İşlerinin zati çok düşük olduğunu belirten esnaf, bilhassa 2’ye, 3’e katlanan elektrik faturası karşısında “Şaşkınız… Istırap büyük. Bütçe delik deşik” diyor. Evvelden 3 bin TL gelen elektrik faturasının artık 8 bin TL’ye çıktığını söyleyen bir esnaf, “Faturalar kirayı geçti” dedi. SÖZCÜ muhabirleri İstanbul, Muğla ve Denizli’de esnafa mikrofon uzattı.
2021 biterken tepe yapan hayat pahalılığının üstüne yeni yılla birlikte elektrik ve doğalgaza yapılan fahiş artırımlar hem vatandaşın hem de esnafı kara kara düşündürüyor.
Ocak ayı faturalarını gören vatandaşlar adeta ecel teri döküyor, nasıl ödeyeceğini düşünüyor. Esasen yüksek meblağlarda fatura ödeyen esnaf da faturalarının 2’ye, 2.5’a katlandığını söyleyerek durumdan sıkıntı yanıyor, artırımların geri alınmasını istiyor.
Kimisi elden geldiğince önlem almaya çalışıyor; daha az lamba yakıp, klimayı daha az çalıştırıyor. Lakin tasarruf yapma talihi olmayan esnaf da var.
Örneğin dönerci esnafı Yusuf Acıyan…
“Bu dükkanda bir önlem alamıyorsun. Dolaplardan ötürü elektrik faturası fazla geliyor, hangi dolabı kapatacaksın? Doğalgazı kapatsam döneri nasıl pişireceğim? İçecek dolabını mı kapatayım? Et dolabını mı kapatayım?” diye sorarak, içinde bulunduğu durumdan kaygı yanıyor.
SÖZCÜ muhabirleri İstanbul, Muğla ve Denizli’de esnafa mikrofon uzattı.
“Kış ortasında gelen doğalgaz ve elektrik faturaları bütçenizi etkiledi mi? Ödemekte zorlanıyor musunuz? Ne üzere tedbirler alıyorsunuz?” diye sordu. Aldığı başka karşılıklar şöyle oldu:
‘ZAMLAR GERİ ALINMALI’
Baki Aykul: “Faturalar bütçemizi etkiledi tabi ki. Evvelden 2 bin – 2 bin 500 lira ortası elektrik faturası geliyordu, bu ay 6 bin 500 lira geldi. Bu nitekim büyük bir yük. Bu artırımlar konusunda bir geri adım atılması lazım. Esnafı çok mağdur ediyor bu durum. Ödemekte zorlanıyoruz. (Faturanın) Yanımda bir tane daha eleman çalıştırıyormuşum üzere maliyeti var… En üst seviyede tasarruf uyguluyoruz, ona karşın bu sayılar geliyor.”
‘FATURALARI ÖDEYEMEYİNCE İCRA TAKİPLERİ GELİYOR’
Mehmet Çakmak: “Bütçemizi katiyen etkiledi. 200-250 lira doğalgaz faturası geliyordu, bu ay bin 750 lira geldi. Çok etkilendim bu artıştan, bu da büyük sorun oldu. Elektrik faturası da 800 lira geliyordu, bu ay bin 400 liraya çıktı. Büyük sorun yaşıyoruz. İnşallah bunların tahlilini bulurlar. Artık elemanları çıkardık bu düşünceden, artırımlardan ötürü. Şaşırdık, ne yapacağımızı bilmiyoruz. Ödemekte zorlanıyoruz. İş olmayınca faturayı nasıl ödeyeceksiniz? İş olmayınca faturayı da ödeyemiyorsunuz. E ne oluyor? 3 ay sonra icra takipleri gelmeye başlıyor. Bu türlü kasvetler yaşamaya başlıyorsun. Sorun büyük.”
‘BÜTÇE Mİ KALDI YA… BÜTÇE DELİK DEŞİK”
Nedim Çakal: “Ooo bütçe mi kaldı ya… Bütçe delik deşik. Elektrik ve doğalgaz faturaları şu anda tüm esnafı zorluyor. Elektrik faturası evvelden 2 bin 500 – 3 bin lira geliyordu, artık 7 – 7 bin 500 lira geliyor. 2 – 2.5 misli üzere bir şey…
Doğalgaz elektriğe nazaran biraz daha düşük fakat o da çok yüksek geliyor. Hiçbir şeyi ödeyemiyoruz, yalnızca fatura değil ki. Ne toptancıya ödeme yapabiliyorsun, ne faturayı ödeyebiliyorsun, ne kiranı hakikat dürüst ödeyebiliyorsun… Hiçbir şeyi ödeyemiyorsun şu an. Hakikat dürüst iş de yok. Esnafın hepsi zorda.
‘SADECE FATURALAR DA DEĞİL…’
En azından şu elektrik, doğalgaz artırımlarını geri alsalardı. (Faturaların yüksek gelmemesi için ne üzere tedbirler alıyorsunuz?) Klimaları kapatıyoruz, fazla (elektrikli) soba yakmamaya çalışıyoruz, lambaları az yakıyoruz. Evvelden 10 lamba yakıyorsak artık 1-2 tane yakıyoruz. Tasarrufa gidiyoruz. Son 1-1.5 aydır bu türlü. Öncesinde faturalar bu kadar yüksek değildi, gereçler bu kadar değerli değildi. Yalnızca faturayla iş bitmiyor… Fatura yalnızca görünen kısmı; o kadar çok masraf var ki. Her şey o kadar kıymetlenmiş ki hiçbir şey alamıyorsun.”
‘7-8 BİN LİRA ELEKTRİK GELİYOR, NASIL YÖNETİM EDELİM?’
Yusuf Acıyan: “Elektrik ve doğalgaz faturaları, kirayı geçti. Evvelce, ‘kira çok’ diyorduk, artık, ‘elektrik faturası çok’ diyoruz. 7-8 bin lira elektrik faturası geliyor bir dükkana, nasıl yönetim edelim? Artık birçok yer, elektrik faturaları yüzünden kapatmaya başladı. Evvelden 2-3 bin lira geliyordu. Doğalgaz da 600 lira geliyordu, artık bin 500 oldu. (Faturaları ödemekte zorlanıyor musunuz?) Hem de nasıl zorlanıyoruz, zati işler bu orta düşük…
(Faturaların yüksek gelmemesi için ne üzere tedbirler alıyorsunuz?) Bu dükkanda bir önlem alamıyorsun. Dolaplardan ötürü elektrik faturası fazla geliyor, hangi dolabı kapatacaksın? Doğalgazı kapatsam döneri nasıl pişireceğim? İçecek dolabını mı kapatayım? Et dolabını mı kapatayım? Mecbur açıyorsun.”
‘5 YERDEN MAAŞ ALIYORLAR, İHALELER ALIYORLAR’
Hasan Karagül: “Çook, hem de nasıl etkiledi… Bütçem esasen yok ki… Çıkarımız gitgide azalıyor lakin gelen faturalar gitgide artıyor. (Faturaları ödemekte zorlanıyor musunuz?) Hem de nasıl zorlanıyoruz… Aybaşını getiremiyoruz ki. Yetkililer gelsin de geçindirsin bizi ya. Aldığımız parayı ona verelim, gelsin beni geçindirsin ya. Ben 12 saat çalışıyorum, aldığım parayı ona vereyim, gelsin beni geçindirsin. 2 çocuk, 1 hanım var, mesken kira. Onlar için hava beğenilen. 5 yerden maaş alıyorlar. Gidiyorlar ihaleler alıyorlar, oooohh… Tozpembe…”
Denizli ve Bodrum’dan esnaf reaksiyonları ise şöyle:
Kafeterya işletmecisi Onur Acar (Denizli): “Bir bilgisayar ve kahve makinesinin olduğu 24 metrekarelik dükkanıma 970 lira mutfağıma ise 4 bin 973 lira elektrik faturası geldi. Artık elektrik az gelsin diye dolapların fişlerini çektim. Üç waffle makinem var birini çalıştırıyorum. Lambaları kısıyorum. Kahve makinemi yalnızca sipariş gelince çalıştırıyorum. Faturalar bu halde gelmeye devam ederse dayanamayız”
Bodrum Yalıkavak’ta 22 yıldır kuaförlük yapan evli ve bir çocuk babası Gökhan Soyguder (44):
Konutuma 530 TL. gelen, elektrik faturası bu ay 1746 tl. geldi, işyerime ise 240 TL. gelen fatura 860 TL. ye yükseldi. Bence bundan dağıtım şirketlerinden çok kanun yapan sorumlu. Bu türlü giderse dükkanları kapatmak zorunda kalacağız. Dağıtım şirketi AYDEM’in tek cürmü elektrik faturasını 34 günde okumaları.. Bu nedenle katsayı daha da arttı. Kanun yapan yani hükümet bir ay sonra artırımları bir kısmını indirirlerse AYDEM’in önünde değil AKP ‘liler kendi binaları önünde hayal çekerler. Esnafın bu artırımlarla dayanacak gücü kalmadı, işyerleri tek tek kapanacak”
Bodrum Çarşı Merkezi’nde 2004’ten bu yana Bilgisayar Teknik Servisi işleten evli ve 44 yaşındaki Cenk Memişoğlu:
“Bilgisayar üzerine çalıştığımız için tüm işlerimiz elektrik ile. geçen ay 865 TL. olan elektrik faturası bu ay 1825 TL. olarak yansıdı. Şok olduk. Elektriği azaltmamız mümkün değil. İşçi maaşları da arttı. Mecburen bunu müşteriye yansıtacağız. Elektrik kullanmazsak bilgisayar tamiri yapamayız.
Fakat hiç bir bölümde bu türlü bir artış olmadı. Arkadaşlar esnaf olarak bitmeyi geçtik, hudutlarımız gergin, bu ülkeyi yönetim edenlerin esnafın bu halini görmemesi mümkün değil, bu türlü gitmez, acil olarak tedbir alınması gerekir. Bir iki ay ödedik ancak bunu devam ettirmemiz çok sıkıntı, kendi gelirimizden yiyecek içeceğimizden kısmak zorundayız lakin nereye kadar.”
Kaynak: Sözcü
