürebilme tesiri sergileyişi olabilir” diyor.
SİNAPSLAR DEMANS BELİRTİSİ GÖSTEREN BEYİNLERİ KORUYOR
Birçok yaşlı insanın beyni, Alzheimer hastalığının patolojisinin bariz özellikleri olan toksik proteinler ‘amiloid’ ve ‘tau’ birikintileri barındırır. Pek çok bilim insanı, beyinde evvel amiloidin’in, sonrasındaysa tau’nun biriktiğini ve bu proteinlerin sinaps ve nöronların parçalanmasına neden olduğunu düşünüyor. Daha eski araştırmalarında, Casaletto yaşayan yetişkinlerin omurilik sıvısında ya da otopsi yapılan yetişkinlerin beyin dokusunda ölçülen sinaptik bütünlüğün, amiloid ile tau ortasındaki ve tau ile nörodejenerasyon ortasındaki bağlantıyı zayıflattığını ortaya çıkarmıştı.
“Sinaptik bütünlük ile temaslı protein seviyeleri daha yüksek olan yaşlı bireylerde, Alzheimer hastalığına yol açan bu nörotoksiklik seviyesinin zayıfladığı görülüyor” diyor: “Tüm bunlar birlikte değerlendirildiğinde, bu iki araştırma beyni Alzheimer hastalığına karşı desteklemek için sinaptik sıhhatin korunmasının potansiyel kıymetini gözler önüne seriyor.”
Yazının özgünü Science Daily sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Kaynak: Gazeteduvar
