ABD Temsilciler Meclisi ve Senato federal hükümetin kapanmasını önleyecek süreksiz bütçe tasarısını onayladı. Kongrenin önündeki borç limiti krizi ise sürüyor. 15 Aralık’ta dolması beklenen borç limitinin ise yükseltilmemesi yahut kaldırılmaması halinde ABD’nin temerrüde düşme riski bulunuyor.
ABD’de kongre her iki kanadın da bütçeyi Şubat ortasına kadar uzatmak için bir süreksiz yasa tasarısını kabul etmesiyle hükümetin kapanmasını önledi.
Ülkede 2021 mali yılının sona erdiği 30 Eylül’de kabul edilen süreksiz bütçenin mühletinin dolmasına az bir müddet kala Temsilciler Meclisi’nden geçen yeni tasarı Senato tarafından da onaylandı.
HÜKÜMETİN KAPANMASI NEDİR?
ABD siyasal sisteminde hükümet organlarına yada programlarına federal bütçe sağlayacak bir kanun teklifi Temsilciler Meclisi ve Senato olmak üzere iki başka meclisten oluşan Kongre’den geçmediği takdirde “shutdown” olarak bilinen hükümetin kapanması durumu ortaya çıkıyor.
Bu türlü bir senaryo yaşandığında ABD maddeleri, hükümeti mevzu ile ilgili icraatlarını “kapamayı” emrediyor. Durdurulan çalışmalarla ilgili kurumlarda çalışan temel işçi dışındaki ikinci dereceden memurlar dönemsel müsaadeye çıkıyor. Bu süreçte müsaadeye çıkan çalışanlar ödeme alamıyor.
BORÇ LİMİTİ KRİZİ SÜRÜYOR
Kapanma krizini süreksiz olarak çözen kongre bunun yanında borçlanma limiti sorunu ile karşı karşıya. Hükümet, Hazine Bakanlığı’nın 15 Aralık’a kadar dolabileceğini kestirim ettiği 28,9 trilyon dolarlık borçlanma limitine yaklaşıyor.
Senato borç limitini bu tarihten tarihinden evvel askıya almaz yahut yükseltmezse, hükümet finansal piyasaları çökertebilecek bir temerrüt riskiyle karşı karşıya kalabilir.
Limitin vaktinde uzatılmaması yahut kaldırılmaması, ekonomik açıdan felaket olabilecek bir temerrüdü tetikleyebilir.
BORÇ LİMİTİ NEDİR?
Ekonomist Mahfi Eğilmez’in anlatımına nazaran, ABD’de Hazine borç stoku için konulan limite borç tavanı deniyor. Amerikan Anayasası’na nazaran Hazine’nin borçlanmasına müsaade verme yetkisi Kongre’ye ilişkin bulunuyor. 1776’dan 1917’ye kadar Hazine’nin yapacağı bütün borçlanmalar için tek tek Kongre’den yasa geçiriliyordu.
I. Dünya Savaşı’nın gerektirdiği harcamaların karşılanabilmesi hedefiyle daha esnek bir sistem arayışı sonucu 1917 yılında Kongre borçlanma için bir tavan belirledi ve bu tavana ulaşılıncaya kadar yapılacak borçlanmalar için Kongre, Hazine’ye onay vermiş oldu.
1941 yılında çıkarılan Kamu Borçlanması Yasası mucibince kelam konusu tavana ulaşıldıktan sonra bu tavanın artırılması için yine Kongre’den yasa geçirilerek müsaade alınması gerekiyor.
Şayet müsaade alınamazsa ve acil durumlar için ayrılan fonlar da tükenirse bu durumda kamu çalışanlarından acil işlerde çalışanlar dışındakiler işten çıkarılıyor ve ABD’de devlet faaliyetlerinin değerli bir kısmı duruyor.
Kaynak: Sözcü
